Samenvatting
Samenvatting Literatuur en collegeaantekeningen
- Instelling
- Universiteit Leiden (UL)
Bevat literatuur van collegejaar en collegeaantekeningen
[Meer zien]Voorbeeld 4 van de 101 pagina's
Voorbeeld 4 van de 101 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Voorbeeld van de inhoud
Forensische gezinspedagogiek:ontwikkelingspsychopathologie en
diagnostiek
Week 1
Gestandaardiseerde psychodiagnostische methoden - Kamphuis & Geurts
(2006)
Psychodiagnostiek: als er aanvullende informatie nodig is om tot
klinische beslissingen te komen, zoals over evaluatie, plaatsing of
indicatiestelling. Men wenst verheldering/ onderkenning, verklaring,
predictie of indicatiestelling van het psychologisch onderzoek.
Betrouwbaarheid, validiteit en afbreekscores
Betrouwbaarheid: consistentie van testresultaten, zoals test-hertest
betrouwbaarheid of interbeoordelaars-betrouwbaarheid.
Validiteit: meet een test wat je wil meten? Meet een intelligentietest
intelligentie of schoolslimheid?
- Predictieve validiteit: je wil de data gebruiken voor uitspraken
over het toekomstig functioneren.
- Criteriumvaliditeit: door de correlatie te berekenen tussen de
testscore en een goede standaard-gedragsinstrument.
Abreekscores (cut-offs): kritieke scores die klinische significant niveau
identificeren. Deze scores zijn vaak empirisch bepaald om over- en
onderidentificatie te beperken. De base rate, de kans dat iets voorkomt in
een bepaalde groep mensen, beïnvloedt sterk de verdeling van deze
fouten. Afbreekscores zijn nuttiger als de base rate in de populatie
overeenkomt met die van de normgroep. Fouten, zoals het missen van een
suïciderisico, kunnen uiteenlopende ernst hebben, afhankelijk van de
doelstelling (screening vs. diagnostiek). Lage base rates maken het
voorspellen van zeldzame gebeurtenissen, zoals suïcide, moeilijk.
Het interview
Klinisch interview: veelgebruikt diagnostisch instrument vanwege de
flexibiliteit en de mogelijkheid om een band met de cliënt te vormen en te
observeren. Interviews kunnen gestructureerd (voorgeschreven vragen) of
(semi)gestructureerd zijn en variëren in focus.
- Algemeen: SCID en DIS zijn gestructureerd, maar oppervlakkig.
- Specifieke stoornissen: PANSS en HRSD, gaan dieper in op de
problematiek.
De keuze van het interview hangt af van de vraagstelling en de
betrouwbaarheid en validiteit van het instrument.
,Het doel is om op een uniforme en systematische manier alle relevante
informatie te verzamelen voordat een diagnose wordt gesteld. Dit
voorkomt fouten zoals voortijdige diagnoses en selectieve
informatieverzameling.
- Gestructureerde interviews: betrouwbaar, maar tijdrovend en missen
soms inzicht in hoe de cliënt de vragen interpreteert.
- Semigestructureerde interviews: ruimte om door te vragen (=betere
validiteit), maar vereisen goed getrainde interviewers en zijn soms
minder betrouwbaar.
Observaties
Observatie: geven een algemeen beeld van het functioneren van de
cliënt (emotioneel, verwijtend, onverschillig) en is belangrijk om de
validiteit van testresultaten te beoordelen (zijn de testprestaties een
accurate weergave van diens capaciteiten? Doet hij wel zijn best?). Het
observeren van uiterlijke verschijning, gedrag, stemming, en motivatie
levert waardevolle informatie op. Het is belangrijk dat de diagnosticus
objectief en concreet observeert zonder direct te interpreteren en dat
observaties gestandaardiseerd worden om betrouwbaardere gegevens te
verkrijgen. Afhankelijk van de vraagstelling kan de diagnosticus ook
specifieke aspecten zoals ziekte-inzicht, concentratie, en motoriek
observeren.
Psychologische tests
Psychologisch onderzoek in de klinische praktijk wordt ingezet om het
functioneren en de symptomen van een patiënt in kaart te brengen,
klinische indrukken te bevestigen of aan te passen, indicaties voor
behandelingen te stellen, de voortgang van de behandeling te monitoren,
en soms als therapeutische interventie.
Psychologische tests bieden voordelen t.o.v ongestructureerde interviews,
zoals inzicht in responsattitudes (defensief/overdrijven), efficiënt bevragen
van cognitieve en emotionele aspecten, gestandaardiseerde
afname/scoring, normering (zo kunnen we vergelijken met peers),
betrouwbaarheid en validiteit en tests kunnen ook elkaar cross-valideren
wanneer verschillende methoden en bronnen worden gebruikt.
Functie en intelligentietests
Functietests: om cognitieve functiestoornissen in kaart te brengen door
kwantitatieve scores en kwalitatieve uitvoeringsaspecten. Voor een
nauwkeurige diagnose moet de diagnosticus het algemene cognitieve
niveau van de cliënt kennen (WAIS of GIT). Functietests kunnen specifiek
gericht zijn op cognitieve domeinen zoals taal, geheugen, en aandacht,
perceptie, motoriek, concentratie, EF, of meerdere domeinen (ANT). Bij
hersenletsel is het belangrijk om het premorbide intelligentieniveau (voor
het letsel) te schatten, bijvoorbeeld via opleidingsniveau/baan of
specifieke tests.
,Bij de keuze van functietests is het van belang om rekening te houden met
de psychometrische kwaliteiten van het instrument (COTAN), de specifieke
vraagstelling en praktische overwegingen zoals de beschikbare tijd. Bij
COTAN-beoordelingen van functietests zijn enkele kanttekeningen te
plaatsen.
1. Niet alle taken worden gebruikt voor datgene waarvoor ze eigenlijk
ontwikkeld zijn. De beoordeling in de COTAN is gebaseerd op het
originele gebruik.
2. Veel tests die in het klinisch veld worden gebruikt zijn niet
genormeerd en psychometrisch onderzocht in Nederland, maar wel
in het buitenland.
3. Voor COTAN dient de normgroep een bepaalde omvang te hebben
om als voldoende te worden beoordeeld.
Een goed beoordeelde test is niet altijd het meest geschikt voor elke
situatie. Houd ook rekening met dingen als het patroon van prestaties en
aanvullende informatie, omdat een slechte score op één test niet altijd een
eenduidige oorzaak heeft. Een slechte score op de een geheugentaak, kan
ook komen door aandacht- en concentratieproblemen.
Objectieve zelf-invullijsten op het gebied van persoonlijkheid en klachten
Persoonlijkheidsvragenlijsten
Minnesota Multiphasic Personality Inventory-Revised (MMPI-2):
meest gebruikte persoonlijkheidstest in klinische psychologie en
onderzoek. Deze test richt zich voornamelijk op psychopathologie en
problematisch persoonlijkheidsfunctioneren (minder op adaptieve of sterke
kanten). De MMPI-2 gebruikt een empirische schaalconstructie, waarbij
items worden geselecteerd op basis van hun vermogen om te
discrimineren tussen klinische en normale groepen. Dit kan leiden tot non-
intuïtieve resultaten die de cliënt mogelijk niet herkent (heeft niet door
wat met de vraag onderzocht wordt).
NEO-PI: belangrijkste test voor het Big Five-model van persoonlijkheid
(Five Factor Model): Neuroticisme, Extraversie, Consciëntieusheid,
Altruïsme, en Openheid. De NEO-PI heeft goede psychometrische
eigenschappen en is veelzijdig door zelf- en anderbeoordeling, een
verkorte versie (NEO-FFI), en een uitgebreide handleiding.
Nederlandse Persoonlijkheidsvragenlijst (NPV) en Nederlandse
Verkorte MMPI (NVM): veel gebruikt voor de normale en psychiatrische
populatie.
- NPV: meet 7 persoonlijkheidstrekken, heeft een positieve COTAN-
beoordeling en een jeugdversie.
- NVM: meet 5 brede persoonlijkheidstrekken, maar is sinds 2004 niet
meer beschikbaar en vervangen door de Negativisme, Ernstige
Psychopathologie en Somatisering Test (NPST), die slechts 3 van
deze trekken handhaaft.
Klachtenlijsten
Klachtenlijsten zijn onderverdeeld in 2 hoofdtypen:
, - Brede-bandlijsten, zoals de Symptom Checklist (SCL-90), meten
een breed scala aan klachten en worden vaak gebruikt om een
algemeen beeld van psychoneurotisch onwelbevinden te krijgen.
Alternatieven zijn de General Health Questionnaires (GHQ-12 en
GHQ-36) en RAND-36, gericht op kwaliteit van leven.
- Domeinspecifieke klachtenlijsten, gericht op specifieke
probleemgebieden. Voor depressieve klachten: Beck Depression
Inventory (BDI), voor angstklachten de Zelfbeoordelingsvragenlijst
(ZBV), Utrechtse Copinglijst (UCL) voor coping strategieën.
Volgens het trechtermodel moeten we van breed naar specifiek meten.
Performance-based projectieve tests
Projectieve tests: interpretaties geven bij ambigue stimuli.
1. Rorschach-inktvlekkentest: 10 inktvlekken (5 zwart-wit, 5
gekleurd). Respondenten worden gevraagd wat zij in de vlekken
zien. De scoring: kijkt hij naar de hele vlek/details, de balans tussen
conventionele en idiosyncratische percepties, kleurgebruik, en de
toevoeging van beweging aan de stimuli. De Rorschach is
controversieel, maar wordt nog steeds veel gebruikt.
2. Thematische ApperceptieTest (TAT): 31 platen (1 blanco) met
interpersoonlijke situaties en objecten. Respondenten moeten
verhalen verzinnen gebaseerd op de platen. De TAT wordt vaak
klinisch gebruikt om thema’s en conflicten te identificeren, maar is
minder geschikt voor normatieve toetsing.
3. Zin-Aanvul-Test (ZAT): onvolledige zinnen die de respondent moet
afmaken. Hoewel er scoringsprotocollen zijn, wordt de ZAT meestal
klinisch gebruikt om prominente thema’s te identificeren in de
responsen.
4. Projectieve tekeningen: zoals de huis-boom-persoon test. Deze
zijn vaak niet psychometrisch onderbouwd, maar kunnen nuttig zijn
voor observatie en bespreekbaar maken van problemen bij kinderen.
Huis-boom-persoon tekening: “Is de boom oud of jong? “Is de stam dik of
dun? “Staat hij stevig of niet zo stevig? “Zijn de wortels zichtbaar? “Hoe
zien de takken eruit? “Welk seizoen is het? “Staat de boom samen of
alleen? “Zijn er dieren of vruchten? “Wat gebeurt er met de boom als het
stormt? “Hoe zou hij er over 10 jaar uitzien?
CAT: “Vertel een kort verhaaltje bij iedere plaat”. “Vertel wat er gebeurt of
wat er aan de hand is” “Hoe voelen de dieren zich en wat denken ze?”
“Wat is er voorafgaand gebeurd?” “Hoe loopt het verhaaltje af?”
Projectieve tests vergen vaak veel tijd en training, waardoor het belangrijk
is om de unieke bijdrage en validiteit van het instrument te onderbouwen,
incrementele validiteit.
Zeer weinig instrumenten krijgen een goede beoordeling van COTAN. Maar
onvoldoende betekend niet altijd onbruikbaar. Het is vooral bedoelt om
beter gebruik van de betere tests te bevorderen.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper esclarmondedeleest. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €10,49. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 53249 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen