Samenvatting Zorg voor onszelf?
Hoofdstuk 2,3,5,6,7,10,11,13 – 26
Hoofdstuk 2
Samenvatting op NTI hoofdstuk 2
Micha de Winter pleit voor meer samenwerking tussen ouders, betere verbindingen tussen ouders en
scholen, gelijkwaardiger relaties tussen ouders en scholen, gelijkwaardiger relaties tussen ouders en
opvoedingsdeskundigen en een op preventie gerichte overheid die zich minder top-down gedraagt.
Inleiding
Ondanks dat Nederland alles aardig op rit heeft lijkt het grootbrengen van kinderen niet makkelijke geworden.
- Sprake van toenemend beroep op hulpverleners
o Internationaal onderzoek toont aan dat het aantal en de zwaarte van psychologische problemen bij
kinderen en jongeren ongeveer het zelfde blijft
Vraag professionele hulp stijgt spectaculair
Hermans:
- Te veel ouders hebben het gevoel dat ze tekort schieten en schakelen daarom steeds eerder en vaker een
hulpverlener in.
- Druk van buiten lijkt toe te nemen
o Buitenbeentje op school zorgleerling die diagnose / behandeling nodig heeft
Ouders die dit niet zo nodigvinden hebben al gauw een risico profiel
o Boodschap populaire opvoedingslectuur
Opvoeding vooral leuk zijn
Ouders moeten aan zichzelf werken omdat dit goed is voor de kinderen
Opvoeden bestaat uit individuele keuzen, maar als je verkeerd kiest is het wel je eigen
verantwoordelijkheid
o Wie gevangen zit tussen de tegenstrijdige boodschappen en zich zo bekeken voelt zou in een
kramptoestand kunnen raken.
Christien Brinkgreve:
- Modern ouderschap = onderneming die zeer complex is geworden
- Processen als secularisering, individualisering, emancipatie en informalisering
- Ouders raken door de processen steeds meer in een isolement
o Kinderen worden beschouwd als private worry maar zouden een public issue moeten worden
object van collectieve zorg en betrokkenheid
- Het gaat om burgerlijke oplettendheid, een gevoel van gemeenschappelijke zorg voor kinderen en voor de
mensen die voor kinderen zorgen.
Is een vitale pedagogische civil society in staat om het proces van vergaande verkramping van de opvoeding
te keren?
Ouders van vroeger in de opvoeding Ouders van nu in de opvoeding
Gericht op voeding, hygiëne en gezondheid Gericht op emotioneel welbevinden en geluk
Peter Stearns: plaatst de toegenomen onzekerheid van ouders expliciet in het bredere perspectief van modernisering
Urbanisatie en industralisatie
- Familieverbanden vielen uit elkaar
- Onstaan van kleine kerngezinnen
- Kinderen minder nodig voor arbeid spendeerde veel tijd buiten het directe familieverband
- Kinderen massaal naar school, vrijetijd op straat
o Nieuwe problemen: ouders weren verantwoordelijk gehouden als kinderen zich misdroegen in
publieke ruimte of faalde op school
, - Nieuwe wetenschappelijke inzichten legden een directe relatie tussen de ontwikkeling van kinderen en de
opvoeding thuis
- Het kind werd ontdekt als een emotioneel en fysiek kwetsbaar wezen dat met omzichtigheid moest worden
grootgebracht
o Moeders kregen vaak openlijk de schuld van alles wat mis kon gaan met hun kinderen en werden zo
steeds meer een prooi voor deskundige adviseurs
Onzekerheid ouders werd in loop 20e eeuw steeds meer commercieel geëxploiteerd en gestimuleerd. Uiteindelijk
leidt dit tot hyper-parenting
Hyperparenting:
De suggestie dat elke ouder de mogelijkheid maar ook de plicht heeft om het perfecte kind te construeren.
Frank Furedi: wijst op de relatie tussen de toenemende angstcultuur waarbinnen de opvoeding plaatsvindt en het
optreden van de overheden, deskundigen en belangengroepen.
Angst: obsessie van de moderne mens die steeds minder te maken heeft met concrete angstaanjagende
ervaringen gaat eerder om een manier waarop we vat proberen te krijgen op de onzekerheden van het
dagelijks leven
Rond ouderschap een is een complete paranoia ontstaan, de beschuldigende vinger legt hij daarvoor bij
politici, beleidsmakers en de ‘childprotection-industry/
o In de hele westerse wereld zijn overheden en deskundigen zich steeds meer en directer gaan
bemoeien met de opvoeding
Instelling: Veel problemen van kinderen zelf en samenleving als geheeld worden achter
voordeur gecreëerd
Populaire opvoedingslectuur
- Opvoeding is een kwestie van persoonlijke keuzes en verantwoordelijkheid
- Zorg dat het leuk is, handel bewust en maak vooral geen foute keuzes
- Als je kinderen iets mankeren, dan wordt er bijna reflexmatig naar ouders gekeken
- 1 manier om aan ouderlijke aansprakelijkheid te ontsnappen: probleem gelabeld als syndroom of stoornis.
Volgens een studie van het Sociaal Cultureel Planbureau kan, afhankelijk van het precieze criterium, 3 tot 11
procent van de kinderen in nederland worden aangemerkt als sociaal uitgesloten.
Ouders in een geseculariseerde en geïndividualiseerde cultuur hebben het idee dat zij zelf als enige de
verantwoordelijkheid dragen voor een goede toekomst van hun kinderen. Wie anders?
- Vroeger: kerk, school, verenigingsleden, buren, familieleden etc. (pedagogische middenveld)
- Momenteel: school stelt zich op als onafhankelijke 3e met zijn eigen professionele verantwoordelijkheid.
Winst verdwijning pedagogische middenveld Verlies verdwijning pedagogische middenveld
Ouders hebben meet autonomie Toenemende afhankelijkheid van expert
Minder last van sociale controle Overheid bemoeid zich steeds meer met de opvoeding,
zeker bij risico gezinnen
Ouders hoeven bij het opvoeden minder rekening te
houden met voorschriften van ideologische of
religieuze aard
Auteurs Oplossingsrichtingen
Brinkgreve Opvoeding zou meer een object van collectieve zorg en betrokkenheid moeten worden
Furedi Opvoedingsgezag van volwassenen is door de opkomst van experts ondergraven vicieuze
cirkel ontstaan die steeds meer professionele opvoedingshulp en gedrags-management mogelijk
maakt
Remedie: ouders meer samenwerken om het isolement dat hun gezag ondermijnt te doorbreken
, Peter Stearns Ouders moeten persoonlijk en collectief meet ruggengraat tonen tegenover experts en
populariserende media die voortdurend bezig zijn om hen ongefundeerde schuldgevoelens aan te
praten.
- Experts en media schetsen een overdreven beeld van de kwetsbaarheid van kinderen en
onderschatten daarmee hun veerkracht
- Ouderschap zou “steeds moeilijker” worden terwijl men eigenlijk geen idee heeft hoe het
generaties geleden was.
- Ouders moeten zelf veel kritischer worden
Remedie: Parent-response groepen: m.b.v. objectieve gegevens en historische inzichten de
collectieve aanval op het zelfvertrouwen en plezier van ouders keren. met elkaar er voor
zorgen dat het ouderschap ‘Ontspant’
Conclusie Meer samenwerking tussen ouders, betere verbindingen tussen scholen en gelijkwaardige relaties
van de tussen ouders en opvoedingsdeskundigen en een op preventie gerichte overheid die zich
voorstellen aanzienlijk minder top-down gedraagt. versterken van de civil society
Versterken van de civil society heeft vooral betrekking op de socialisatie van kinderen en jongeren, moor duid ook
op de actieve rol doe jeugdigen zelf in de samenleving spelen. dit geheel is de pedagogische civil society
Anton Zijndeveld situeert civil society vinnen de ‘democratische driehoek’ van de samenleving die wordt
gevormd door de staat, de markt en de burger maatschappij.
Wat kunnen de effecten zijn van de pedagogische society en de kwaliteit van de opvoeding en de ontwikkeling?
Sociaal kapitaal: Normen, sociale netwerken en relaties tussen volwassenen en kinderen die belangrijk zijn in
het opgroeien.
De veronderstelling is dat gemeenschappen die worden gekenmerkt door wederkerigheid en onderling
vertrouwen de effectiviteit van instellingen zoals de school bevorderen
o Als scholen en ouders goed samenwerken heeft dat positieve effecten op de schoolprestaties en op de
ontwikkelingen mogelijkheden in het latere leven kan kinderen en op de kwaliteit van school zelf.
o Scholen die zich sterkt op de sociale gemeenschap oriënteren blijken effectiever dan bureaucratisch
georganiseerde scholen.
De kracht van communicty-based sociaal kapitaal blijkt een goede voorspeller te zijn van het welbevinden
en de gezondheid van bewoners.
Wijken die hoog scoren op sociaal-kapitaal
- Minder criminaliteit - Meer deelname aan hoger onderwijs
- Minder kindersterfte - Hogere tolerantie voor diversiteit
- Minder tienerzwangerschappen
Putnam: Sociaal kapitaal in een gemeenschap vormt een belangrijke bron voor de ontwikkeling van kinderen
en jongeren, juist omdat dit kapitaal de betrokkenheid van ouders en de wijdere omgeving bij dat
ontwikkelingsproces bevordert.
Sociaal kritische invalshoek
Noguera Sociaalkritische invalshoek m.b.t versterking sociaal kapitaal en de pedagogische society
Negatief sociaal kapitaal scholen zijn nauwelijks in staat om leerlingen de benodigde intellectuele en sociale
bagage mee te geven die perspectief bieden op een beter bestaan
Outsider professionals: Personeel afkomstig uit andere sociale laag die kinderen uit arme gezinnen
beschouwen als hopeloze gevallen met ernstige tekortkomingen en stoornissen.
Slechte schoolresultaten worden vanzelfsprekend gevonden.
Closure: De mate van overeenstemming in de meest essentiële waarden en normen van de
verschillende opvoedingsmilieus zoals school en gezin.
Juist in arme buurten is deze overeenstemming vaak gering
Noguera Om problemen te keren moet de kloof tussen school, ouders en de community worden gedicht.
, Noodzakelijke gemeenschapszin
Obstakels die ouders, professionals en politici zien in het versterken van verbindingen tussen degene die zich in het
maatschappelijk middenveld met de opvoeding en socialisatie van kinderen en jongeren bezig houden:
- Is het streven naar pedagogische gemeenschap zin niet het terugverlangen naar de ‘goede ouder tijd’?
- Bevordert een sterke gemeenschapszin niet het buitensluiten van anderen of het zich afwenden van de
mainstream samenleving?
o Men wenst de kloof met andere gemeenschappen te handhaven om de eigen groepsidentiteit te
beschermen.
- Hoe krijg je het voor elkaar dat burgers die de handen vol hebben aan hun eigen leven zich ook nog eens
bezighouden met de pedagogische kwaliteit van hun buurt?
- Beschikken moderne, geïndividualiseerde burgers nog wel over de vaardigheden die nodig zijn in een
pedagogische civil society?
- Past het zoeken van oorzaken voor opvoedingsproblemen in een ruimere sociale context dan alleen die van
het gezin alléén, nog wel in deze tijd waarin het denken in termen van individuele stoornissen boven elk
wetenschappelijk dispuut verheven lijkt?
Opvoeding in kramptoestand: belangrijkste oorzaak lijkt dat opvoeding een priveproject is geworden waarin ouders
zich persoonlijk verantwoordelijk zijn gaan voelen voor het eindresultaat.
Een pedagogische civil society kan nooit van bovenaf worden opgelegd. Hij moet van binnenuit komen. En om dat
te bereiken is pedagogisch debat met en tussen burgers van alle leeftijden noodzakelijk.
Hoofdstuk 3
Samenvatting op NTI Hoofdstuk 3
Gabriel van den Brink stelt dat er een spanning is ontstaan in onze samenleving door een steeds grotere afstand
tussen de systeemwereld en de leefwereld. En de ontzuiling heeft tot gevolg dat onderlinge verbanden en
verbondenheid tussen mensen minder makkelijk te vinden zijn.
Kwesties uit dit essay:
Is er voldoende ruimte voor waarden, idealen en bezieling? Hoe kijken zowel burgers als professionals daar tegen
aan? Wat vraag dit van de overheid? En is de samenleving klaar voor dit idee?
Verzuiling en ontzuiling
Na WO2 zijn veel taken van de verzuilde organisaties verschoven naar het niveau van de nationale overheid
uitbouwing van de verzorgingsstaat. Veel organisaties die tijdens de verzuiling waren ontstaan kregen
overheidssubsidie en werden onderdeel van het staatsapparaat.
- Er kon zo een meer degelijke financiele basis worden gelegd
- Men breidde het pakket aan voorzieningen steeds verder uit
- De vorm van een nationale solidariteit zou kunnen ontstaan op deze manier, waarbij de sterkste schouders in
het land een bijdrage leverde aan de mensen die het moeilijk hadden.
2 belangrijke elementen gingen verloren:
1) initiatief van onderaf was niet langer nodig omdat alles van bovenaf was geregeld
2) oorspronkelijke idealen speelden steeds minder een rol want zorg en verzekering leken vooral een financiele
kwestie
Gevolg: macht verschoof van leden/ouders/professionals/vrijwilligers naar managers/bestuurders en er kwamen
meer managementlagen. Laatste jaren neemt kritiek op het statelijk optreden van deze organisaties toe:
medewerkers missen bezieling in hun werk en hebben last van de vele managementlagen.
Onderwijs: ouders hebben zelf bepaalde opvattingen over goed en kwaad, waarden en normen en hoe je de
kinderen opvoed maar vinden daar in het onderwijs vrijwel niets van terug onderwijs is leeg geworden:
gaat wel over grijpen van kansen en zelfontplooiing maar niet meer over de sociale en morele waarden waar
het om draait