Samenvatting Medische Sociologie
Boek: Nettleton S (2013). The Sociology of Health and Illness
(3rd edition)
Hoofdstukken 1, 2, 3, 4 & 7
INHOUDSOPGAVE:
Titel & Hoofdstuk: Pagina’s:
Hoofdstuk 1: The changing domains of the sociology of Healht and Illness 1 - 2
Hoofdstuk 2: The social construction of Medical Knowledge 2- 5
Hoofdstuk 3: Lay beliefs, lifestyle and risk 5 - 10
Hoofdstuk 4: The Experience of Chronic Illness and Disability 10 - 16
Hoofdstuk 7: Social Inequalities and Health Status 16 - 21
,Hoofdstuk 1
Introduction: the changing domains of the sociology of Healht and Illness
De sociologie van gezondheid en ziekte is niet beperkt tot het enige domein van de formele
instellingen van de geneeskunde. Het betreft al de aspecten van het hedendaagse sociale
leven die het welzijn gedurende de hele levensloop aantasten.
Bij het biomedical model is het lichaam van de persoon geïsoleerd. De sociale en materiale
oorzaken van ziekte zijn verwaarloosd, en de subjectieve interpretaties en betekenissen van
ziekte en gezondheid zijn irrelevant geacht.
Whig history: geschiedenis waarin de verworvenheden uit het verleden worden uitgezet en
beschreven hoe deze hebben bijgedragen aan het presenteren van succes op een lineaire
en progressieve manier. → aanschaffing evidence-based medicine.
De tweede kritiek op het biomedicine is dat het faalt het lichaam in zijn sociaal-ecologische
context te plaatsen. → aanschaffing ‘socio-environmental model of medicine’.
De structuur van gezondheid en ziekte:
Studeer de gezondheid en ziekte vanaf 3 levels:
1. Individueel level; percepties van gezondheid en ziekte.
2. Sociaal level; sociale creatie van ziektecategoriën en gezondheidszorgorganisaties.
3. Maatschappij level; gezondheidszorgsystemen met daarin politieke context.
Studeer de gezondheid en ziekte vanaf andere benaderingen:
- Positivisten; onderzoeken oorzaakelijke wetten.
- Activisten; diagnosticeren sociale ziekte en stellen oplossingen voor.
- Naturalisten; interpreteren de betekenis van situaties.
Studeer de gezondheid en ziekte vanaf 4 theoretische paradigma’s:
1. Structurele functionalisme.
2. Symbolische interactionalisme.
3. Fenomenologie.
4. Conflict theorie.
Verschuivingen in gezondheid(szorg):
Disease → gezondheid
Ziekenhuis → Gemeenschap
Acuut → Chronisch
Cure → Preventie
Interventie → Monitoring
Treatment → Care
Patiënt → Persoon
1
, In medicine/ health Of medicine/ health
Individueel level - Gezondheidsgedrag - Sociale constructie van ziekte
- Leken overtuigingen categorieën/ medische kennis.
- Verwijzingen leggen - Afdwalende of beperkende
- Nakoming constructie van zichzelf en
- Sociale support en stress/ identiteit.
psycho-sociale perspectieven - Sociologie van het lichaam.
Sociaal level - Sociale oorzaken van ziekte. - Medische dominantie/ macht/
- Sociale epidemiologie. interprofessionele concurrentie.
- Evalutie van - Conflict perspectief op
gezondheidszorgeffectiviteit. lay-professionele relatie.
- Leidinggevende effectiviteit - Medicalisering.
en efficiëntie. - Leidinggevende als een
- Gezondheid promotie en les. ideologie of redevoering.
- Gezondheidsongelijkheden.
Maatschappij level - Bewijzen van de effectiviteit - Capitalisme/ globaliseren en
en efficiëntie van politieke en gezondheidszorg.
overheids initiatieven. - Gezondheid sociale
- Sociale hoofdsteden bewegingen.
(vermogen) bouwen in de - Sociale constructie van de
gemeenschap. gemeenschap via
bestuurlijkheid.
Discourse = vertoog.
Hoofdstuk 2
The social construction of Medical Knowledge
Disease = de pathologische veranderingen in het lichaam welke uiting vinden via fysieke
symptomen en tekenen.
Illness = de subjectieve interpretatie en reactie op deze signalen en symptomen.
Sociaal constructivisme = een stroming die het leerproces ziet als een actief proces van
kennisverwerving, waarbij de kennis ontstaat en gedeeld wordt met anderen. Een van de
principes is dat leren een proces is van kennis construeren. Het is van belang om te leren in
context.
De applicatie van diagnose categoriën wordt bij het sociaal constructivsime in vraag
genomen, en de applicatie van medische kennis was erkend om een politieke eerder dan
een technische neutrale onderneming.
- De geneeskunde is gebaseerd op objectieve wetenschap maar de applicatie van
medische kennis is dat niet.
2
,Medische professionals legitimeren wat als ziekte wordt gerekend, maar hebben ook de
mogelijkheid om ‘illness’ te creëeren.
Feiten zijn gecreëerd door de sociale interacties en mensen hun interpretaties van deze
sociale interacties.
De 6 benaderingen van het sociaal constructivisme:
1. Problemensatie van de werkelijkheid: ziekte-entiteiten zijn simpel echt maar zijn
producten van sociale redenering en sociale praktijken.
a. De objecten van medische wetenschap zijn niet wat ze lijken te zijn, de
stabiele realiteit van het menselijke lichaam en ziekte zijn in feite ‘fabricaties’
of ‘uitvindingen’ in plaats van ontdekkingen.
2. Sociale creatie van medische feiten: alle wetenschappelijke ‘feiten’ over de wereld
zijn producten van de wetenschappelijke maatschappij en dat onze veronderstelde
stabiele realiteiten in feite gerealiseerd zijn binnen variabele discursieve contexten.
a. Wetenschappelijke feiten zijn het product van sociale processen.
b. Sociologie van medische kennis moet niet alleen overwogen worden in de
sociale-economische context in welke kennis is gecreëerd maar ook getoetst
worden op de maatschappij waarin het is omgeven.
c. ‘Discourse analyses’ = de claim dat geneeskundige objecten zijn gecreëerd
door de taal en praktijken welke ze omgeven. Als de discourse veranderd dan
veranderen de objecten van attentie ook.
3. Medische kennis en de bemiddeling van sociale relaties: ziektecategoriën zijn
ontstaan om bestaande sociale structuren te versterken, en deze applicatie van
ziektecategoriën kan de sociale relatie verschijning van het ‘natuurlijk’ zijn geven, in
dat de taal van ziekte verondersteld objectief is, en zo worden de sociale
oorsprongen onzichtbaar.
a. Ziekte-categoriën zijn niet simpel een product van wetenschappelijke
analyses maar ook een uitkomen van sociale en politieke struggles.
b. Sociale relaties dragen bij aan de creatie van ziektes.
c. De taal van ziekte welke ‘natuurlijk’ verondersteld is, dient om de natuur van
sociale relaties te verbergen, een proces van verzakelijking.
4. De applicatie van technische kennis: de medische professionals hebben hun
dominante positie bereikt in de gezondheidszorg-afdeling van arbeid niet omdat door
zijn superiore expertise maar omdat het heeft geleid tot creëeren en in stand houden
van controle over bepaalde technische procudures en praktijken.
a. Technologie is doorgedrongen met sociale relaties (en kan niet erbuiten
staan).
b. Instrumenten zijn niet neutraal of onafhankelijk maar zijn transformerende
middelen voor verandering.
c. Diagnostische instrumenten en technologische apparaten genereren dus
nieuwe belichaamde vaardigheden en vormen van kennis die altijd openstaan
voor interpretatie en gepaard gaan met ambiguïteit en onzekerheid.
Zekerheid is dus een voortdurende activiteit die wordt gecreëerd door
praktijken van 'zorgen voor'.
3
, d. Mechanica kan worden beheerd door automatische of manual apparaten,
maar de maker is altijd gebruikt aan het begin of aan het einde van de
operatie.
5. Medicalisatie: het construeert, of herdefinieert, aspecten van het normale leven als
medische problemen. Zoals childbirth, alcohol consumptie, ouder worden.
a. Deze afhankelijkheid door medische expertise ontdoet gewone mensen van
hun mogelijkheden om met hun eigen problemen om te gaan.
b. Mensen hebben niet gelijke power en invloed wanneer het om sociale
constructie van de werkelijkheid gaat. Experts hebben meer macht dan lay
mensen als het gaat om wat telt als ziekte.
c. Een meer menselijk medicijn, moet op hetzelfde moment eentje zijn welke
meer sociale regulatie omvat.
i. Sociale-politieke processen zijn geimplementeerd in de creatie en
versterking van medische diagnoses.
6. Sociologie van diagnose: een diagnose valideerd wat telt als ziekte, biedt
verklaring en hangt samen met symptomen, legitimeert ‘illness’ zodat patiënten de
zieke rol kunnen aannemen, voorziet mogelijkheden voor toegang tot bronnen en
faciliteiten en vormt de basis voor medische autoriteit. De sociologie van diagnose
betrekt de toetsing van de sociale basis van diagnotische categorieën en ziekte, het
proces van diagnose en de consequenties (categorie, proces en gevolg zijn
doorgedrongen door sociale politieke, technische, culturele en economsiche
factoren). Een diagnose is daarom een sociale creatie en een ziekte-categorie is een
classificatie waarover overeenstemming moet worden bereikt.
Kritiek van sociaal constructivisme:
- Meeste sociologen prefereren het bestaan van een externe realiteit veronderstellen
en beweren dat er variabele rekeningen van zijn.
- Het ondermijnt de mogelijkheid van progres en cruciaalheid niet kunnen bijdragen
aan de vordering van menselijke gezondheid.
- Processen van medicalisatie zijn overdreven en hebben uitzondering genomen aan
de samenzweerderigen overtonen. Het stelt voor dat claimen van medicalisering
mensen, vooral vrouwen, onderschat in de mogelijkheid om medische ideeën te
weerstaan en te vertrouwen op hun eigen kennis en ervaringen.
Conclusie:
De zoektocht naar waarheid welke gegrond ligt in rationele wetenschap is een fundamenteel
modern project.
Sociaal constructionisme:
1. Postmodernisme representeert een afbraak van het modernisme, ontkennen één
waarheid of realiteit en samenvatten het gelijktijdig bestaan van meerdere realiteiten.
2. Er is een verlies van vertrouwen in één, samenhangend, verenigd, lineair en
progressief account van het verleden. Er zijn meerdere geschiedenissen, welke
minder focussen op significante gebeurtenissen en maar focussen op wereldse
aspecten van alledaagse leven. Er is een ondergang van het meta-verhaal en een
nadruk op bijzonderheid, discontinuïteit en verschil.
4
