Taak 6A: Bert
Gedragsproblemen (antisociaal gedrag) (= leeftijd ongepaste acties en attitudes die de
gezinsverwachtingen, maatschappelijke normen en de persoonlijke of eigendomsrechten van
anderen schenden)
Verschillende soorten gedragsproblemen
-
- Gesloten-destructief: eigendomsovertredingen
o Bijvoorbeeld liegen, brandstichten, agressie tegen dieren en vandalisme
- Open-destructief: agressie
o Wreedheid, vijandigheid, aanvallen, vechten, pesten, anderen de schuld geven
- Open-niet-destructief: oppositioneel gedrag
o Humeurig, kwaad, lichtgeraakt, koppig, vervelend
- Gesloten-niet-destructief: statusovertredingen
o Bijvoorbeeld middelengebruik, vloeken, breken van regels, weglopen en spijbelen
Oppositionele uitdagende stoornis (ODD) (oppositional defiant disorder) (= een patroon van
boze/prikkelbare stemming, argumentatief/uitdagend gedrag of wraakzucht van ten minste 6
maanden en getoond tijdens interactie met ten minste één persoon die geen broer of zus is)
Diagnostische criteria (DSM-V): ODD
- Een patroon van boze/prikkelbare stemming, argumentatief/uitdagend gedrag of wraakzucht
gedurende ten minste 6 maanden zoals aangetoond door ten minste vier symptomen uit een
van de volgende categorieën, en getoond tijdens interactie met ten minste één persoon die
geen broer of zus is
o Boos/prikkelbare stemming
Verliest vaak geduld
Is vaak lichtgeraakt of gemakkelijk geïrriteerd
Is vaak boos of haatdragend
o Argumentatief/uitdagend gedrag
Ruziet vaak met autoriteitsfiguren of, voor kinderen en adolescenten, met
volwassenen
, Tart of weigert vaak actief om te voldoen aan verzoeken van
autoriteitsfiguren of aan regels
Ergert vaak opzettelijk anderen
Beschuldigt anderen vaak van zijn/haar fouten of wangedrag
o Wraakzucht
Is de afgelopen 6 maanden minstens 2 keer hatelijk of wraakzuchtig geweest
o Opmerking: de persistentie en frequentie van deze gedragingen moet worden
gebruikt om een gedrag dat zich binnen normale grenzen bevindt te onderscheiden
van gedrag dat symptomatisch is. Voor kinderen jonger dan 5 jaar moet het gedrag
op de meeste dagen optreden gedurende een periode van ten minste 6 maanden,
tenzij anders vermeld. Voor personen van 5 jaar en ouder moet het gedrag ten
minste eenmaal per week gedurende 6 maanden optreden, tenzij anders vermeld.
Hoewel deze frequentiecriteria een leidraad bieden op een minimaal
frequentieniveau tot symptomen definiëren, moeten ook andere factoren worden
overwogen, zoals of de frequentie en intensiteit van het gedrag buiten een bereik
valt dat normatief is voor het ontwikkelingsniveau, geslacht en cultuur van het
individu
- De verstoring van het gedrag wordt geassocieerd met angst bij het individu of anderen in
zijn/haar onmiddellijke sociale context (bijvoorbeeld leeftijdsgenoten in het gezin of
collega’s), of het heeft een negatieve invloed op sociale, educatieve, beroepsmatige of
andere belangrijke gebieden van het functioneren
- Het gedrag treedt niet uitsluitend op in de loop van een psychotische, middelengebruik,
depressieve of bipolaire stoornis. Ook wordt niet voldaan aan de criteria voor een
verstorende stemmingsstoornis
Specificeer huidige ernst
- Mild: symptomen zijn beperkt tot slechts één instelling
o Bijvoorbeeld thuis, op school, op het werk, met leeftijdsgenoten
- Matig: sommige symptomen zijn aanwezig in ten minste twee instellingen
- Ernstig: sommige symptomen zijn aanwezig in drie of meer instellingen
Gedragsstoornis (CD) (conduct disorder) (= een repetitief en persistent gedragspatroon waarbij de
basisrechten van anderen of belangrijke leeftijd-gepaste maatschappelijke normen of regels worden
geschonden, wat zich manifesteert in symptomen van agressie tegen mensen en dieren, vernietiging
van eigendom, bedrog of diefstal, of ernstige schendingen van regels)
Diagnostische criteria (DSM-V): CD
- Een repetitief en persistent gedragspatroon waarbij de basisrechten van anderen of
belangrijke voor de leeftijd geschikte maatschappelijke normen of regels worden
geschonden, zoals blijkt uit de aanwezigheid van ten minste 3 van de volgende 15 criteria in
de afgelopen 12 maanden van de onderstaande categorieën, met minstens één criterium
aanwezig in de afgelopen 6 maanden
o Agressie tegen mensen en dieren
Pest, bedreigt of intimideert anderen vaak
Initieert vaak lichamelijke gevechten
Heeft een wapen gebruikt dat anderen ernstig lichamelijk letsel kan
toebrengen (bijvoorbeeld een vleermuis, baksteen, gebroken fles, mes,
pistool)
Is lichamelijk wreed geweest tegen mensen
Is lichamelijk wreed geweest tegen dieren
Heeft gestolen terwijl hij een slachtoffer confronteerde (bijvoorbeeld
overvallen, portemonnee afpakken, afpersing, gewapende overval)