Samenvatting van het boek Neuropsychologische Psychodiagnostiek geschreven door Hendriks en collega's. Deze stof is onderdeel van het van Psychodiagnostiek gegeven aan de master Gezondheidszorgpsychologie aan de Radboud Universiteit.
Hen dr iks et al. – Neu r opsycho logische diagn ostiek
Hoofdstuk 1 – Wortels van de neuropsychologische diagnostiek
Neuropsychologische diagnostiek: op basis van kennis over hersenfuncties, stoornissen en
beperkingen kan een hypothese worden geformuleerd over mogelijke stoornissen bij een Elementen
van deze zienswijze
- Observatie van het gedrag en de beperkingen;
- Het gebruik van psychometrisch instrumenten;
- Het formuleren en toetsen van hypotheses
Ghislain: wees op het belang van de wijze waarop patiënten werden ondervraagd
- Waaromvragen: zeggen iets over het oordeelsvermogen
- Wanneer en hoe lang-vragen: testen het geheugen
- Hoeveel-vragen: zeggen iets over rekenvaardigheid
Wernicke: ernst van psychiatrische stoornis wordt gereflecteerd in de omvang van concepten:
betekenis betstaat uit beelden verspreid over de hersenschors. Hoe meer ontregeling van de
hersenschors, des te slechter de patiënt kan differentiëren en generaliseren
Malingeren: opzettelijk onderpresteren. Met symptoomvaliditeittests kan na gegaan worden of hier
sprake van is.
Rieger: ontwikkelde een methode die algemeen geschikt is voor het intelligentieonderzoek. Dit
werd alleen bij patiënten met hersenletsel gebruikt. Hij bepaalde zelf wanneer een score wees op
een stoornis
Ziehen: publiceerde een handleiding van een testbatterij om cognitieve processen te onderzoeken
- Geheugen (retention): school- en levenskennis (semantisch geheugen)
- Persoonlijk verleden (autobiografisch geheugen)
- Optisch geheugen (visueel geheugen)
- Conceptvorming en differentiëren
- Isoleren: wit scheiden van suiker
- Komplexion: samenvoegen donder + regen tot onweer
- Generalisatie: wat voor dier is een adelaar?
- Reproductie
- Associatie
- Methode van Masselon: met drie woorden een zin maken
Conclusie: snelheid van denken en gevoel van belang spelen een rol
Goldstein + Luria: vooral observeren hoe een taak wordt uitgevoerd
Goldstein: testbatterij voor soldaten met hersenletsel
- Algemeen onderzoek: screening van cognitieve functies
- Tachistoscopisch onderzoek: reactietijd gemeten
- Prestatietest: fijne motoriek
- Speciaal onderzoek
Hij vond abstracte laboratoriumtests levensvreemd en complexere prestatietests lebenswahr hij
hield zich bezig met ecologische validiteit
Luria: testbatterij voor mensen met hersenletsel volgens opvatting: vermogens worden aangeleerd,
niet aangeboren. Drie eenheden:
- Aandacht: hersenstam
- Waarneming: posterieure deel
- Organisatie en planning van gedrag: anterieure deel
Waarneming van zintuigmodaliteiten in drie niveaus
- Primair (beeld)
- Secundair (interpretatie)
- Tertiair (cross modale integratie)
Alle eenheden spelen een rol. Afhankelijk van strategie kan deelsysteem worden ingezet.
Conclusie: grote plasticiteit van functioneel systeem. Als weg niet beschikbaar is, kan andere route
gebruikt worden
,Galton: intelligentie is erfelijk. Geen aangeboren functies, alle kennis komt via zintuigen tot ons.
Gemeten met snelheid van reageren
Spearman: één factor verklaart grootste deel van variantie van intelligentie: factor g
Binet: ontwierp een screeningsmethode om schoolse vaardigheden te meten. De score werd
vergeleken met leeftijdsgenoten, oudere en jongere kinderen
Stern: bedacht een formule om de vergelijking met oudere en jongere kinderen in een getal uit te
drukken; ratio tussen chronologische en mentale leeftijd: intelligentiequotiënt
Taskforce + Yerkes: selectieprocedure voor wie wel of niet in het leger geschikt is voor hogere
functies (geen intelligentietest)
- Army Alpha: reeks testen in een groep, waren te lastig niet valide
- Army Beta: compilatie testen die vaardigheden of probleemoplossend vermogen screenen
Yerkes: pleitte voor normscore: pointscale test
Wechsler: levenswerk: maken van betere intelligentietest: Wechsler-Bellevue
Rossolimo: methode om psychologisch profiel op te stellen: psychograaf: grafiek waarin schores van
0 tot 10 worden geplot van 9 testonderdelen
Franz: Handbook of mental examination methods: beschreef stappen van diagnostisch onderzoek.
Hij vond het belangrijk om prestaties te vergelijken met normgegevens
Halstaed: ontwikkelde een testbatterij voor intelligentie bij mensen met hersenletsel. Vier factoren
kwamen naar voren
- A(bstratievermogen)
- P(power)
- C(entraal integrtievermogen)
- D: gedifferentieerde vermogens
Oude Grieken: geest als algemeen informatieverwerkend proces: informatie komt binnen via
zintuigen en wordt doorgestuurd naar sensus communis om beoordeeld te worden en in geheugen
op te slaan
Gall: organen in de hersenen zijn bedoeld voor evenzovele functies of faculteiten. Elke faculteit
heeft eigen geheugen Frenologie
Zeer uitgesproken lokalisatiegedachte
Bastian testbatterij voor aspecten van taalgedrag en vormen van afasieën te diagnosticeren. Dit
was gebaseerd op het Bastians taalmodel
Ook in Amerika werden testbatterijen ontwikkeld voor afasiepatiënten
- Testbatterij gebaseerd op sensorisch-motorische benadering van afasie door Wernicke
- Language Modalities Test for Aphasia
Bastians model ging over productie en begrip van woorden, niet over zinnen en taaluitingen
Rond 1960: start neuropsychologie als wetenschappelijke discipline
- Geschwing schreef artikel over DIsconnexion Syndromes: disconnecties stellen in staat om
functies en relaties met hersengebieden te specificeren
- Goodglass: psycholoog, betrokken bij afasieonderzoek
- Kaplan: propageerde Boston Process Approach: central staat analyseren van fouten
- Testscores speelden wel een rol – testing the limits
- Alleen testen afnemen die op basis van hypothese noodzakelijk zijn
Samenvatting
- Eind 19e eeuw: ontwikkeling intelligentietest formalisering testprocedures en berekening
intelligentiequotiënt
- Ontwikkeling statistische procedures psychometrie
- Compromis test-gerichte en observatie-gerichte benadering: hypothese-toetsend
diagnostisch onderzoek
Hoofdstuk 2 – Ethiek
- Klacht over NIP aangesloten psycholoog: College van Toezicht van NIP
- Klacht over neuropsycholoog ziekenhuis
- Klacht over BIG psycholoog: regionaal tuchtcollege: oordelen via 2 normen
- Is er gehandeld in strijd met goede zorg t.o.v. patiënt en naaste?
, - Is er op andere wijze gehandeld in strijd met belang van goede uitoefening van
individuele gezondheidszorg?
Nip is specifieker: geeft bijv. invulling aan het begrip ‘goede zorg’
Afgewezen klachten
- Geen betrekking op professionele handelingen
- Anonieme klachten
- Belang bij zaak, behalve als vertrouwen in psychologiebeoefening in het geding is
Klagers sturen stuk naar psycholoog schrijft verweerschrift vier teksten geproduceerd
mondeling zitting: College van Toezicht stelt vragen aan klager en verweerder evt. hoger beroep
of maatregel (schorsing, waarschuwing, berisping)
- Toetsingsinstrument: NIP-code
Soorten regels
- Herhaling van verplichtingen die in de wet staan
- Uitwerking van waarden uit samenleving (NIP)
Basisprincipes NIP-code: verantwoordelijkheid, integriteit, respect en deskundigheid
Hiërarchische opbouw van waarden vertaald in stapsgewijze gedragsvoorschriften. Regels zijn
verdeeld in doelen en normen
Cliënten hebben rechten waarmee ze ‘tegenspel’ kunnen bieden
- Bijv. informed consent: voorafgaand aan toestemming adequaat geïnformeerd moeten zijn
- Professionals voeren alleen taken uit waarvoor ze bekwaam zijn
Eenduidigheid: helder zijn over doel van diagnose, bedoeling van vraagstelling, manier van werken
+ de patiënt hierover informeren.
Methode van onderzoek
Psycholoog heeft een inspanningsplicht: deskundigheid + in acht nemen van eigen ervaring
Beroepsmatig handelen moet verantwoord kunnen worden in het licht van de stand der wetenschap
ten tijde van het handelen
Marginaal toetsen: of een methode niet de grenzen van het aanvaardbare overschreden heeft, niet
of de methode het meest adequaat was
Rapportage
- Specifieke vraagstelling
- Hoe en met welke methode
- Conclusie die verband houdt met de vraagstelling + onzekerheden en alternatieve
verklaringen
- Geen overbodige uitwijkingen
Beperkingen
- Uitvoeringsdatum + uiterste geldigheidsduur
- Bedoeling
- Alleen interpreteren in licht van vraagstelling
Patiënt heeft recht op
- Inzage en correctie (kan als bijlagen worden toegevoegd) + blokkeren van
uitbrengen
- Uitzondering recht op blokkering: als externe opdrachtgever aan een wettelijke
regeling bevoegdheden ontleent om een rapport te eisen
Regels rapportage externe opdrachtgever
- Moet schriftelijk uitgebracht worden
- Patiënt heeft recht op inzage vooraf en recht op blokkering
Patiënt moet vooraf geïnformeerd worden welke werkwijze de psycholoog denkt te gebruiken
Patiënt heeft recht om eigen dossier in te zien, dossier functioneert als:
- Geheugen
- Reddingsboei: voor collega’s
- Wapen in klachtenprocedure
Gegevens moeten vertrouwelijk worden behandeld en bewaard worden. Werkaantekeningen mogen
buiten het dossier gehouden worden. Schaduwdossier kan apart opgeslagen worden. Dit moet
vermeld zijn in de rapportage.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper smaasbach. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,99. Je zit daarna nergens aan vast.
