Wil jij het open boek tentamen rocken? Heb je geen zin om te blijven bladeren in het boek en in tijdsnood te komen? In deze samenvatting staan alle begrippen geformuleerd zodat je ze zo over kan nemen, inclusief alle rechtsbeginselen van Engbert. Gratis punten dus! Alleen het redeneren moet je nog...
Welke ontwikkelingen hebben ertoe bijgedragen dat het lichaam onderwerp is geworden van sociaal
georiënteerd onderzoek?
Groeiende interesse in het lichaam door volgende ontwikkelingen:
1. pogingen van vrouwen om controle over hun eigen lichaam terug te krijgen van een door
mannen gedomineerd medisch beroep. (feminisme)
2. ontwikkeling van technologische innovaties, zoals bij voortplanting
3. de cult van het lichaam in de ‘consumer culture’ vormt in toenemende mate een belangrijke
dimensie in postmodernistische samenlevingen. (perfecte lichaam is maakbaar)
4. Demografische factoren zoals de vergrijzing hebben de veranderende aard van menselijke
lichamen benadrukt
5. Politicalisering van het lichaam waarbij activisme, medisch onderzoek kan vormen
6. Groeiende bezorgdheid over ethische kwesties omtrent het lichaam
Wie was Foucault en wat is zijn theorie over het lichaam? En wat zeggen Bourdieu, en Elias eigenlijk
met hun theorieën?
Theorie van Foucault (p.106)
Verschuiving van ‘souvereine macht’ (=power woonde in het lichaam van de vorst, macht ligt bij de
bovenste stand. Koning zegt jullie moeten dit doen. Iemand met een autoritaire positie die zegt dat
we iets moeten doen.) naar ‘disciplinary power’ (=macht wordt geïnvesteerd in lichamen van een
bredere populatie. Lichamen worden gereguleerd, getraind en behouden).
Het gaat om disciplinerende macht. Er ontstaat een nieuw vertoog waarin een nieuw normaal
ontstaat, vertoog wordt geïnternaliseerd. We doen ons dit zelf aan, zelfdisciplinering. Door
observatie van anderen disciplineren we onszelf. *geen rimpels, als dingen kunnen waarom zou je
dat dan niet doen. Druk voelen om mee te doen.
Een belangrijk concept in Foucault is ‘bio-power’: de relatie tussen macht en kennis die ontstaat door
– hiërarchische observatie locaties waar individuen kunnen worden geobserveerd.
Voornamelijk te zien in instituties zoals scholen, gevangenissen en ZKH).
– ‘normalizing judgement’ acties van elk individu worden vergeleken met acties van
anderen. Individuen worden gemeten en beoordeeld, waardoor een norm kan worden
vastgesteld.
– Onderzoek combinatie voorgaande, het individu kan worden beoordeeld en gecorrigeerd.
Zijn concept van ‘The clinical glaze’ is belangrijk om het historische verhaal van Foucault te begrijpen
over hoe biomedicine in de achttiende eeuw is ontstaan.
Theorie van Bourdieu (p.114)
Het lichaam kan beïnvloed worden door sociale locatie. Zelfidentiteit onlosmakelijk verbonden met
het lichaam. Sociale ongelijkheid door 4 vormen van kapitaal: economisch, cultureel, symbolisch en
, fysiek. Fysiek kapitaal (hoe lichaam eruit ziet en hoe je die behandeld) kan worden omgezet in
economisch kapitaal (stapje voor in het werk, promotie of eruit).
Gaat er ook om: welke boodschap heb je meegekregen en opgeslagen in je lijf. Opgevoed met dat rijk
zijn en succes erbij hoort of dat het geluk is.
Theorie van Elias (p.110)
Samenlevingen zijn het resultaat van de interacties tussen individuen. Door de tijd heen zijn er
etiquette ontwikkeld over wat goed is en wat niet (benen scheren is nu nodig). Civilisatie proces:
etiquette en norm
– Socialisering
– Rationalisering
– Individualisering
*botox is de norm geworden, etiquette. Anders ben je een vies oud wijf.
‘Civilised’ /Beschaafd lichaam: een concept ontwikkeld door Norbert Elias om een historische en
culturele verschuiving aan te duiden waarbij het lichaam onderhevig is aan toenemende beperkingen
die het ‘natuurlijke’ lichaam lijken te beperken. De ontwikkeling van regels rond het eten van
manieren is een voorbeeld van hoe het lichaam ‘geciviliseerd’ is geworden. (In boek *nursing care en
unbounded bodies)
Wat wordt bedoeld met ‘body work’? Met ‘het lichaam als project’?
Body work: werk dat zich direct richt op de lichamen van anderen: beoordelen, diagnosticeren,
hanteren, behandelen, manipuleren en controleren van lichamen, die zo het object van de arbeiders
arbeid worden.
Lichaam als project: Het lichaam wordt gezien als een entiteit, wat altijd in een onvoltooide staat is.
Het is in een proces om iets te worden, een project waaraan gewerkt moet worden en een deel van
een persoons identiteit kan uitmaken.
Soorten stromingen
Naturalistisch Lichaam is vast gegeven, entiteit
Sociaal-constructivistisch kijken naar waarderingen betekenis van het lichaam als effect van
omgang met elkaar en de samenleving. Of matiger: het lichaam is onaf, een materiele basis die
verder gevormd wordt door sociale praktijken.
Fenomenologisch Hoe beleven mensen hun lichaam, wat voor betekenis geeft iemand eraan?
Embodiment: de ervaring van het leven door en met het fysieke lichaam. Onze ervaringen zijn in
wezen belichaamd. We ervaren bijvoorbeeld plezier en pijn door het lichaam. Gevoelens van geluk
en verdriet zijn even fysiek als emotioneel.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper gezondheidswetenschapper4life. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,49. Je zit daarna nergens aan vast.
