Nederlands literatuurgeschiedenis samenvatting kern
handboek hoofdstuk 17 tot 21: 1000-1880 n Chr.
Gedenk te sterven 1000 - 1600:
De vraag om vergi+enis van God is kenmerkend voor de middeleeuwse literatuur in west
Europa. Alles staat in het teken van het Christendom. Het is belangrijk om als goed
christen te leven. Het aardse leven duurt maar kort en het hemelse leven voor altijd:
‘gedenk te sterven’.
Bijna altijd is de auteur onbekend van middeleeuwse verhalen. Dit komt doordat er
helemaal geen individualisme was in deze tijd en omdat de verhalen oraal over werden
gebracht. De eerste verhalen stammen uit de 12e eeuw en de schrijver is dan niet de
bedenker maar de persoon die het verhaal heeft vastgelegd en zijn talent is een gift van
God. Plagiaat bestond niet, iedere tekst mocht aangepast en ingevuld worden naar eigen
vorm. Kunst is nota bene van iedereen.
‘Van den vos Reinaerde’ is dan ook een unikum, van dit boek is de schrijver wel bekend.
Willem, de laatste verzen spellen zelfs zijn naam. Zijn andere tekst, ‘Willem die Madocke
maakte’, is ook heel beroemd en nooit gevonden.
Er was een sterke hiërarchie die altijd geldend was. Je luisterde altijd naar degene die
boven jou stond.
Na het uiteenvallen van het Romeinse rijk duurt het niet lang voordat een nieuwe vorst
de Europese volken verenigt: Karel de Grote. Hij is christen en wordt in 800 door de paus
tot keizer gekroond. Het feit dat de paus hem de kroon op het hoofd doet maakt duidelijk
dat er niemand hoger stond dan de paus, deze kroont namelijk de keizer.
Karel speelt zelf de hoofdrol in een van de meest aansprekende middeleeuwse teksten.
‘Karel ende Elegast’. Het verhaal wisselt af met gedetailleerde vechtscènes. Trouw is een
van de belangrijkste punten, trouw aan de koning en vooral aan God.
Het zijn edele ridders die zich edelmoedig en ho+elijk gedragen. Wonderen worden altijd
terug gerelateerd aan God. f
De Hoofse cultuur ontstaat in de 12e eeuw en heeft veel invloed in de normen en
waarden die ridders en edelen hanteren. Ruw gedrag hoort niet meer, je moet jezelf in de
hand houden.
Vrouwen dienen in teksten vaak als voorbeeld voor hoe je je moet gedragen. Neem
Beatrijs, ze verlaat het klooster om met haar geliefde samen te gaan wonen. De geliefde
houdt het voor gezien en Beatrijs wordt een prostituee. Terug bij het klooster ziet ze dat
haar plek is ingenomen door Maria in de gedaante van Beatrijs. Niemand in het klooster
heeft gemerkt dat ze weg was. Het moraal van het verhaal is ook dat we allemaal fouten
maken, maar dat als je echt berouw toont je altijd vergeven kan worden. (Marialegende)
Hoewel vrouwen vaak opduiken in de verhalen, is een carrière binnen de kerk
ondenkbaar. Vrouwen zijn daarom ook niet theoretisch met het geloof bezig, maar
mystiek en in liefde.
, Doordat ridders niet meer hoefden te vechten, werd de opdracht gegeven om verhalen
te schrijven. Ridderromans werden deze genoemd, waarin ridders voorkomen en hun
gedragscodes voorgehouden werden. Er zijn twee soorten ridderromans: Voorhoofse en
hoofse.
Voorhoofse gaan over Karel de Grote en de zijnen. Het is een mannencultuur waarin
trouw centraal staat.
Hoofse gaan over het leven op het hof waar de mensen beschaafd zijn en ruw gedrag
niet meer kan.
Er werden ook teksten geschreven voor christelijke mensen. Heiligenlevens en
marialegenden.
Een groot deel van de middeleeuwen was kunnen lezen niet gebruikelijk, hierdoor waren
mensen afhankelijk van troubadours die verhalen op rijm zetten om ze beter te kunnen
onthouden.
In de late middeleeuwen komen er literatuur wedstrijden waarin elke stad zijn eigen
rederijkerskamer heeft. Een rederijkerskamer gedicht moet aan allerlei regels voldoen
en de mooiste gedichten winnen. De burgerlijke literatuur werd groter en er kwamen
heilige en mysterie toneelstukken.
Door de Duitser Johannes Gutenberg wordt de boekdrukkunst ontwikkeld. Hierdoor
werden boeken gebruikelijker voor iedereen. En het maken van boeken was ook
goedkoper en gebruikelijker.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper eevajaapje. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,96. Je zit daarna nergens aan vast.