Dit betreft een samenvatting behorende bij Biologiemethode Nectar Hoofdstuk 10 voor 2HAVO en 2VWO. Hierin wordt het hele hoofdstuk behandeld. Het hoofdstuk betreft de gezondheid.
Samenvatting biologie hoofdstuk 10
Gezondheid
Hoofdstuk 8
Paragraaf 1, Goed geregeld
Activiteiten in het lichaam
- Om te leven zijn er meerdere en verschillende processen binnen het lichaam nodig. Dit gaat het
best als de omstandigheden binnen je lichaam constant zijn. Om de omstandigheden constant te
houden is je lichaam de hele tijd aan het werk om stoffen toe te voegen of uit te scheiden.
Uitscheiden wordt gedaan door uitscheidingsorganen (longen, lever, nieren en huid).
Glucose
- Glucose is de brandstof voor het lichaam. Het geeft je lichaam energie. De hoeveelheid glucose
moet daarom altijd op het juiste niveau zijn. Dit wordt geregeld door de hormonen insuline en
glucagon. Deze hormonen worden gemaakt door de alvleesklier.
- Insuline
Insuline zet glucose wat uit je voeding komt om in glycogeen om het op te slaan (in je lever of in
spieren). Anders wordt het glucosegehalte in je bloed te hoog.
- Glucagon
Glucagon zet glycogeen om in glucose zodat het glucosegehalte in je bloed stijgt. Aders wordt het
glucosegehalte in je bloed te laag.
De samenwerking tussen insuline en glucagon zorgt voor een normaal glucosegehalte in je bloed.
Diabetes
In het geval van iemand met diabetes (suikerziekte) wordt er niet genoeg insuline aangemaakt.
Zodra de hoeveelheid glucose te hoog wordt filteren de nieren dit eruit en plast de patiënt dit uit.
Hierdoor voelt de patiënt zich misselijk en voelt hij zich steeds moe. Dit valt te voorkomen door het
glucosegehalte te meten en handmatig insuline in te spuiten. Een te laag glucosegehalte kan
opgevangen worden door snel iets te eten met veel suikers.
Lever
De lever zorgt voor
- opbouw en omzetting
Eiwitten worden afgebroken tot aminozuren en andersom zodat het lichaam deze kan gebruiken.
Ook zet de lever glucose om in vet en vet in cholesterol.
- Afbreken
Aminozuren worden afgebroken tot ureum -) uitscheiding door nieren -) verlaat het lichaam. Zelfde
voor medicijnen en alcohol.
- Afvoeren
Je lever maakt gal. Gal scheidt afvalstoffen uit, oa. bilirubine. Dat zijn versleten rode bloedcellen.
Deze worden afgebroken in de milt. De stof die hierbij vrijkomt wordt afgebroken door de lever.
- Opslaan
Je lever slaat glycogeen en ijzer op.
Nieren
Je nieren filteren afvalstoffen uit het bloed.
1. Afbraakproducten uit de lever
2. Overbodige zouten en vitaminen
3. Stoffen die je niet nodig hebt zoals kleurstoffen
Deze stoffen lossen op in water en worden urine. Dit wordt opgeslagen in je blaas en als je blaas
vol is moet je plassen.
, Paragraaf 2, je huid
Functies van de huid
1. Temperatuursvoorziening
2. Bescherming tegen ziektes
3. Bescherming tegen de zon
De huid is je grootste orgaan.
De huid bestaat uit 3 lagen.
1. Opperhuid, bestaat uit: hoornlaag en kiemlaag. Hoornlaag slijt af, wordt vanuit binnenuit
aangevuld.
2. Lederhuid, zit vol met: spieren, talgklieren, zweetklieren, bloedvaten, zintuigen en haarzakjes.
3. Onderhuidse bindweefsel, zit vol met: bloedvaatjes, zenuwen en is vet in opgeslagen.
Temperatuur
Je normale lichaamstemperatuur is 37 graden Celsius. Bij inspanning wordt je wamer. Via een
signaal uit je hersenen koel je af.
- Bloedvaatjes worden wijder
Je huid wordt rood want er gaat meer bloed doorstromen en door stromen langs huidoppervlak
kan het zorgen voor afkoeling.
- Zweetklieren gaan zweet maken
Als zweet vanaf je huid verdampt neemt dat warmte van je huid mee.
Als je het koud krijgt wordt er via je hersenen het volgende geregeld:
- De bloedvaatjes worden nauwer
- Je krijgt rillingen
Bij rillingen bewegen veel spieren waardoor er een beetje warmte vrijkomt.
Genezen van een wondje
Wondje = stukje beschadigde huid
Via een wondje kunnen ziekteverwekkers je huid binnenkomen. Daarom wordt een wondje zsm
dichtgemaakt dmv bloedplaatjes en stollingseiwitten (bijv. fibrinogeen). bij een wondje knappen de
bloedplaatjes open. Er komt een stof bij die reageert met fibrinogeen. Je lichaam maakt
fibrinedraden aan. Aan deze draden blijven rode bloedcellen plakken die daar opdrogen, en ze
dekken het wondje af en vormen een korstje (dit proces heet bloedstolling). Je huid gaat zich
daarna herstellen. Na het herstellen valt het korstje eraf.
Beschermen tegen de zon
De zon zendt UV-straling uit (ultra-violet). Om je huid te beschermen maakt de kiemlaag pigment
aan. Dit maakt dat je bruin wordt. Het pigment zorgt ervoor dat de UV-straling je huid niet zover
binnen kan dringen. Mensen met een bruine huid maken meer pigment dan mensen met een
blanke huid. Als je verbrandt omdat je onvoldoende pigment hebt sterft de hoornlaag af en vervel
je. Als dit te vaak gebeurt kan dit leiden tot een tumor (huidkanker). Totdat je 16 jaar oud bent ben
je extra gevoelig voor UV-licht omdat je hoornlaag nog niet volledig is ontwikkeld. Gebruik daarom
zonnebrandcrème.
Ontstaan van kanker
1. Het DNA beschadigd. Een normale cel wordt een kankercel.
2. De beschadigde cel wordt niet gerepareerd of opgeruimd. De cel gaat zich delen en vormt een
tumor.
3. Zodra de tumor bij een bloedvat komt kunnen de tumorcellen met het bloed meeliften en een
uitzaaiing vormen.
Extra: Behandeling van kanker
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper markheezen. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,49. Je zit daarna nergens aan vast.
