Samenvatting
Samenvatting UVT HOORCOLLEGES STRAFRECHTELIJKE AANSPRAKELIJKHEID
Hoorcolleges strafrechtelijke aansprakelijkheid incl. jurisprudentie
[Meer zien]Voorbeeld 4 van de 70 pagina's
Voorbeeld 4 van de 70 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Gekoppeld boek
Titel boek:
Auteur(s):
- Uitgave:
- ISBN:
- Druk:
Voorbeeld van de inhoud
Week 1 Het legaliteitsbeginsel en toepassen overgangsrecht enrechtsmacht
Leerdoelen
Verschil materieel en formeel strafrecht;
Materieel strafrecht:
- Inhoud en werkelijkheid
- Strafbaarstelling van het gedrag plus straf
Wanneer is een persoon strafrechtelijk aansprakelijk te achten? Wat is strafrechtelijke
aansprakelijkheid dan nu precies?
- Er dient sprake te zijn van een menselijke gedraging;
- Die valt binnen de grenzen van een delictsomschrijving;
- die wederrechtelijk (in strijd met een achterliggende norm) is; en
- waar schuld aan te wijten is.
Dit is niet altijd even makkelijk
Voorbeeld: Jan en Piet krijgen ruzie. Jan verkoopt Piet een aantal stevige klappen. Piet
wordt gehaald door de ambulance. Jan heeft zich schuldig gemaakt aan zware
mishandeling. Door de mist rijdt de ambulance een beek in. Piet sterft hierdoor. is er sprake
van een causaal verband? Heeft jan zich schuldig gemaakt aan artikel 302 lid 2 Sr. Is de
dood van Piet het gevolg?
Andere casus:
Van zware mishandeling wordt iemand vrijgesproken. Er was sprake van een gebroken
neus. Dit is volgens de rechtbank geen ‘zwaar’ lichamelijk letsel. Kan hij hierna nog voor
lichte mishandeling worden vervolgt (art. 300 Sr)? Mag hij nogmaals worden vervolg? Artikel
68 Sr ne bis in idem.
Andere casus:
Sophie is huishouder bij fam Janssen. Daar woont ze ook. Zij wordt zwanger van de man.
Uiteindelijk bevalt ze alleen. Ze is zo bang dat ze haar kind vermoord (art. 291 Sr:
kindermoord 9 jaar). Wat als er geen kindermoord, maar normale moord ten laste wordt
gelegd. Hierbij komt artikel 55 Sr kijken.
Formeel strafrecht:
- Vorm van de procedure
- verwezenlijking materieel strafrecht
Beslissingsschema 348 Sv + 350 Sv
Let op! Dit wordt geacht kenbaar te zijn tijdens het tentamen en wordt verder geen aandacht
aan gegeven in de colleges.
art. 348 Sv: formele voorvragen:
,Artikel 348 Sv: ‘De rechtbank onderzoekt op den grondslag der telastlegging en naar
aanleiding van het onderzoek op de terechtzitting de geldigheid der dagvaarding, hare
bevoegdheid tot kennisneming van het telastegelegde feit en de ontvankelijkheid van den
officier van justitie en of er redenen zijn voor schorsing der vervolging.’
1. Is de dagvaarding geldig?
- Niet? 349 lid 1 Nietigheid van de dagvaarding.
2. Is de rechter bevoegd?
- Niet? 349 lid 1 Onbevoegdheid rechter
3. Is het OM ontvankelijk?
- Niet? 349 lid 1 Niet ontvankelijkheid. Zie met name Titel VIII, boek 1,Wetboek van
Strafrecht (‘Verval van het recht tot strafvordering en van de straf’)
4. Dient de vervolging te worden geschorst?
- Ja? 349 lid 1 Sv schorsing er vervolging
Bijvoorbeeld: artikel 14 Sv: de rechter kán schorsen als de waardering van het feit
afhangt van de beoordeling van een geschilpunt van burgerlijk recht (dat moet
worden afgewacht);
Bijvoorbeeld: artikel 16 Sv: de rechter moet schorsen i.g.v. een geestelijke stoornis
van de verdachte waardoor deze niet in staat is de strekking van de tegen hem
ingestelde vervolging te begrijpen.
art. 350 Sv: materiële hoofdvragen:
1. Is bewezen dat het tenlastegelegde feit door de verdachte is begaan (bewijs
ten laste gelegde delictsbestanddelen en feiten)
- Ja? Vrijspraak op grond van artikel 352 Sv
2. Welk strafbaar feit levert het bewezenverklaarde volgens de wet op?
(kwalificatie van de bewezenverklaring)
- Indien niet: ontslag van alle rechtsvervolging wegens niet strafbaarheid van het feit
(o.g.v. art. 352 lid 2 Sv)
3. Is de verdachte strafbaar? (strafuitsluitingsgronden)
- Indien wel: ontslag van alle rechtsvervolging wegens niet strafbaarheid van de
verdachte (eventueel wel een maatregel mogelijk in geval van
ontoerekeningsvatbaarheid, bijv. TBS met dwangverpleging).
4. Welke sanctie moet worden opgelegd?
Legaliteitsbeginsel
Overheidsoptreden moet bij wet zijn voorzien.
Opgenomen in artikel 1 lid 1 Sr: ‘Geen feit is strafbaar dan uit kracht van een daaraan
voorafgegane wettelijke strafbepaling.’
Het legaliteitsbeginsel stelt de volgende elementen:
, - Lex Scripta: de bepaling moet geschreven zijn, het moet zijn vastgesteld.
- Verbod van terugwerkende kracht: op het moment dat je het delict pleegt moet het
delict strafbaar zijn. Het moet strafbaar zijn op het moment dat je het feit pleegt (Nulla
poena sine lege praevia).
- Lex Certa: Het moet duidelijk zijn wat je niet mag, je moet begrijpen wat je niet mag
(Nullum crimen sine lege)
- Verbod van analogie: Je mag wel interpreteren. Je mag een situatie niet strafbaar
maken, als deze in de wet niet strafbaar is gesteld. (ook het verbod van te extensieve
interpretatie)
Het legaliteitsbeginsel komt ook terug in internationale regelgeving en onze grondwet:
- Artikel 7 EVRM
- Artikel 15 IVBPR
- Artikel 16 GW
- Artikel 11 lid 2 Universele verklaring voor de rechten van de mens
- Artikel 49 Handvest EU
In het materiële strafrecht moet het begrip ‘wettelijk’ van artikel 1 lid 1 Sr niet beperkt
worden opgevat in die zin dat alleen wetgeving in formele zin is bedoeld (zoals bij artikel 1
Sv wel het geval is) Een gemeenteverordening kan bijvoorbeeld ook wettelijke
strafbepalingen bevatten.
Het verbod van terugwerkende kracht & het overgangsrecht
Voor de beoordeling van terugwerkende kracht door de strafrechter is een ijkpunt nodig. Dat
is normaal gesproken het tijdstip van begaan van het strafbare feit. Vóór het ijkpunt moet de
wettelijke basis zijn gelegd voor strafrechtelijke aansprakelijkheidstelling.
Artikel 1 lid 2 Sr: Bij verandering in de wetgeving na het tijdstip waarop het feit begaan is,
worden de voor de verdachte gunstigste bepalingen toegepast.
In dit artikel is het overgangsrecht opgenomen.
Overgangsrecht
Vandaag is je gedraging niet strafbaar, morgen wel. Hoe werkt dit? Of andersom je doet
vandaag iets wat strafbaar is, maar morgen is dit niet meer strafbaar. Hoe werkt dit? De
hoofdregel is: verbod op terugwerkende kracht van strafbepalingen (opgenomen in art. 1 lid
1 Sr). Dit heeft te maken met het legaliteitsbeginsel (rechtszekerheidbeginsel). Er is wel een
uitzondering: de nieuwe gewijzigde strafbepaling mag terugwerken indien en voor zover
deze gunstiger is voor de verdachte dan de oude strafbepaling (opgenomen in art. 1 lid 2
Sr). Hierbij horen twee belangrijke vragen:
- Wanneer is er sprake van een verandering in de wetgeving
We weten dat een artikel bestaat uit een delictsomschrijving en een sanctienorm.
- Wanneer is er sprake van een gunstigere situatie
Bij het overgangsrecht zijn twee arresten van belang, namelijk het Lex Mitior-arrest en het
Incest-arrest.
, In een strafrechtelijke bepaling is er altijd sprake van twee elementen die gewijzigd kunnen
worden:
1. Delictsomschrijving; (strafbaarstelling van gedrag)
Veranderd inzicht van de wetgever omtrent de strafwaardigheid van de
onderwerpelijke gedragen (= dit wordt aangeduid met de beperkt materiële leer). Een
voorbeeld hiervan is het incest arrest: De meerderjarigheidsgrens werd verlaagd
van 21 naar 18 jaar. Er was dus sprake van een nieuwe gunstigere situatie. Deze
wijziging van het BW was medebepalend voor de uitleg van de strafrechtelijke
normstelling.
Wat is geen wijziging? wanneer een wet bijv. een tijdelijk karakter heeft. Voorbeeld:
Jagen mag alleen tijdens het jachtseizoen. Dat betekent dat als u na het college gaat
jagen u in strijd handelt met het jachtverbod. Tegen de tijd dat u zich bij de rechter
moet verantwoorden is het jachtseizoen begonnen. Dit verweer zal een rechter niet
gaan honoreren. Het jachtverbod is na zijn aard slechts tijdelijk. Het is geen verandert
inzicht.
2. Strafmaat
bijv. art. 310 Sr 4 jaar gevangenisstraf of geldboete.
Een van deze twee kunnen worden aangepast om te kunnen spreken van een
overgangsrecht. Kort samengevat zijn er twee situaties denkbaar:
1. Veranderingen in de delictsomschrijving
2. Enkel verandering in de sanctionering
Wijziging situatie 1
Voorbeeld: artikel 310 Sr
‘Hij die enig goed dat geheel of ten dele aan een ander toebehoort wegneemt, met het
oogmerk om het zich wederrechtelijk toe te eigenen, wordt, als schuldig aan diefstal, gestraft
met gevangenisstraf van ten hoogste vier jaren of geldboete van de vierde categorie.’
Aan de delictsomschrijving wordt door de wetgever toegevoegd dat het alleen mag gaan om
een gestolen goed met een waarde van 500 euro. Gister is dit gebeurd, vandaag is de wet
veranderd, morgen ben ik rechter.
1. Eerst vaststellen of er sprake is van verandering van wetgeving (de beperkte
materiële leer);
a. is er wel sprake van wetgeving? (materiële uitleg) (HR: Incest)
b. Is er sprake van verandering? (de beperkte materiële leer) Wijziging van
inzicht van de delictsomschrijving (HR: Mitior)
2. Indien ja! dan, Is de nieuwe wet gunstiger voor de verdachte?
a. Is er een verandering van wetgeving die gunstiger is voor de verdachte
ruimere delictsomschrijving is ongunstiger dan een engere. Was het eerst een
misdrijf en dan een overtreding (= gunstiger).
Zo ja: nieuwe wet is van toepassing!
Wijziging situatie 2
Hierbij stel je alleen de vraag:
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper veragubbels. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,49. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 75759 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen