Een uitgebreide samenvatting voor het vak Geschiedenis van de PABO. Ook erg goed te gebruiken als voorbereiding voor de toelatingstoets!
Het gaat om hoofdstuk 5, 6 , 7, 8, 9 & 10. Te gebruiken voor het leren van toetsen en het maken van opdrachten.
Proloog ontwikkelingspsychologen
Jean Piaget (1896-1980): denken (historisch denken) ontwikkelt via fases. Onderwijs
moet hierbij aansluiten. Is nu achterhaald maar daarom begint geschiedenis pas in groep
5.
Lev Vygotski (1896-1934): zone van naaste ontwikkeling. Taal en sociale interactie.
Leren via associatieve processen. Beeldend en associërend lesgeven voor zaken buiten
directe bereik (zoals geschiedenis).
Jerome Bruner (1915-1916): leerlingen snel een totaalbeeld en overzicht geven van
vak. Spiraalcurriculum (zelfde stof herhaald en uitgebreid). 10 tijdvakken.
Howard Gardner (geb. 1943): meervoudige intelligentie (8). Niet elk kind leert
hetzelfde. Nadruk geschiedenis op vertellen, luisteren en lezen. Geen intelligentie maar
talent!
Kieran Egan (geb. 1942):
- Mythisch denken (3 tot 7j) leren door verhalen. Tegenstellingen, morele lading
en emotie.
- Romantisch denken (14/15) onderscheid geleerd tussen fantasie en
werkelijkheid. Records zijn fascinerend + verzamelen. Dus niet algemeen, kort en
oppervlakkig vertellen. Verhalen en emotionele belevenis is nog steeds belangrijk.
- Filosofisch (middelbare)
- Ironisch (volwassenheid)
Hoofdstuk 5 Ontdekkers en Hervormers (1500-
1600)
Canonitems:
- Erasmus: een internationaal humanist
- Karel V: De Nederlanden als bestuurlijke enheid
- De beeldenstorm; Godsdienststrijd
- Willem van Oranje: Van rebelse edelman tot ‘vader des vaderlands’
- De Rebupliek der zeven verenigde Nederlanden: een staatkundig unicum
KA basisonderwijs:
- Het begin van overzeese europese expansie
- De opstand en het ontstaan van een onafhankelijke Nederlandse staat
5.1 Het didactische aspect: jaartallen en tijdbalken
Jaartallen kunnen gedetailleerd en globaal gebruikt worden.
Voorwaarden: tellen en begrip hebben van grote getallen
Jaartallen zijn een afspraak, cultureel bepaald (verschillen per periode/plaats)
Onze jaartelling
,Er is geen jaar 0 (bestond bij romeinen nog niet). Eeuw = 100 jaar en millennium = 1000
jaar Dionysius Exiguus introduceerde Anno Domini-jaar-telling.
1582 verschil in jaartelling was 10 dagen. Gregoriaanse kalender
- Dagen tussen 4 en 15 oktober verdwenen
- Schrikkeljaren (deelbaar door 4)
- Eeuwwisseling : 400 = schrikkeljaar
- Afwijking Gregoriaans en zonnejaar verschilt nog geen 26sec
Sommige gebruikte Juliaanse kalender tot 1700 gebruiken
Het jaar 0 is dus begin van westerse jaartelling maar gebruikt dit niet! We springen van
-1 naar +1. 0 wordt dus vervangen door 1.
Jaartallen basisonderwijs
In kleuter- en onderbouw is ordenen van tijd mogelijk met een visuele tijdbalk.
Algemene tijdbalk
Prehistorie 50v. Chr. Romeinen in nl
Oudheid 500 eigenlijk 476
Middeleeuwen 1500 ontdekking VS 1492/reformatie 1517
Vroegmoderne tijd 1800 Franse revolutie 1789
Moderne tijd
De tien tijdvakken van de commissie-De Rooy
Om chronologische geschiedenisonderwijs te benadrukken. Ronde jaartallen en
associatieve namen (west-eu geschiedenis en nationale erfgoed)
1. Jagers en boeken (prehistorie)
2. Grieken en Romeinen (tot 500n.Chr.)
3. Monniken en Ridders (500-1000n)
4. Steden en staten (1000-1500)
5. Ontdekkers en hervormers (1500-1600)
6. Regenten en vorsten (1600-1700)
7. Pruiken en revoluties (1700-1800)
8. Burgers en stoommachines (1800-1900)
9. Wereldoorlogen (1900-1950)
10. Televisie en computer (1950-heden)
Herhaling (spiraalcurriculum)
Tijdvakken moeten voor stevig referentiekader zorgen.
Vroeg kennis maken met basisbegrippen en dan oefenen (steeds hoger
representatieniveau)
Spiraalcurriculum: steeds terugkeren naar hetzelfde op een steeds hoger niveau
- Bovenbouw basisonderwijs
- Onderbouw voortgezet onderwijs
- Bovenbouw voortgezet onderwijs
Kennis wordt goed geautomatiseerd.
Kritiek op tijdvakken
Geen wetenschappelijk bewijs dat kaders meer historisch besef opleveren. Ook geen
bewijs voor leereffecten. 2006 canon geschiedenis van Nederland (ook hierop kritiek).
Historici vinden indeling willekeurig, onjuist (eurocentrisch en blanken mannen).
,In Nederland stopt prehistorie 50v.Chr. en niet 3000v.Chr. alleen 1000v.Chr. bereikte
Grieken vaste land. Monniken en ridders waren niet alleen van 500-1000 en 1000-1500
gaat vooral om laatste eeuw.
De interactieve tijdbalk
Tijdbalk om tijd te ordenen (schematische weergave). Effectief als het interactief
wordt gebruikt inzicht in chronologie en kenmerken tijdvakken. Kinderen kunnen
algemene chronologische gebeurtenissen ordenen.
Goede tijdbalk voldoet aan:
- Meetkundig juist (verhouding en schaal)
- Overzichtelijk
- Tekst kort en bondig
- Aantrekkelijk
- Relevante info
- Horizontaal
- Tijd links en rechts vaag laten
- Structuur voor periodes
Tijdbalk in de klas:
- Permanent een klassikale tijdbalk
- Wijs ernaar en laat leerlingen aanvullen (laat groeien)
- Illustraties door kinderen
- Herhaal reeks overzicht jaartallen
- Gebruik op verschillende momenten
- Digibord/online (pas op voor te veel details)
5.2 Achtergrondinformatie: Tijd van ontdekkers en hervormers
Europese expansie
Na middeleeuwen kennis met andere culturen/producten door toenemende vraag en
nieuwe handelsroutes.
Azië Constantinopel (Istanbul) EU kooplieden (Italiaanse)
1453 Islamitische turken in Constantinopel.
Nederland kon door oorlog niet naar Portugal.
De wereld is plat
Er waren ook in de middeleeuwen (bijv. 1245) nog genoeg mensen die dachten dat de
aarde rond was.
Portugezen: de voorlopers
Portugezen zochten 1e route naar India. 1431 ontdekking Canarische eilanden.
Prins Hendrik nam initiatief tot systematische exploratie van Afrikaanse kust (1418
academie voor zeevaart). De kennis is van groot belang voor ontdekkingsreizen.
Columbus en Portugal
Christoffel Columbus rond 1451 geboren in Genua (Italië). Als handelsreiziger in
Lissabon en door trouwen connectie met het hof. Autodidact kennis over scheepsvaart.
, In 1483 diende Columbus voorstel voor financiering van westelijke tocht naar Azië in bij
Portugese hof afgewezen (door berekening en groot gevraagde beloning)
Ei van Columbus was een veel ouder verhaal en Columbus was niet de enige die dacht aan
het naar het westen varen.
Columbus naar Spanje
1485 Ferdinand en Isabella geïnteresseerd (rijkdommen Indië aanlokkelijk). Hij kreeg
vloot (3 schepen) en financiën.
De eerste tocht en de gevolgen
1492 bewoners zijn indios (indianen). Thuis aangekomen bleek dat hij nieuwe wereld had
ontdekt. Spanjaarden conquistadores (veroveraars) inheemse bevolking uitgeroeid
(Maya’s en Inca’s)
Zoektocht over zee
Nu volgde Engelsen, frasen en Hollanders
De Portugezen
1488 Bartholomeus Diaz Kaap (de goede hoop)
9 laat later Vasco da Gama eromheen 16e eeuw beheersen Portugezen handel op Azië
en Spanjaarden Amerika.
Kaapvaart, Engeland, Frankrijk en de republiek
Engelsen zochten noordwestelijke doorgang en hadden kaapvaart (piraterij met
toestemming regering) vestigden in canada.
Nederlander Jan Huygen die in Portugese dienst was geweest deelde veel kennis met
Nederlandse zeevaarders.
De noordoostelijke doorvaart
Willem Barentsz (noordoostelijk). Liep vast bij Nova Zembla vertrek was 1596. Journaal
bijgehouden. 12 man bereikt in november 1597 Amsterdam. Daarna gericht op zuiden.
Nederlanders overzee
Eind 16e eeuw Nederlandse handelsnederzettingen in Azië, Amerika en Afrika. Geen
koloniën maar bases voor handel. Daarom niet regering maar VOC en WIC.
Nieuwe producten uit den vreemde
Amerika
- Maïs
- Pinda
- Ananas
- Tomaat
- Aardbei
- Paprika
- Cacaoboon
- Tabak
- Avocado
- Rubber
- Papaja
- Goud
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Janine1999. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,99. Je zit daarna nergens aan vast.
