Hierbij mijn samenvatting van Strafrechtelijke aansprakelijkheid. De samenvatting bevat een beknopte uitwerking van alle leerdoelen. Zo heb je een heldere duidelijke basis van wat je moet kennen voor het tentamen. Ook staan kort de rechtsregels van de voorgeschreven arresten bij iedere week vermeld.
Strafrechtelijke aansprakelijkheid – de samenvatting
Strafrechtelijke aansprakelijkheid
2019 – 2020
Inhoudsopgave
1. Het legaliteitsbeginsel en toepassen overgangsrecht en rechtsmacht........................2
2. Causaliteit en wederrechtelijkheid...................................................................................5
3. Opzet.................................................................................................................................. 9
4. Schuld.............................................................................................................................. 13
5. Strafuitsluitingsgronden.................................................................................................16
6. Poging en voorbereiding................................................................................................20
7. Fysiek & functioneel daderschap en daderschap rechtspersonen.............................24
8. Deelneming...................................................................................................................... 27
9. Samenloop en het ne bis in idem-beginsel...................................................................32
1
,Strafrechtelijke aansprakelijkheid – de samenvatting
1. Het legaliteitsbeginsel en toepassen overgangsrecht en
rechtsmacht
Jurisprudentie
EHRM Het legaliteitsbeginsel in Straatburgse perspectief
De nieuwe zienswijze (dat de echtgenoot geen immuniteit meer verkreeg in een
dergelijk geval) was in redelijke wijze te voorzien voor de man. Het loslaten van
immuniteit van de echtgenoot is namelijk in overeenstemming met een geciviliseerd
beeld van het huwelijk en de fundamentele doelstellingen van het verdrag, te weten
het respect voor de menselijke waardigheid en vrijheid.
HR Incest
Op grond van art. 1 lid 2 Sr moeten wetswijzigingen die ten gunste van de
verdachten zijn wel toegepast worden. Dit beperkt zich niet tot wijzigingen van
strafbepalingen maar ook andere relevante wettelijke bepalingen vallen onder deze
bepaling. (In casu bijvoorbeeld het veranderen van minderjarigheidleeftijd: art. 1:233
BW).
HR Linquenda
Met de term ‘wettelijk voorschrift’ uit art. 184 Sr wordt bedoeld enig Nederlands
wettelijk voorschrift.
HR Lex Mitior
Wijzigingen in de sancties ten gunste van de verdachten dienen direct te worden
toegepast. Zonder toetsing aan de maatstaf van het gewijzigd inzicht. Dit is namelijk
een grondrecht dat voortvloeit uit art. 7 EVRM.
Reminder schema’s art 348 en 350 Sv:
- Art. 348 Sv: formele vragen
o Is de dagvaarding geldig?
o Is de rechter bevoegd?
o Is het OM ontvankelijk?
o Schorsing van vervolging?
- Art. 350 Sv: materiele vragen
o Is de Tenlastelegging te bewijzen?
o Is het bewezenverklaarde strafbaar?
o Is de verdachte strafbaar?
o Welke strafmaat?
Begrippenoverzicht:
- Omissiedelict = het strafbaar feit bestaat uit het nalaten van iets wat je
behoorde te doen.
- Commissiedelict = het strafbaar feit bestaat uit een actieve handeling die het
gevolg teweegbrengt.
- Krenkingsdelict = het strafbaar feit bestaat uit een gedraging die directe
inbreuk maken op een beschermd rechtsgoed (het rechtsgoed is al
gekrenkt/geschonden)
- Gevaarzettingsdelict = het strafbaar feit bestaat uit een gedraging die een
gevaarzettende situatie heeft geschapen. (Preventie?)
2
,Strafrechtelijke aansprakelijkheid – de samenvatting
Concreet gevaarzettingsdelict = acuut gevaar gerealiseerd
Abstract gevaarzettingsdelict = gevaar dreigt
- Materieel geformuleerd = het delict gaat om het gevolg
- Formeel geformuleerd = het delict gaat om de handeling
Het legaliteitsbeginsel
Art. 16 GW: Geen feit is strafbaar dan voorafgaand bij wet…
Art. 1 lid 1 SR: geen feit is strafbaar dan uit kracht van een daaraan voorafgegane
wettelijke strafbepaling.
- Wettelijk = wet in formele zin, die op diens beurt mag worden gedelegeerd aan
lagere wetgeving, alleen wat betreft overtredingen.
Elementen van legaliteit:
1. Aansprakelijk op grond van een wettelijke bepaling
a. Niet strafbaar zonder wet (Nullum crimen sine lege)
b. Lex certa beginsel:
i. Strafwetgeving moet nauwkeurig/precies worden omschreven
ii. Recht moet toegankelijk zijn voor iedereen
2. Het verbod van terugwerkende kracht
a. Nulla poena sine lege praevia
b. Als bepaald gedrag vandaag niet strafbaar is, maar in de toekomst
strafbaar wordt gesteld dan ben je niet strafbaar voor het gedrag dat je
vandaag gepleegd hebt.
3. Verbod van te extensieve interpretatie en analogieverbod
a. Te extensieve interpretatie: te ruim, opgerekt uitleggen van wettelijke
bepalingen.
b. Analogieverbod: wanneer het geval niet onder de letter van de wet valt
mag het niet worden ondergeschoven onder een bepaling die wel in de
wet geregeld is.
Het legaliteitsbeginsel is instrumenteel en rechtsbeschermend. Het legitimeert en
limiteert de mogelijk van strafrechtelijk optreden.
- Instrumenteel: legaliteit is de basis voor de rechter om recht te kunnen
spreken.
- Rechtsbeschermend: de maximumstraffen zijn vastgesteld en gedragingen die
niet in de wet staan zijn niet strafbaar.
Fundamenten van legaliteit
1. Schuld en preventie: er is inzicht in de strafwaardigheid van gedrag. Waardoor
gedrag vermijdbaar wordt en daardoor verwijtbaar.
2. Rechtsstaat: legaliteit bindt de overheid aan de democratisch gelegitimeerde
wet.
3. Rechtszekerheid als overkoepelend fundament: de burger moet weten waar
hij aan toe is en niet aan willekeur te worden onderworpen.
Het verbod van terugwerkende kracht
De rechtszekerheid, de preventie en het schuldgezichtspunt impliceren dat
strafwetgeving geen terugwerkende kracht mag hebben. Dit verbod op
3
, Strafrechtelijke aansprakelijkheid – de samenvatting
terugwerkende kracht betreft zowel de strafbaarheid als de straf. Dit verbod dient de
kenbaarheid van het recht en daarmee de rechtszekerheid.
Veranderingen ten gunste van de verdachte kunnen wel met terugwerkende kracht
worden ingevoerd op grond van art. 1 lid 2 Sr:
1. Wijzigingen die verband houden met delictsomschrijving:
a. Beperkte materiële leer: Alleen wijzigingen waarbij een veranderd
inzicht van de wetgever omtrent de strafwaardigheid van de
onderwerpelijke gedraging is vallen onder art. 1 lid 2 Sr.
i. Beperkt: slechts veranderingen die voortvloeien uit veranderd
inzicht omtrent strafwaardigheid;
ii. Materieel: niet alleen wetswijziging aangaande de strafbepaling
maar ook andere relevante wetswijzigingen die doorwerken in de
strafrechtelijke normstelling, zie HR Incest!
2. Wijzigingen die verband houden met het sanctierecht:
a. HR Lex Mitior: een sinds het plegen van het delict opgetreden
verandering moet met onmiddellijke ingang worden toegepast, indien
en voor zover die verandering in de voorliggende zaak ten gunste van
de verdachte ligt.
i. De beperkte criteria omtrent verandering van inzicht is niet van
toepassing op wijzigingen in het sanctierecht!
ii. EHRM Scoppola: gebod om gunstigste bepaling met
terugwerkende kracht toe te passen ligt in art. 7 EVRM besloten
proportionaliteit van de straftoemeting.
EHRM Het legaliteitsbeginsel in Straatsburgs perspectief
Bepalingen mogen niet met terugwerkende kracht worden toegepast tenzij dit ten
gunste is van de verdachte o.g.v. art. 1 lid 2 Sr. Wanneer er sprake is van een
verandering in de zienswijze van de rechters dat op redelijke wijze te voorzien was
dan is het verbod op terugwerkende kracht ook niet van toepassing!
De Nationale jurisdictie
Art. 2 Sr: De Nederlandse strafwet is toepasselijk op ieder die zich in Nederland aan
enig strafbaar feit schuldig maakt.
Er is sprake van een strafbaar feit in Nederland als:
- De materiële gedraging in Nederland plaats vindt
o Gedraging vind concreet plaats in Nederland
- De werking van het instrument in Nederland plaats vindt
o Lasso voorbeeld: man in Duitsland werpt een lasso op een koe op
Nederlands grondgebied. Vangt hem daarmee en trekt hem mee naar
Duitsland en steelt (art. 310 Sr) de koe. Doordat de lasso zich op
Nederlands grondgebied bevindt vindt het misdrijf in Nederland plaats
- Het intreden van het gevolg in Nederland plaats vindt
o Slachtoffer had in Nederland geld gestort naar een oplichter in
Singapore. De verdachte zat dus in Singapore en niet in Nederland. De
Hoge Raad heeft hierover bepaald dat ook de plaats waar het gevolg
van het misdrijf intreedt telt als plaats van misdrijf.
- Een of meer uitvoeringshandelingen in Nederland plaats vindt
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper cynthia_clement1991. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
