College aantekeningen
Hoorcollege 6
- Instelling
- Universiteit Van Amsterdam (UvA)
Hoorcollege 6 internationale geschiedenis van Nederland
[Meer zien]Voorbeeld 2 van de 9 pagina's
Voorbeeld 2 van de 9 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Gekoppeld boek
Titel boek:
Auteur(s):
- Uitgave:
- ISBN:
- Druk:
1 beoordeling
Door: mennobosch • 3 jaar geleden
Voorbeeld van de inhoud
Hoorcollege 6: Natievorming, emancipatie en bezetting, 1870-1945 (7-10)Ontstaan van een nieuwe vorm van ‘massapolitiek’.
1: Nationalisering: van de ‘natie’ naar het ‘volk’
- Massa’s voor het eerst zichtbaar op straat.
- Vanaf circa 1880 begin van wederzijdse doordringing staat en maatschappij.
- Natie abstracte term, eind negentiende eeuw maakt het begrip natie plaats voor de bevolking als
geheel, fysieke groepen mensen, iedereen in de samenleving.
-> Wederzijdse doordringing van staat en maatschappij. Staat meer invloed op maatschappij,
maatschappij meer eisen stellen op wat de staat moet doen.
- Politiek vanuit georganiseerde maatschappelijke belangen -> vorming politieke partijen; ARP (1879)
verzet tegen het liberale moderne idee van politiek samenleving en cultuur, principe van revolutie
centraal in verzet partij. SDAP (1894) focus op arbeiders.
- Confessionele emancipatiebeweging vanuit de ‘schoolstrijd’: is de staat ‘neutraal’ of van ‘de
burgers’? Gelovigen gaat zich steeds meer organiseren, komen bijeen in de schoolstrijd.
- In liberale optiek is de staat neutraal, niets te maken met verzorgen en geven van religieus
onderwijs. Openbare scholen mochten algemeen christelijk onderwijs geven, maar mocht
niet naar één geloofstak neigen.
- Is neutraliteit wel terecht als de overgrote meerderheid een confessie aanhangt en religieus
onderwijs wil? Is neutraliteit niet een liberaal principe? Dwang om geloof te onthouden.
- Arbeidersbeweging: sociale wetgeving, bescherming.
- Einde aan kinderarbeid, regels aan werkomstandigheden.
- Begin vrouwenbeweging.
- Sinds 1860/1870, zeer klein, hoog burgerlijk.
- Begin van stellen van eisen door vrouwen.
- Massa’s mensen verzamelen zich en politieke leiders gaan massa’s toespreken -> politiek wordt iets
massaals.
1.1: Nationalisering: parlement wordt volksvertegenwoordiging
- Formeel al vanaf 1848 een volksvertegenwoordiging, maar met beperkt electorale basis.
- Via partijvorming wordt parlement verlengstuk van maatschappelijke groepen.
- In 1913 eerste keer dat het hele parlement wordt gefotografeerd en naar buiten gebracht -> voor
deze tijd zeer gesloten wereld.
- 1848: wel parlementair bestel, maar zeker geen democratie.
- Thorbecke; parlement centrale macht in de politiek. Bedoelde geen democratie te zijn.
- 1879: organisatie van het ‘volk achter de kiezers’.
- Mobiliseren van mensen om druk uit te oefenen op de politiek (kiesrecht, petities).
- 1880-1890: grote kiesrechtdemonstraties.
- Vooral algemeen mannenkiesrecht op het programma.
- Spotprenten over confessioneel kiesrecht -> als dat maar goed gaat.
1.2: Nationalisering: van kwalitatief naar democratisch kiesrecht
- Grondwetsherziening 1887: ‘tekenen van maatschappelijke welstand en geschiktheid’ -> 29% van
de mannelijke bevolking.
-> Duidelijk gemaakt dat vrouwen uitgesloten waren na poging Aletta Jacobs kieslijst
Amsterdamse gemeenteraad.
, - Voorstel Tak van Poortvliet 1894: lezen en schrijven, zelfvoorzienend -> mislukt.
- 1896: loon-, huur-, spaar- en examenkiezers -> 49%.
- Einde van de ‘geschiktheidsideologie’ eind negentiende eeuw. Geen zinvolle criteria kunnen blijven
bedenken voor kiesrecht.
1.3: Nationalisering: onbedoelde democratie
- Liberalen: kwaliteit in plaats van representativiteit -> verantwoordelijke burgers.
- Beste kiezers kiesrecht geven.
- ARP: ‘soevereiniteit in eigen kring’ -> ‘huismanskiesrecht’.
- RK: autoriteit, corporatieve orde, geen individueel kiesrecht.
- Socialisten: wel algemeen kiesrecht, maar geen parlementaire democratie.
- Socialistische omkeer realiseren.
-> Toch uiteindelijk democratie gevormd uit praktische overwegingen en groepsbelang.
1887 -> 1896 -> 1917/1919
- 1917: de ‘Pacificatie’, tijdens Eerste Wereldoorlog (Nederland neutraal).
- Op moment van weinig politieke polarisatie grote problemen oplossen (schoolstrijd en
kiesrechtkwestie en evenredige vertegenwoordiging).
-> Blijft actuele kwestie over overheidsinmenging bij onderwijs.
- Liberalen zien in bestaande districtenstelsel dat er delen van het land zullen zijn waar ze
geen meerderheid kunnen vormen -> evenredige vertegenwoordiging in plaats gekomen,
gaat om percentage van de landelijke kiezers dat je verwerft. Nederland zeer representatieve
vertegenwoordiging.
- Gerealiseerd door P.W.A. Cort van der Linden. Liberaal premier.
2: Nationalisering: sociaal, infrastructuur, monarchie
- Na 1870 toch een feitelijke ‘eenwording van Nederland’, ondanks ‘antithese’, ‘klassenstrijd’ en
vrouwenbeweging.
- Uitbreiding van kiesrecht, 1887, 1896.
- Via partijen nationalisering van politiek. Voor het eerste landelijk opererende organisaties.
- Begin sociale politiek (1874, 1889, 1897-1901): kinderarbeid, arbeidsomstandigheden,
woningwet, schoolplicht.
- Algemene, persoonlijke dienstplicht 1898 -> creëren van nationaal gevoel, jongens binden
aan de natie, versterken nationaal eenheidsbesef.
- Communicatie en infrastructuur: spoorwegnet, telegraaf en telefoon, dag- en weekbladen.
- Onderwijs: leerplicht, vaderlandse geschiedenis, aardrijkskunde.
- Monarchie: van politieke macht naar symbool van nationale eenheid.
-> Verschuivende machtsverhoudingen.
- 1814: koning -> parlement -> volk.
- 1848: koning -> parlement -> volk.
- 1917: koning -> parlement -> volk. Democratische factor vanaf dit moment het belangrijkst.
2.1: Balans
- Nederland: geen democratie, maar een monarchie met een volksvertegenwoordiging op basis van
algemeen kiesrecht.
-> Niet als fundamentele democratie begonnen, zeker niet vanuit Bataafse beginselen.
- Kern is het vertegenwoordigend stelsel.
-> Staten Generaal centraal in het politieke bestel.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper myrthekuiper. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 82191 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen