Samenvatting van het boek “De kern van ondernemingsrecht” voor het vak ondernemingsrecht aan de universiteit van Nyenrode. In deze samenvatting zijn alle hoofdstukken te vinden die je moet kennen voor het tentamen.
Hoofdstuk 1. Vormen van ondernemingen
Het ondernemingsrecht is een onderdeel van het privaatrecht. In het ondernemingsrecht bevinden zich de
rechtsvormen waarmee ondernemingen gedreven kunnen worden. De rechtsvorm is in feite een gereedschap
om de onderneming goed te kunnen laten functioneren. Het eerste doel van het ondernemingsrecht is dan ook
facilitair.
Het ondernemingsrecht regelt drie onderwerpen:
1. hoe wordt de interne structuur van een onderneming geregeld?
2. wie zijn bevoegd om als vertegenwoordigers van de onderneming rechtshandelingen te verrichten?
3. hoe is de aansprakelijkheid en verantwoordelijkheid van bijvoorbeeld bestuurders geregeld?
BV
In art. 2:175 lid 1 BW staat de definitie van de BV. Een kenmerk van een BV is dat de BV een rechtspersoon is
die een in één of meerdere overdraagbare aandelen verdeeld kapitaal heeft (art 2:175 lid 1 BW). Het is alleen
mogelijk om deel te nemen in de BV wanneer men een of meerdere aandelen bezit.
Een vereiste dat in acht genomen moet worden is dat er minimaal één aandeel dient te worden uitgegeven.
Het aandeel vervult verschillende functies:
het aantrekken van vermogen (art. 2:80 BW)
winstverdeling (art. 2:216,105 BW)
stemrecht (art. 2:228,118 BW)
Een BV is in beginsel besloten. Dit betekent dat de uitgegeven aandelen niet zomaar kunnen worden
overgedragen. Op grond van art. 2:195 lid 1 BW dient een aandeelhouder die zijn aandelen wil overdragen
deze eerst aan te bieden aan de overige aandeelhouders. De statuten kunnen echter bepalen dat de
overdracht van aandelen kan plaatsvinden zonder aanbieding van de aandelen aan de overige aandeelhouders.
De in art. 2:195 lid 1 BW neergelegde regeling wordt ook wel een blokkeringsregeling genoemd. Overdracht
van aandelen kan alleen bij notariële akte kan plaatsvinden. Volgens art. 2:194 BW moeten alle houders van
aandelen in de BV worden opgenomen in een door het bestuur bijgehouden register, zodat de BV weet wie
haar aandeelhouders zijn. Aandeelhouders en bestuurders zijn in beginsel niet aansprakelijk zijn voor
handelingen die zijn verricht door de BV (art. 2:175 BW).
Per 1 oktober 2012 is het BV-recht flink herzien. De wetgever wilde door deze herziening de BV aantrekkelijker
maken voor startende ondernemers. Hiervoor zochten diverse Nederlandse ondernemers hun toevlucht in
buitenlandse rechtsvormen zoals de Engelse limited company. Een van de veranderingen is de schrapping van
het verplichte minimumkapitaal van €18.000. Verder zijn alle blokkeringsregelingen niet langer meer verplicht.
,NV
Volgens art. 2:67 lid 2 BW bedraagt het minimumkapitaal van de NV € 45.000. De NV is daardoor minder
aantrekkelijk dan de BV. Net als de BV kent de NV volgens art. 2:64 BW een in aandelen verdeeld
maatschappelijk kapitaal. Bij een NV hoeven de aandelen niet op naam te luiden. Dit betekent dat een NV
aandelen aan toonder kan uitgeven die tevens vrij overdraagbaar zijn.
De vennootschap onder firma en de maatschap
Een maatschap is een samenwerkingsovereenkomst tussen twee of meerdere personen van obligatoire aard. In
beginsel is het sluiten van een maatschapsovereenkomst vormvrij. Het doel van de maatschap is door middel
van samenwerking het behalen van vermogensrechtelijk voordeel dat ten goede komt aan de vennoten. De
winsten die de maatschap behaalt worden volgens een afgesproken verdeelsleutel verdeeld over de vennoten
in de maatschap. Voordat er überhaupt een maatschap kan worden gestart, moeten de vennoten iets
inbrengen in de maatschap. Deze inbreng kan bijvoorbeeld bestaan uit kapitaalgoederen of arbeid. De
maatschap staat in Boek 7A BW in de artikelen 1655-1688. De beroeps- of bedrijfsuitoefening kan bij een
maatschap stil plaatsvinden. Dit houdt in dat er naar buiten niets blijkt van een gezamenlijk beroeps- of
bedrijfsuitoefening.
Wanneer een maatschap onder gemeenschappelijke naam (firmanaam) een onderneming drijft of voert, dan
gelden naast de bepalingen van Boek 7A: 1655-1688 BW, ook art. 16-34 K en wordt de vennootschap onder
firma (vof) genoemd. Het verschil tussen de vof en de gewone maatschap is onder meer dat bij een vof de
vennoten hoofdelijk aansprakelijk zijn op basis van art. 18 K, terwijl bij de maatschap de vennoten voor gelijke
delen aansprakelijk zijn op grond van art, 7A:1680 BW.
De vennoten dienen op basis van gelijkheid samen te werken. Dit houdt in dat er geen sprake mag zijn van een
positie van ondergeschiktheid, want dit zou kunnen wijzen op een arbeidsovereenkomst. De vennoten dienen
gezamenlijk het beleid te bepalen van de maatschap of vof. Er wordt ook wel gezegd dat een maatschap of vof
intuitu personae wordt genoemd. Dit betekent dat de samenwerking hoogstpersoonlijk wordt aangegaan. De
maatschap en de vof worden ook wel personenassociaties of personenvennootschappen genoemd.
Het onderscheid tussen beroeps- en bedrijfsuitvoering kan zeer gemakkelijk worden gemaakt. Bij
beroepsuitoefening is er meer sprake van persoonlijke dienstverlening. Voorbeelden van beroepsuitoefenaars
zijn advocaten, artsen en notarissen Bij bedrijfsuitoefening staat het uitoefenen van het bedrijf centraal. De
bakker, slager en de snackbarhouder zijn voorbeelden van beroepen die een bedrijf uitoefenen. Het verschil
tussen bedrijf en beroep is echter in rap tempo aan het vervagen.
,Er zijn twee verschillen te noemen tussen de vof en de maatschap.
Het eerste verschil is te vinden in de vertegenwoordigingsbevoegdheid. Bij een vof heeft op grond van
art. 17 lid 1 K elke vennoot vertegenwoordigingsbevoegdheid. Er is wel een optie mogelijk dat de
vertegenwoordigingsbevoegdheid wordt beperkt door middel van een vennootschapsovereenkomst.
Bij een maatschap mag op basis van art. 7A:1679 BW een vennoot alleen vertegenwoordigen als de
overige vennoten hem daarvoor een volmacht hebben verleend.
Het tweede verschil heeft te maken met de aansprakelijkheid. Bij een vof zijn alle vennoten volgens
art. 18 K hoofdelijk aansprakelijk. Bij de maatschap geldt art. 7A:1679 en 1680 BW geven aan dat de
vennoten bij een maatschap slecht voor gelijke delen zijn aan te spreken voor schulden van de
maatschap.
Ook op de maatschap en de vof is de Wet op de ondernemingsraden van toepassing (als wordt voldaan aan de
eisen om een ondernemingsraad te moeten instellen). Verder is de Handelsregisterwet 2007 van toepassing op
de maatschap en de vof.
Verschillen tussen de maatschap/vof en de BV/NV
Verschillen BV/NV Maatschap/vof
Voor de maatschap (art. 7A:1679
Bij de NV en BV zijn de aandeelhouders in en 1680 BW) geldt
beginsel niet aansprakelijk voor de dingen die aansprakelijkheid over gelijke
Aansprakelijkheid
namens de BV en NV zijn verricht (art. 2:64 en delen en bij de vof (art. 18 K) is er
art. 2:175 BW). zelfs sprake van hoofdelijke
aansprakelijkheid.
De NV en de BV moeten een jaarrekening Voor de maatschap en de vof is
opmaken, vaststellen en openbaar maken. De het geen verplichting om een
Jaarrekening
jaarrekening is een weergave van het vermogen jaarrekening op te maken, vast te
en het resultaat van de NV of de BV. stellen en openbaar te maken.
Een aandeelhouder kan de
kapitaalvennootschap niet opzeggen. Een
Een vennoot van een
aandeelhouder kan alleen afkomen van zijn
personenvennootschap kan wel
Opzegging aandelen door deze over te dragen aan
de personenvennootschap
anderen die daar geïnteresseerd in zijn. Alleen
opzeggen.
zijn er niet altijd anderen die geïnteresseerd
zijn in de aandelen.
De wetgever heeft voorgeschreven dat een NV
en een BV twee organen moeten hebben. Deze
Bij de maatschap en de vof is het
organen zijn: de aandeelhoudersvergadering en
uitgangspunt wat anders,
Organisatiestructuu het bestuur. Op basis van de statuten kunnen
aangezien de wetgever ervan uit
r ook een raad van commissarissen (art.
gaat dat de vennoten ook zelf
2:140/250 BW) of een vergadering van een
besturen.
bijzondere groep aandeelhouders (art.
2:78a/189a BW) worden ingesteld.
, Tussenvormen: commanditaire vennootschap en de coöperatie
De commanditaire vennootschap en de coöperatie zijn rechtsvormen die tussen de BV/NV en de stille en
openbare vennootschap instaan. De commanditaire vennootschap is net als de stille en openbare
vennootschap een samenwerkingsovereenkomst. Eén of meer hoofdelijk verbonden vennoten (de besturende
vennoten) sluiten een overeenkomst met één of meer geldschieters die beperkt aansprakelijk zijn
(commanditaire vennoten). Er zijn slechts drie bepalingen die specifiek gericht zijn op de commanditaire
vennootschap: art. 19, 20 en 21 K.
Op de coöperatie zijn de bepalingen art. 2:53 – 63j BW van toepassing.
De coöperatie moet bepaalde overeenkomsten sluiten met haar leden (art. 2:53 lid 1 BW). Een coöperatie mag
winst uitkeren aan haar leden en mag onder bepaalde omstandigheden ook overeenkomsten sluiten met
derden, art. 2:53 lid 3 en 4 BW. Met derden mogen alleen overeenkomsten worden gesloten als de
overeenkomsten met de leden hierdoor niet van ondergeschikte betekenis geraken (bijvoorbeeld meer derden
dan leden). Hierbij moet de coöperatie als het ware de economische belangen van haar leden behartigen. De
coöperatie heeft als doel te voorzien in stoffelijke behoeften van haar leden. Er zijn drie vormen van
aansprakelijkheid. Volledige aansprakelijkheid van de leden, beperkte aansprakelijkheid van de leden (b.a.) of
uitgesloten aansprakelijkheid van de leden (u.a.). Veel bepalingen die van toepassing zijn op een vereniging zijn
ook van toepassing op een coöperatie, vgl. art. 2:53 lid 1 BW, de coöperatie is namelijk opgezet als vereniging.
Omdat een commanditaire vennootschap ook een openbare vennootschap is, kan ook deze voor
rechtspersoonlijkheid kiezen.
Combinatievormen: concern
Het is mogelijk om combinaties te maken tussen verschillende ondernemingsvormen. Met deze combinaties
wordt dan één onderneming gedreven. Deze combinatie kan bestaan uit NV’s, BV’s, openbare
vennootschappen en commanditaire vennootschappen. Boek 2 houdt op verschillende plaatsen rekening met
deze combinatievormen. De aandeelhoudende organisatie heet moedermaatschappij, of –vennootschap, en de
ondernemingen waarvan de aandelen door de moedervennootschap gehouden worden heten
dochtermaatschappijen, of – vennootschappen.
Rechtspersoonlijkheid
Artikel 2:3 BW bepaalt dat de NV, BV en coöperatie rechtspersonen zijn. De overige rechtsvormen zijn
bijzondere types van overeenkomsten. Rechtspersoonlijkheid houdt in dat de rechtspersoon zelf drager van
rechten en plichten kan zijn. Hierdoor kan een rechtspersoon vermogensrechtelijke handelingen verrichten. In
artikel 2:1-25 BW wordt bepaald welke lichamen rechtspersoonlijkheid kunnen hebben.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper marloesyannick. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,99. Je zit daarna nergens aan vast.
