Heuvelman
Definitie mediapsychologie: De studie van de cognitieve en affectieve verwerking van media-
informatie (zowel bewust als automatisch), en van de mediaconsumptie, dus hoe mensen met media
omgaan.
Hoofdstuk 1: Wat is mediapsychologie?
1.1 Psychologie
Psychologie is het bestuderen van het gedrag van mensen in een bepaalde sociale omgeving in een
bepaalde context, bewust of onbewust.
- De functieleer
Onderzoek naar menselijke mogelijkheden in de zin van waarnemen, leren ,geheugen en
gevoelens.
- De ontwikkelingsleer
Beschrijft de levensloop van mensen in fasen van jonggeborene tot oudere.
- De persoonlijkheidsleer of differentiële psychologie
Onderzoekt verschillen in kenmerken tussen mensen.
- De sociale psychologie
Onderzoekt de invloed van de sociale context op individuen (van bijv. groepen, familie,
vrienden).
Toepassingsgebieden:
- Klinische psychologie: beïnvloeding van ongewenst gedrag.
- Onderwijspsychologie: mensen onderzoeken in leersituaties.
- Arbeids- en organisatiepsychologie: relaties tussen mensen in werkverband.
- Consumentenpsychologie: relaties tussen mensen, producten en diensten.
- Mediapsychologie: relatie tussen media en consument.
1.2 Mediapsychologie: Oorsprong en ontwikkeling
De mediapsychologie is pas in beeld gekomen toen de TV werd uitgevonden en zich ontwikkelde tot
populair massamedium. De komst van digitale media en mobiele media heeft de belangstelling voor
de mediapsychologie alleen maar doen toenemen.
Rudolf Arnheim
- Eerste psycholoog met interesse voor media;
- Verwachtte botsing tussen informatie en entertainment, tussen kennisoverdracht en
verstrooiing op TV;
- Het heeft geen zin om kijkers een diversiteit aan beelden te tonen, alleen maar omdat het
medium het mogelijk maakt.
Ontwikkeling na de Tweede Wereldoorlog
Na de Tweede Wereldoorlog richtten psychologen zich in hun mediaonderzoek op educatieve
toepassingen van audiovisuele media. Vervolgens werd reclame een ‘hot issue’ in het denken over de
mogelijke invloed van media op mensen.
In de loop van de jaren zestig werd televisie het belangrijkste massamedium in de geïndustrialiseerde
landen. Dit gaf aanleiding tot discussies over en onderzoek naar mogelijke schadelijke effecten van
televisie. Vervolgens kwamen het nieuws en soapseries onder de aandacht.
,De opkomst van nieuwe media, vooral internet, heeft ervoor gezorgd dat er steeds meer
mediapsychologisch onderzoek naar nieuwe media wordt gedaan.
1.3 Mediapsychologie: domeinafbakening
Traditionele communicatiewetenschap Mediapsychologie
Richt zich op effecten van media met betrekking tot Richt zich op effecten op individuen. Ontvanger staat
het publiek of de samenleving in het algemeen centraal in het communicatieproces. Media wordt
vanuit het gebruiksperspectief bekeken.
Traditioneler en meer sociologische karakter, maar Psychologische effecten van mediagebruik en
evolueert steeds vaker. mediaboodschappen on individuele gebruikers
Experiment niet, eerder surveyonderzoek en Experiment om effecten op het spoor te komen
inhoudsanalyse
, Hoofdstuk 2: De psychologische benadering van media-effecten
2.1 Wetenschappelijk perspectief
Het doel van wetenschap is: beschrijven, voorspellen en verklaren van (een stukje van) de
werkelijkheid.
Voor dit onderwerp: beschrijven, voorspellen en verklaren van het omgaan van mensen met media.
Correlatie
- Correlatieve verbanden (twee variabelen gecorreleerd, verandering in de ene variabele gaat
gepaard met een verandering in de andere variabele).
Correlaties zijn belangrijk als we een verschijnsel willen voorspellen op basis van andere
verschijnselen: hoe sterker de correlatie is, hoe beter we kunnen voorspellen. Het bestaan van een
correlatie garandeert zeker niet dat er sprake is van causaliteit (dus dat een verandering in de ene
variabele leidt tot een verandering in de andere). Het is mogelijk dat een derde, verstorende
variabele (confounding variable) verantwoordelijk is voor de correlatie.
Causaal verband
Er is sprake van causaliteit als er tussen twee variabelen A en B een correlatie bestaat én als de ene
variabele (A) van invloed is op de andere (B) maar niet omgekeerd. A heeft dan effect op B en geldt
als een oorzaak van B.
- Een verandering in A gaat systematisch samen met een verandering in B. Dit is een
voorwaarde voor zowel correlatieve als causale verbanden;
- De oorzaak (A) moet in tijd voorafgaan aan het gevolg (B). Dit is geen voorwaarde voor
correlatieve verbanden.
- Er mogen geen alternatieve verklaringen bestaan voor de relatie tussen A en B. De
verandering in B mag niet worden veroorzaakt door een andere variabele dan A. Denk aan
het probleem van verstorende variabelen.
2.2 Variabelen
Een variabele is een verschijnsel, een fenomeen. Het moet kunnen variëren.
We richten ons in de mediapsychologie op het systematisch meten van effecten van media op hoe
mensen denken (cognitie), wat ze voelen (emotie) en wat ze doen (gedrag). Deze verschijnselen zijn te
beschouwen als variabelen, want ze kunnen variëren.
Afhankelijke variabelen
De afhankelijke variabele is de variabele die wordt gemeten in een onderzoek. Het is het resultaat of
de uitkomst die wordt beïnvloed door de veranderingen in de onafhankelijke variabele. Dit wordt ook
wel het effect genoemd.
Drie soorten variabelen:
- Cognitieve responsen: opvattingen, meningen, gedachten, attitudes, voorkeuren, intenties.
Als hun idee van een bepaald product verandert na het zien van een reclameboodschap voor
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper kimDMH. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €11,44. Je zit daarna nergens aan vast.