Samenvatting voor het vak Governance M3, onderdeel politicologie. De samenvatting is gemaakt op basis van het bestand ''alle vragen op een rijtje'' en bevat al deze informatie en meer. Samenvattingen van de andere onderdelen voor het vak Governance zijn ook al beschikbaar, zie ook de bundel. Het la...
Samenvatting Governance M3
Politicologie
Artikel: Governance en toezicht via de volksvertegenwoordiging
Onze volksvertegenwoordigers houden toezicht op de overheidsbestuurders. De kan dat er in dit
bestuur iets fout gaat, is altijd aanwezig. Die fouten kunnen zich op de volgende gebieden bevinden:
Doelmatigheid
Dit is het geval als een begroting overschreden wordt of een bezuiniging bijv. niet wordt
gerealiseerd. Voor rechtmatigheid zijn veel bureaucratische procedures nodig, en deze zijn
erg inefficiënt. Bedrijfskundigen kunnen hier als project- en kwaliteitsmanagers bezig door
hun tanden in de procedures te zetten en verspilling tegen te gaan.
Doeltreffendheid
Controle hiervan gebeurt vaak d.m.v. het jaarverslag. Overheidsinstellingen werken vaak met
een stoplichtmethode. In dit gebied is vaak geen opzet in het spel, ze hebben hun best gaan
maar het werkt niet. Een bedrijfskundige kan als procesbegeleider met verschillende
stakeholders naar beter werkende oplossingen kijken.
Democratisch gehalte
het gaat erom dat de spelregels voor collectieve besluitvorming zijn gevolgd en dat burgers
de mogelijkheid hebben gehad haar inbreng te leveren. Ambitieuze bestuurders kunnen deze
procedures aan hun laars lappen. Bedrijfskundigen kunnen hier waken door te zorgen voor
transparantie in de procedures.
Rechtmatigheid
Bestuurders hebben op een paar belangrijke gebieden een monopolie. Het is daarom
belangrijk dat hun handelen een wettelijke grondslag heeft. Ambtelijke willekeur moet
worden voorkomen. Een bedrijfskundige kan zorgen voor een goede klachtenregeling.
Integriteit
het gaat erom dat overheidsbestuurders en ambtenaren niet buigen voor omkoping: ze zijn
onkreukbaar. In Nederland is omkoping etc. vrij uitzonderlijk, in veel andere landen is dat
niet het geval. Het is belangrijk dat er in een organisatie naast een goede klachtenregeling
ook een vertrouwenspersoon en een klokkenluidersregeling is.
Een belangrijke reden waarom deze waarden worden geschonden, is macht. Idealiter zetten
bestuurders de macht in voor de publieke zaak, maar het is vaak verleidelijk om daarbij ook de
privébelangen te dienen. Bij bestuurders is er ook nog het risico dat zij zich als zonnekoning gaan
gedragen. Zij verzamelen jaknikkers om zich heen en krijgen zo de valse indruk dat ze geweldig zijn.
Een teken hiervoor is het doordrukken van megalomane projecten. In het politieke systeem moet
daarom gebruik worden gemaakt van checks and balances. Er moet altijd een tegenmacht zijn:
countervailing power.
De primaire taak van de volksvertegenwoordiger is het controleren of bestuurders hun taak naar
behoren uitvoeren.
Niveau Volksvertegenwoordige Bestuurder Voorzitter bestuur
r
Landelijk Eerste en Tweede Kamer Ministers en Minister-President
staatssecretarissen
Provinciaal Provinciale Staten Gedeputeerde Staten Commiss. v.d. Koning
Gemeente Raadslid Wethouder Burgemeester
1
, Officieel is de volksvertegenwoordiging (vv) in de politiek het hoogste gezag. Zij kunnen bestuurders
namelijk wegsturen (motie van wantrouwen). De vv wordt om de vier jaar gekozen. Functioneren ze
zelf niet goed, worden ze niet herkozen. Het volk moet dat wel inzicht hebben in de politiek. De pers
is hier een belangrijke waakhond, zij meldt successen en fouten van politici aan het publiek. Het is
belangrijk dat er in de media een verscheidenheid aan politieke kleur bestaat.
Hoe kom je op de kieslijst? De meeste komen voort uit politieke partijen. Het partijbestuur zorgt voor
o.a. training en opleiding en kijkt over er talenten zijn. Als je talent opvalt wordt je op de groslijst
gezet door het partijbestuur. Uiteindelijk bepalen de gewone leden welke kandidaten er op de
verkiezingslijst komen.
Wanneer de vv gekozen is, tekenen zij een integriteitsverklaring. Ook worden de portefeuilles in de
fractie zodanig verdeeld, dat de kans op belangenverstrengeling zo klein mogelijk is. Wanneer een
volksvertegenwoordiger niet goed functioneert, en interne is al het maximale gedaan, kan het
partijbestuur verzoeken de zetel op te geven en op te stappen. Hij of zij kan echter niet gedwongen
worden.
In de praktijk hebben de politieke bestuurders veel invloed en veel macht. Ook al is strikt gezien de
vv de hoogste macht, in de dagelijkse praktijk ligt het initiatief meestal bij het ambtenarenapparaat
onder aanvoering van de politieke bestuurder. De expertise is daar aanwezig. De meeste voorstellen
worden loyaal door de coalitiepartijen goedgekeurd.
Bestuurders komen voort uit politieke partijen. Zij zullen bij het invullen van hun portefeuille
proberen zoveel mogelijk de idealen van hun politieke richting in te vullen. Dit wordt vaak getemperd
door de verbondenheid aan een collegeakkoord of coalitieakkoord. Daar staat in grote lijnen het
beleid beschreven, waar ook compromissen in zijn gesloten. Bestuurder zijn is een betaalde fulltime
baan. Bestuurders hoeven niet uit de politiek te komen.
In de gemeente is burgemeester dus voorzitter (B en W). hij zit de raadsvergaderingen voor, dit kan
echter ook worden gedaan door één van de wethouders. In de provincie is dit de Commissaris van de
Koning. Hij zit de vergaderingen van GS en PS voor. Deze functie kan ook door een van de
Statenleden of Gedeputeerden worden vervuld. Landelijk is de Minister-president de voorzitter. Dit is
een aparte functie. De burgemeester en CvK worden door de Kroon benoemd, met hulp van een
vertrouwenscommissie. Zij komen voort uit een politieke partij, maar hier moeten zij zich
bovenstellen en zich als ‘’vader’’ opstellen voor elke burger.
Aan het hoofd van de ambtelijke organisatie staat de Secretaris-Generaal of Secretaris of
gemeentesecretaris. Zij staan in direct contact met politiek bestuurders en sturen de organisatie aan.
Volksvertegenwoordigers hebben voor hun controlerende taak een aantal rechten en daarbij horen
instrumenten:
Informatierecht
Politiek bestuurders moeten via hun ambtenaren eerlijk antwoord geven op gestelde vragen
over het beleid dat uitgevoerd wordt. Volksvertegenwoordigers kunnen de volgende
instrumenten gebruiken:
1. Mondeling of schriftelijk vragen stellen
2. Indienen van een motie (mening vragen of hem verzoeken iets te doen of laten)
3. Recht van interpellatie (verzoek om een debat dat niet op de reguliere agenda staat)
4. Recht op enquête (instellen speciale commissie om een kwestie tot op de bodem uit te
zoeken)
2
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper lotteavis. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,99. Je zit daarna nergens aan vast.
