Dit document bevat aantekeningen voor alle hoorcolleges (HC 1 t/m 7) voor het mastervak Diagnostiek (500806-M-6) dat wordt gegeven in het eerste jaar van de master PGG. HC 1 t/m 4 zijn algemene hoorcolleges voor de KP, KKJ en KFP track. Dit document is geschreven binnen de KP track, dus HC 5 t/m 7 ...
- … 91% van de psychologen in de praktijk diagnostische werkzaamheden
verrichten?
- … 64% van de vacatures diagnostische vaardigheden als belangrijke vereisten
worden gesteld?
- … diagnostiek meer is dan alleen testen?
- … diagnostiek meer is dan een label op iemand plakken?
- … adequate diagnostiek net zo belangrijk is als behandeling?
Waar denk je aan bij diagnostiek?
- Diagnostiek is een besluitvormingsproces waarin de diagnosticus – in interactie
met de cliënt/patiënt/onderzochte – voortdurend hypothesen formuleert en test,
gepaste instrumenten selecteert en gegevens interpreteert, waarbij hij/zij/hen op
dynamische wijze informatie van verschillende bronnen integreert
o Bijsturen indien nodig (bijv. als behandeling niet aanslaat)
o Wanneer is diagnostiek geïndiceerd? → Bijv. KP: Geheugenproblemen
(dementie/alzheimer)? KFP: Autisme? KKJ: Gedragsproblemen of
leerproblemen of waarom houden angstklachten lang aan? Comorbiditeit
met trauma, stemmingsstoornis? Diagnose Autisme en ADHD vaak laat
gesteld
Toepassing diagnostiek
- Diagnostiek kent een brede toepassing:
o Binnen de klinische GGZ setting (bijv. wanneer iemand stemmingsklachten
ervaart)
o Binnen de forensische setting (bijv. wanneer de rechtbank een
verklaring/advies zoekt over het criminele gedrag van een verdachte)
o Binnen de kind en jeugdsetting (bijv. wanneer kind een keer op school
tegen leerproblemen aanloopt)
- Een diagnosticus wilt begrijpen welke interne
psychische processen en omgevingsinvloeden
ten grondslag liggen aan klachten/problemen
van de cliënt/patiënt/onderzochte (bijv. het
systeem) → Soms zijn er personen binnen
iemands systeem die de klachten in stand kunnen
houden (bijv. partner, ouder)
,Diagnostisch proces volgt de empirische cyclus (De Groot)
Flowchart diagnostisch proces
Gebruikte methoden binnen diagnostisch proces
1. Observaties – Documentatie of eigen observaties
2. Interviews – Gestructureerd, semigestructureerd
3. Psychologische testen
➔ Alle methoden hebben voor- en nadelen
,Definiëren van normaal vs. abnormaal
- ‘Normaal’ is een inadequate term → Stigma, pathologiseren
- Wat houdt normaal in? Wat houdt abnormaal in? → Complexiteit van menselijk
gedrag is moeilijk te vangen in terminologie
o Term abnormaal wordt steeds minder gebruikt
- Geen consensus: Verschillende definities voor normaal en abnormaal → Elk met
voor- en nadelen
- Het ontbreken van een eenduidige definitie van normaal en abnormaal gedrag
bemoeilijkt de formulering van criteria voor afwijkend gedrag
Categorisch vs. Dimensioneel
- Mentale klachten kun je indelen in categorieën of plaatsen op een continuüm
Categorisch
- Categorische presentatie (stoornis is aanwezig of afwezig) kent assumpties:
o Je kan een duidelijk kwalitatief onderscheid maken tussen een stoornis
en normaal gedrag
o Een categorie (een stoornis) is homogeen → Maar uiting is heel divers
o Alle categorieën samen vormen alle mogelijke mentale stoornissen en
individuele categorieën sluiten elkaar uit
➔ Categorische presentatie van psychopathologie is dominant (DSM-5, ICD-11)
- Nadelen categorische presentatie:
Veel comorbiditeit tussen geclassificeerde stoornissen
Psychopathologie is dimensioneel in plaats van categorisch van aard
(verschillen in mate van ernst)
Classificaties hebben beperkte validiteit in het voorspellen van
klachtenverloop
Veel classificaties zijn heterogeen
Dimensioneel
- Ontevredenheid over de DSM en ICD leidde tot een dimensioneel framework voor
onderzoek naar stoornissen
Research Domain Criteria (RDoC)
- Transdiagnostisch (‘over diagnoses heen’) → Symptomen kunnen zich uiten
binnen meerdere stoornissen
- 5 transdiagnostische domeinen (waar veel klachten onder vallen)
1) Negatieve valentie en Positieve valentie
2) Cognitieve systemen
3) Systemen voor sociale processen
4) Arousal/regulerende systemen
, 5) Sensomotorische systemen
- Domeinen geanalyseerd op verschillende niveaus (bijv. genetisch, gedragsmatig,
enz.)
- Biedt inzicht in factoren die klachten veroorzaken/in stand houden en stimuleert
individuele behandeling op maat
Ander model is de Hierarchical Taxanomy of Psychopathology (HiTOP-model) →
Opgebouwd uit niveaus die psychopathologie omvatten
o Van onder naar boven:
1) Symptomen – Specifieke gedragingen/ervaringen (bijv. angst, hallucinaties)
2) Maladaptieve trekken
3) Syndromen – Groepen samenhangende symptomen die samen een bepaalde
stoornis vormen (bijv. een angststoornis)
4) Subfactoren: Hogere orde factoren die meerdere syndromen integreren, zoals
interne en externe problemen
▪ Bijv. externe factoren zijn gedragsproblemen, verslaving
5) Spectra: Brede groepen van subfactoren die van elkaar te onderscheiden zijn
maar wel gerelateerd zijn (bijv. psychotische- en persoonlijkheidsstoornissen)
▪ Interne en externe factoren, waaronder bepaalde
probleemgedragingen vallen
6) Superspectra
, HiTOP- model niet uit je hoofd kennen maar wel linkerdeel kennen (verschillende niveaus van
heel specifiek naar heel breed). Klachten kun je opdelen terwijl RDoC specifieke opdeling
maakt van tevoren
Wat zijn nadelen van de dimensionele kijk op klachten?
- Minder goed kunnen communiceren naar de cliënt, lastig voor indicatie
behandeling, moeilijker om echt concreet te benoemen waar iemand last van
heeft. Categorieën hebben wel nut ondanks de nadelen
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper maartjepsy21. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
