Een uitgebreide en overzichtelijke samenvatting van de voorgeschreven stof* uit 'Privaatrecht en Markt', incl. schema's en stappenplannen.
* Contractenrecht Verdiept (), Radboud Universiteit.
Hoofdstuk Titel Paginanummer
Hoofdstuk 1 Inleiding 2
Hoofdstuk 2 Functies en fundamenten van het 3
vermogensrecht
Hoofdstuk 3 De individuele marktdeelnemer als 6
beslisser
Hoofdstuk 4 Materieel vermogensrecht en 12
remedies
Hoofdstuk 5 Regulering en haar 23
rechtvaardigingsgronden
Hoofdstuk 7 Vormen en vormgeving van 36
regulering
Hoofdstuk 10 Wetgeving als beleidsinstrument 40
,HOOFDSTUK 1 – INLEIDING
Het Nederlandse vermogensrecht functioneert niet in ‘splendid isolation’, maar vrijwel
altijd in een marktcontext.
Vermogensrecht = het geheel aan regels dat het rechtsverkeer tussen burgers
onderling faciliteert en geleidt.
o Goederenrecht regelt hoe men goederen verkrijgt en verliest.
o Verbintenissenrecht regelt het ontstaan en tenietgaan van
vorderingsrechten en schulden.
Markt = het geheel van omstandigheden dat het mogelijk maakt dat door
wilsovereenstemming een uitwisseling van goederen en diensten plaatsvindt tegen
een prijs die door vraag en aanbod tot stand is gekomen.
Marktfalen = afwijkingen van de daadwerkelijke markt t.a.v. de ideale markt.
Bijvoorbeeld: oneerlijke concurrentie door misleiding en een tekort aan
concurrentie door kartelvorming.
Als we zouden aannemen dat contractsvrijheid en partijautonomie zonder enige vorm
van regelgeving een soort ‘natuurlijke oertoestand’ van markten weerspiegelen, dan
is elk stukje wetgeving dat volgt op die oertoestand een vorm van regelgeving.
Goed om te beseffen: er staat veel niet in het BW dat toch wél tot het
vermogensrecht behoort.
Eigendom = het meest omvattende absolute recht dat een persoon op een zaak kan
hebben (art. 5:1, BW jo. art. 3:2, BW).
Rechthebbende zijn = het meest omvattende absolute recht op vermogensrechten
(art. 3:1, BW jo. art. 3:6, BW).
Er wordt steeds meer en vaker een onderverdeling in het vermogensrecht gemaakt:
B2C Business to consumer.
- Business = beroepsbeoefenaren, rechtspersonen en overheden.
- Consumer = de consument (die dus niet in de uitoefening van beroep of
bedrijf deelneemt aan het rechtsverkeer).
B2B Business to business.
2
,HOOFDSTUK 2 – FUNCTIES EN FUNDAMENTEN VAN HET VERMOGENSRECHT
In het vermogensrecht staat dispositievrijheid (de vrijheid om een goed van de hand
te doen) en contractsvrijheid centraal. Het vermogensrecht faciliteert, maar dwingt
niet.
Dispositievrijheid kent twee kanten:
o Goederen moeten juridisch verhandelbaar zijn.
o Het moet toegestaan zijn om tot vrijwillige uitwisseling op de markt te komen.
De regels van vermogensrecht zijn in beginsel van regelend recht, tenzij uit de wet of
de totstandkomingsgeschiedenis anders blijkt.
Regelend recht kan door wilsovereenstemming tussen beide partijen opzij worden
gezet.
Semidwingend recht = hangt tussen dwingend recht en regelend recht in staat alleen
afwijking in bepaalde omstandigheden of ten gunste van één partij toe.
Bijv. alleen afwijking mogelijk ten voordele van de partij en niet ten nadele.
Eigendom in de achttiende- en negentiende eeuw.
Het hebben van eigendom is onderdeel van het ‘persoon zijn’.
Zaken in eigendom hebben betekent zelfvervulling en is een dimensie van
eigen persoonlijkheid.
David Hume legde de basis voor een theorie over economische uitwisseling en de
rol van het recht, waarbij hij wees op het verband tussen schaarste, het concept van
private eigendom en de rol van de Staat als beschermer van die eigendom.
Smith in zijn werk wordt een koppeling gelegd tussen individuele
handelingsvrijheid, de sociale omgeving van de mens en zijn neiging tot het
nastreven van eigenbelang.
Uitwisseling van prestaties (= contracteren) komt voort uit welbegrepen
eigenbelang.
Beperkingen van vrije mededinging zijn onwenselijk.
Onderkende het belang van een sterke overheid om eigendom te
beschermen, om afspraken afdwingbaar te maken, om monopolies en
kartelvorming tegen te gaan en om ‘public goods’ (bijv. infrastructuur) te
produceren.
Voorstander van consumentenbescherming.
Versimpelde weergave van de kernpunten van de ideale markt:
1. De staat moet eigendom beschermen en mogelijk maken dat deze tegen zo
laag mogelijke kosten kan worden overgedragen.
3
, 2. Mededingers moeten op de markt onafhankelijk van elkaar opereren en niet
samenspannen om de mededinging te beperken.
3. Voldoende aanbod.
4. Voldoende vraag.
5. Het toetreden of het uittreden van de markt kent geen drempels.
6. Marktspelers hebben een goede informatiepositie.
7. Marktspelers hebben een reële mogelijkheid om op grond van hun kennis van
de markt te handelen.
Edmund Burke staat bekend als de aartsvader van het moderne conservatisme en
pleitbezorger voor de nachtwakersstaat.
Benadrukt het belang van vertrouwen als smeermiddel voor economische
uitwisseling. Vertrouwen is een noodzakelijk vereiste voor vooruitgang.
Erkenning en handhaving van het eigendomsrecht is een van de randvoorwaarden
voor economische uitwisseling.
Een stelsel van goederenrecht dat aan de volgende vier aspecten voldoet, schept in
elk geval enkele randvoorwaarden voor welvaart door markteconomie:
o Verhandelbaarheid.
- Wordt gefaciliteerd door overdracht.
o Kenbaarheid.
- Eigendomsposities zijn naar buiten toe kenbaar.
o Stabiliteit.
- Het recht met betrekking tot eigendom moet vooral een saai en
voorspelbaar rechtsgebied zijn.
o Voorspelbaarheid.
- Het recht met betrekking tot eigendom moet vooral een saai en
voorspelbaar rechtsgebied zijn.
- Het subjectieve recht moet op voorspelbare wijze, zo nodig door middel
van overheidsinterventie, gehandhaafd kunnen worden tegenover
inbreukmakers.
Er kunnen drie categorieën van begrenzing van eigendom worden onderscheiden:
Begrenzing tussen burgers onderling.
- Bijv. art. 5:1, lid 2, BW of het leerstuk van onrechtmatige hinder (art. 5:37,
BW jo. art. 6:162, BW).
Begrenzing om redenen van het algemeen belang of sociale doelen.
- Wanneer het algemeen belang zwaarder weegt dan het individuele
eigenaarsbelang.
Indirecte begrenzing door herverdeling van welvaart.
- Vaak in de vorm van belastingmaatregelen, sociale zekerheid en
subsidievormen.
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper skidnuelp. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €8,16. Je zit daarna nergens aan vast.
