Colleges Leerpakket 6
Visie op gezondheid
Blue zones
➔ 12 jaar langer in goede gezondheid leven
➔ Minder luchtvervuiling
➔ Meer zonnenuren, dus meer vitamine D (botopbouw)
➔ Meer natuurlijk bewegen
➔ Veel groenten eten
➔ Mensen zijn relaxed
➔ Sterke sociale inclusie
➔ Mensen kunnen goed relativeren
Salutogenese: oorzaken van gezondheid
Wij geven de meeste zorgkosten uit aan het einde van ons leven. Een gemiddelde
nederlander zou volgens Johan Makenbach 10 jaar langer in goede gezondheid kunnen
leven, dan zitten we al dichter bij de blue zones, dat is 12 jaar.
Leerdoelen
• Uitleg geven wat de invloed is van het werken vanuit een visie op gezondheid
Er gaat veel geld uit naar het laatste deel van het leven, omdat je daar veel zorg nodig
hebt. Er wordt aan gewerkt meer geld aan de ‘voorkant’ van de zorg te besteden, dus
richten op preventie. Hierdoor leef je langer en sterf je sneller.
• Uitleggen wat de huidige visie inhoudt van ziekte & zorg naar mens & maatschappij
In onze visie gaan we uit van ‘positieve gezondheid’: het gaat het er niet om of je vrij
bent van ziekte of gebrek. Belangrijker is of én hoe je in staat bent het leven zelf vorm te
geven en je aan te passen aan de veranderingen in je leven. Ondanks een ziekte of
beperking. Op een manier zoals jij dat wilt. Dat geldt voor iedereen, ook voor onze
cliënten. Het is onze opdracht daaraan een bijdrage te leveren.
• Uitleggen wat de rol is van verpleegkundige met betrekking tot de huidige visie ‘mens&
maatschappij’ en positieve gezondheid
Richten op preventie. Mensen stimuleren meer kenmerken van de blue zone na te
streven, zodat ze in de laatste fase van hun leven minder snel zorg nodig hebben en
langer en gezonder leven.
Gezondheidsindicatoren
De WHO bevordert op internationaal niveau de gezondheid en probeert daarmee
gezondheidsproblemen terug te dringen. Ook proberen ze de gezondheidsverschillen in
en tussen landen terug te dringen.
Gezondheidsindicatoren laten zien hoe gezond de bevolking is. Ze geven cijfermatig
inzicht in het niveau van gezondheid en ziekte onder de bevolking. Ze gaan
doodsoorzaken in kaart brengen en ziekte prioriteren. Op basis hiervan bepalen
zorginstellingen en de overheid hun beleid en wetten. Er wordt ook gekeken naar het
gezondheidsbeleid op lange termijn, door te voorspellen en hier preventief op in te
spelen.
,Colleges Leerpakket 6
Rokers en mensen met obesitas kosten ons minder geld, omdat ze eerder overlijden
dan gezonde mensen. Rokers overlijden gemiddeld op 77 jaar, mensen met obesitas op
80 jaar en gezonde mensen op 84 jaar.
Mortaliteit
Dit geeft het percentage personen weer dat sterft aan een bepaalde aandoening
gedurende een bepaalde tijdseenheid. Dit gaat over de gehele populatie of juist over
een bepaalde groep, en de specifieke sterfte aan een bepaald gezondheidsprobleem.
Hierdoor wordt in kaart gebracht waar het beste beleid wordt gehanteerd en waar ze
dus moeten inspringen.
Levensverwachting
Dit is het aantal verwachte levensjaren gemeten vanaf de geboorte. Factoren die van
invloed zijn zijn oorlog, welvaart van het land, sterfte onder baby’s enzovoorts. Mannen
hebben een lagere levensverwachting, mannen roken namelijk vaker.
Gezonde levensverwachting
Dit staat voor het aantal jaren dat in goede gezondheid wordt doorgebracht. Er zijn drie
soorten:
1. Levensverwachting in goed ervaren gezondheid
2. Levensverwachting zonder lichamelijke beperkingen
3. Levensverwachting in goede geestelijk gezondheid
Mannen hebben een lagere gezonde levensverwachting dan vrouwen. Dit heeft te
maken met dat vrouwen over het algemeen een hoger opleidingsniveau hebben, dus
meer te besteden hebben en meer kennis hebben over wat goed voor je is.
Qaly
Dit staat voor Quality-adjusted life years: een waarde die wordt toegekend aan de te
verwachten resterende levensduur en de kwaliteit van leven van een persoon. Dus
hoeveel jaar heeft iemand nog te leven, en hoe hoog is de kwaliteit van leven in die
jaren.
Daly
Dit staat voor Disability-adjusted life years: een maat voor de ziektelast waarbij
informatie over mortaliteit, morbiditeit en kwaliteit van leven wordt gecombineerd.
Hoeveel last brengt een ziekte met zich mee? Je kijkt eigenlijk naar de verloren jaren. In
hoeverre was het het waard dat zij nog meer jaren hadden geleefd met die ziektelast.
Ervaren gezondheid
Een gezondheidsindicator die de kwaliteit van leven in brede zin weergeeft. Vrouwen
leven over het algemeen langer dan mannen, maar we leven even lang in ervaren goede
gezondheid. Dit leeft dus als het ware niet langer met ons mee.
Morbiditeit
Dit staat voor het percentage mensen met een gezondheidsprobleem in een populatie.
Epidemiologie
Inzichtelijk maken van gezondheidstoestand van de bevolking. Hierbij wordt de ernst en
de grootte van een ziekte duidelijk gemaakt, en wordt de gezondheid in kaart gebracht.
Je ziet het verschil in groepen en de verdeling tussen landen.
Incidentie/prevalentie
Incidentie is het aantal nieuw optredende ziektegevallen of personen met een bepaalde
ziekte in een bepaalde tijdsperiode.
,Colleges Leerpakket 6
Prevalentie is het totale aantal personen of bestaande ziektegevallen op een bepaald
moment of in een bepaalde periode.
Leerdoelen
• Uitleggen wat gezondheidsindicatoren zijn en wat het belang hiervan is voor de
verpleegkundige beroepsuitoefening
➔ Mortaliteit
➔ Levensverwachting
➔ Gezonde levensverwachting
➔ Qaly
➔ Daly
➔ Ervaren gezondheid
➔ Morbiditeit
➔ Epidemiologie
➔ Incidentie / prevalentie
• Uitleggen wat epidemiologie is en wat het belang daarvan is bij de verpleegkundige
beroepsuitoefening
Dit is het inzichtelijk maken van gezondheidstoestand van de bevolking. Hierbij wordt
de ernst en de grootte van een ziekte duidelijk gemaakt, en wordt de gezondheid in
kaart gebracht. Je ziet het verschil in groepen en de verdeling tussen landen.
Klinisch redeneren
Het Omaha System is een classificatiesysteem, terminologie- en codestelsel voor zorg
en welzijn. Het is een gids in de dagelijkse praktijk van zorgverleners en een hulpmiddel
om de acties en uitkomsten van de zorg voor cliënten beter te kiezen, sorteren en
vastleggen.
Verzamelen van gegevens
Hierbij gaat het om een voortdurende systematische en kritische manier van
gegevensverzameling. Deze begint bij de opname en eindigt als de patiënt met ontslag
gaat
➔ Analyse
Het interpreteren en ordenen van de verzamelde gegevens.
➔ Kwaliteitscontrole
Om de kwaliteit van het te nemen besluit te kunnen onderbouwen is het belangrijk deze
fasen te controleren:
● De kwaliteit van de gegevens. Kun je de gegevens vertrouwen? Dit kan je
nagaan door gedurende langere tijd de verschijnselen te observeren.
● De kwaliteit van de analyse: Heb je de gegevens wel op de goede manier
geïnterpreteerd? Dit kun je nagaan door:
1. Navragen bij de patiënt
2. Collegiaal consult
3. Literatuur, standaarden en classificaties
➔ Keuze
De geclusterde gegevens worden voorzien van een naam. De keuze is meestal niet
, Colleges Leerpakket 6
definitief maar voorlopig. Een keuze maken betekent dus niet dat gegevensverzameling
en analyse ophouden.
➔ Methodisch handelen
Het handelen volgens een vaste, goed doordachte manier om op een zo effectief en
efficiënt mogelijke manier het doel te bereiken dat je voor ogen hebt.
Redeneren leidt tot een besluit of gefundeerde keuze voor een bepaalde diagnose,
interventie of resultaat. Vandaar dat er ook gesproken wordt van verpleegkundige
besluitvorming. Je maakt immers niet alleen bepaalde keuzes, deze keuzes zijn ook
ergens op gebaseerd. Kritisch denken speelt hierbij een belangrijke rol binnen de
besluitvorming. Hieronder wordt verstaan het rationele gedisciplineerde proces van
actief en vakkundig toepassen, analyseren, samenvoegen en beoordelen van
informatie. Deze informatie heb je verkregen middels observatie, ervaring, reflectie,
redeneren of communicatie.
Als hulpmiddel zijn er verschillende classificatiesystemen waarmee zowel de persoon
als de persoon in zijn of haar omgeving in kaart kan worden gebracht. Met
classificatiesystemen bereik je eenheid van taal door informatie op een begrijpelijke
manier te ordenen.
Er wordt gekeken naar 4 domeinen in het Omaha systeem:
1. Fysiologische domein → alle fysieke problemen die er spelen
2. Gezondheidsgerelateerde gedragsdomein → handhaven van welzijn
3. Omgevingsdomein → wat speelt er in de omgeving van de patiënt
4. Psychosociale domein → hoe gaat de patiënt met de ziekte om
Soort actie en actievakken
➔ AIB: adviseren, instrueren en begeleiden
➔ B: behandelen en procedures toepassen
➔ CM: casemanagen
➔ MB: monitoren en bewaken
Voordelen en nadelen van het Omaha systeem
➔ Voordelen
◆ Holistisch (voor meerdere disciplines te gebruiken)
◆ Multidisciplinair ontwikkeld
◆ Focus op mens binnen leefgemeenschap
◆ Gemakkelijk & breed
➔ Nadelen
◆ Diagnostiek (het is niet alleen verpleegkundige diagnostiek)
◆ Vink cultuur
◆ Kritisch denken (het daagt niet uit om na te denken)
◆ Professionalisering
Leerdoelen
• De relatie uitleggen tussen classificatiesystemen, meer specifiek het Omaha Systeem,
en klinisch redeneren
