BELASTINGRECHT ZAKELIJK
H4: WINST UIT ONDERNEMING
De regels voor de winstbepaling in de wet IB zijn voor een groot deel ook van toepassing voor de
vennootschapsbelasting en voor een deel ook voor de bepaling van het resultaat uit overige
werkzaamheden.’
Onderneming, ondernemerschap en medegerechtigden:
De belastbare winst uit onderneming: is het gezamenlijke bedrag van de winst die de
belastingplichtige als ondernemer geniet uit één of meer ondernemingen, verminderd met de
ondernemersaftrek en de mkb-winstvrijstelling.
- Onderneming:
Een onderneming is een duurzame organisatie, van kapitaal en arbeid, die erop gericht is om deel te
nemen aan het maatschappelijk productieproces en met het oogmerk om winst te behalen.
- Organisatie van kapitaal en arbeid: bij een zelfstandig uitgeoefend beroep is het element van
kapitaal ondergeschikt aan de kennis en arbeid van degene die de prestatie levert.
Elementen die een rol spelen bij de vraag of er sprake is van een onderneming:
o Zelfstandigheid
o Aantal opdrachtgevers
o Aanwezigheid debiteurenrisico-> risico dat rekeningen onbetaald blijven
o Inschrijving bij KvK
o Zekerheid omtrent inkomen
o Het voeren van een administratie
o Het verwerven van naamsbekendheid
o Het hebben van eigen briefpapier, visitekaartjes, logo
o Omvang van de investeringen
- Duurzaamheid: de onderneming moet niet een incidenteel karakter hebben. De
duurzaamheid hoeft slechts latent aanwezig of bedoeld te zijn. Een onderneming kan ook
een korte tijd bestaan.
- Deelname aan het economische verkeer: als activiteiten worden verricht buiten de eigen
kring en bijvoorbeeld niet alleen in de familie- of hobbysfeer. Er is sprake van economisch
verkeer als voor de prestatie een vergoeding wordt ontvangen.
- Winstoogmerk: er moet naar winst worden gestreefd om te kunnen spreken van een
onderneming. De winst moet ook redelijkerwijs te verwachten zijn.
o De verliezen mogen in de aanloopfase (max 5 jaar) dan alsnog in aanmerking worden
genomen.
- Ondernemers en andere winstgenieters:
Andere winstgenieters
- De belastingplichtige die winst geniet, anders dan als ondernemer of aandeelhouder; als
medegerechtigde tot het vermogen van een onderneming (medegerechtigden)
- De belastingplichtige die voordelen geniet uit hoofde van een bepaalde schuldvordering op
een ondernemer, ten behoeve van een voor zijn rekening gedreven onderneming
(schuldeisers met specifieke vorderingen).
, ondernemers
3 categoriën
medegerechtigden
winstgenieters
schuldeisers met
specifieke vorderingen
op ondernemer
- Ondernemerschap:
Ondernemer is: de belastingplichtige voor rekening van wie een onderneming wordt gedreven en die
rechtstreeks wordt verbonden voor verbintenissen betreffende die onderneming.
o Rechtstreek verbonden voor verbintenissen: dat de belastingplichtige tegenover de
zakelijke crediteuren aansprakelijk is voor de schulden van de onderneming. deze
verbondenheid moet rechtstreeks zijn.
Als de verbondenheid voortvloeit uit de gerechtigheid in een
huwelijksgemeenschap of een nalatenschap, is de verbondenheid niet
rechtstreekst en is er geen sprake van ondernemerschap.
Eenmanszaak: degene die voor eigen rekening een onderneming drijft, is zeker rechtstreeks
aansprakelijk voor de schulden van zijn eenmanszaak.
VOF / maatschap: dit zijn samenwerkingsverbanden van personen. Ze zijn geen rechtspersonen.
Schuldeisers kunnen verhaal halen op het gehele privévermogen van alle deelnemers.
o VOF: iedere deelnemer is voor alle schulden van de vennootschap voor het geheel
(hoofdelijk) aansprakelijk.
o Maatschap: ieder is slechts aansprakelijk voor zijn aandeel in de schulden van de
maatschap.
Bij een VOF en maatschap worden alle firmanten of maten als ondernemer aangemerkt als in het
samenwerkingsverband een onderneming wordt gedreven. De maatschap en vof zijn niet zelf
belastingplichtig voor de inkomensbelasting.
Bij een vof of maatschap (tussen natuurlijke personen) geeft iedere vennoot/ maat zijn aandeel in de
winst van het samenwerkingsverband aan.
o Fiscale mogelijkheden voor situaties waarin beide partners werkzaamheden
verrichten in een onderneming, zijn het toepassen van de meewerkaftrek en het
toekennen van een reële arbeidsbeloning.
Commanditaire vennootschap: is een samenwerkingsverband met één of meer beherende vennoten,
die voor hu gehele vermogen aansprakelijk zijn voor zakelijke schulden, en één of meer
commanditaire vennoten.
o Beherende vennoten: zijn de ondernemers
o Stille vennoot: is de geldschieter die geen beheersdaden mag verrichten-> slechts
aansprakelijk voor zijn aandeel of storting in de vennootschap.
,Een commanditaire vennoot kan niet worden aangemerkt als ondernemer-> wel geniet hij winst uit
onderneming als medegerechtigde, tenzij er sprake is van een open commanditaire vennootschap.
o Open CV: een stille vennoot kan zijn beland verkopen zonder dat hij daarvoor
toestemming van andere vennoten nodig heeft. De open CV wordt belast via de
vennootschapsbelasting en de commanditaire vennoot wordt gezien als een
aandeelhouder.
Als het belang van de commanditaire vennoot in een open cv 5% of meer
bedraagt, valt dit in box 2 en als het belang kleiner is in box 3.
BV/ NV: is een rechtspersoon en onderworpen aan de vennootschapsbelasting-> bv/ nv betaalt
vennootschapsbelasting over de winst, en geen inkomstenbelasting.
o De aandeelhouders in een bv/ nv kunnen nooit rechtstreeks verbonden zijn voor
verbintenissen van de vennootschap-> zijn geen ondernemer voor wat betreft hun
aandeel in de winst van de rechtspersoon.
- Urencriterium:
Voor ondernemers bestaan een behoorlijk aantal fiscale faciliteiten: de zelfstandigenaftrek, de mkb-
winstvrijstelling en de oudedagsreserve.
->zijn bedoeld om het ondernemerschap te stimuleren. Wetgever heeft deze voordelen ook
ingevoerd om zo rekening te houden met het feit dat de winst van een ondernemer niet alleen
bestemd is voor zijn levensonderhoud, maar ook voor de oude dag.
Urencriterium: dat een minimumaantal uren besteed moet zijn aan de onderneming om in
aanmerking te komen voor bepaalde ondernemingsfaciliteiten.
o Ondernemer hoeft niet aan het urencriterium te voldoen om de mkb-winst
vrijstelling te mogen toepassen
oudedagsreserve
zelfstandigenaftrek
urencriterium speelt
een rol bij:
aftrek speur- en
ontwikkelingswerk
meewerkaftrek
Norm; een belastingplichtige voldoen aan het urencriterium als:
- Hij gedurende een kalenderjaar tenminste 1.225 uur besteed aan werkzaamheden voor een
of meer ondernemingen waaruit hij als ondernemer sint geniet
- De tijd die in totaal wordt besteed aan die ondernemingen en het verrichten van
werkzaamheden in de zin van de afdelingen, grotendeels (50% of meer) wordt besteed aan
die ondernemingen.
o Deze geldt niet als de ondernemer in een of meer van de 5 voorafgaande
kalenderjaren geen ondernemer was.
o Bij een zwangerschap vindt er een versoepeling plaats-> onderneemster wordt
geacht om ook tijdens haar zwangerschapsverlof de ‘normale’ uren te hebben
gemaakt.
, Samenwerkingsverbanden:
Als de werkzaamheden van een vennoot hoofdzakelijk van ondersteunende aard zijn en het
bovendien ongebruikelijk is dat een dergelijk samenwerkingsverband tussen niet-verbonden
personen wordt aangegaan, tellen de werkzaamheden van die vennoot niet meer voor zijn
urencriterium.
o De binnen een samenwerkingsverband gewerkt uren blijven ook buiten beschouwing
voor het urencriterium als de samenwerking verband houdt met een onderneming
waaruit de belastingplichtige zelf geen inkomen geniet, maar een aan hem
verbonden persoon wél.
o Als verbonden personen van de belastingplichtige worden in dit verband
aangemerkt:
Personen die behoren tot het huishouden van de belastingplichtige
Bloed- of aanverwanten in de rechte lijn, of personen die tot hun huishouden
behoren.
- Medegerechtigden:
Naast de echte ondernemers genieten ook de medegerechtigden winst uit onderneming, hoewel zij
niet voldoen aan het fiscale ondernemersbegrip-> sprake van winst uit onderneming als iemand die
geen ondernemer of aandeelhouder is, als medegerechtigde tot het vermogen van een onderneming
winst geniet uit die onderneming.
o Medegerechtigden: personen die wel deelnemen in een onderneming, maar die niet,
of beperkt aansprakelijk zijn voor de schulden van die onderneming
Voorbeeld: een niet open cv die een onderneming drijft.
Een stille vennoot is geen ondernemer, maar moet zijn winstaandeel wel
aangeven als winst ui onderneming.
- Schuldeisers met specifieke vorderingen op een ondernemer/ onderneming:
Normaal gesproken valt een verstrekte geldlening in box 3 maar hierop zijn diverse uitzonderingen
o Zo behoort een lening die de crediteur in het kader van zijn onderneming heeft
verstrekt tot zijn ondernemingsvermogen.
Dit niet het geval is, kan een vordering toch in de sfeer van winst uit
onderneming vallen als de lening feitelijk functioneert als eigen vermogen
van de onderneming of de vergoeding voor de lening voor het grootste deel
afhankelijk is van de winst.
De belastingplichtige die de lening heeft verstrekt is dan geen
ondernemer, maar geniet wel winst uit onderneming
o De vordering leidt tot winst uit onderneming onder de volgende omstandigheden:
De schuldvordering die is aangegaan onder zodanige voorwaarden dat deze
in feite functioneert als eigen vermogen van de onderneming
Een schuldvordering waarvan de vergoeding op het tijdstip van het aangaan
van de schuldvordering zodanig wordt vastgesteld dat deze – rechtens dan
wel in feite – bezien over de gehele looptijd grotendeels afhankelijk is van de
winst. De vergoeding heeft dan eigenlijk meer weg van een winstaandeel dan
van rente.
Voordeel is dat een eventueel verlies, zoals afwaardering van de vordering in verband met de slechte
financiële situatie van de debiteur, in aftrek kan worden gebracht.
Samenloop met de terbeschikkingstellingsregeling:
Als de rente op een schuldvordering als winst uit onderneming in de heffing kan worden betrokken,
maar ook valt onder de zogeheten terbeschikkingstellingsregeling, gaat de
