Medische kennis oncologie les 1 jaar 2
Oncologie = leer van de kwaadaardige gezwellen
Formatieve evaluaties:
1. Kennistoets thema 1 en 2 = 21 november
2. Kennistoets thema 3 en 4 = 5 december
3. Kennistoets thema 5, 6, 7 = 9 januari
4. Podcast op de datum dat je ingedeeld bent
Je kiest 1 van de thema´s van deze module. Je kiest een recent artikel over dit onderwerp of
stellingen die je afgelopen tijd ben tegengekomen in artikelen, journaal, nieuwsbrieven etc. je
gaat het onderwerp zelf uittypen. Je kan mensen in je omgeving gebruiken die bijvoorbeeld
kanker hebben en gesprek aanga
Thema 1: inleiding in oncologie, diagnostiek, en behandeling
Kennisclip: Inleiding in oncologie
Oncogrenen zorgen voor kanker: Genen (in het DNA) die ‘zorgen voor kanker’
Normaal:
- Regulatie van celdeling (stukjes DNA=groeigenen)
- Signaalstoffen stimuleren en remmen celdeling (tumor suppressorgenen)
Kanker:
- Genen voor regulatie zijn ontregeld – oncogenen (kankergenen)
- Ongeremde celdeling
Carcinogene factoren – oorzaken
Chemisch
- stoffen die DNA beschadigen: alcohol, teer, aangebrand vlees
Radioactiviteit
- loniserende straling, beschadigd DNA: röntgenstraling
Microbiologisch
- Virussen die DNA beschadigen
- Micro-organismen die zorgen voor chronische ontstekingsreacties
Verder
- Chronische ontstekingen (colitis ulcerosa, COPD)
- Hormonen (mamma CA)
Benigne vs. Maligne
Benigne (goedaardig) (Ingekapseld = expansief)
Maligne (kwaadaardig) (kreeft, verspreidt zich- infiltratief) via bloed of lymfen kan
verplaatsen naar andere delen in het lichaam.
Wanneer spreek je van kanker? Kwaadaardig gezwel (Maligne) de gevormde cellen dringen
omliggend weefsel wel binnen.
Verspreiding - Metastasering
- directe doorgroei (bv.: longtumor in de longbladen)
- lymfogene metastase (verspreiding via lymfe)
- hematogene metastase (verspreiding via bloed)
, - Cavitaire metastase/ Entmetastasen (verspreiding via holte) -> verspreiding bij bijv.
punctie/chirurgie
Metastasen/ uitzaaiingen via:
- De bloedbaan of
- via de lymfeklieren
Symptomatologie
Kan heel divers zijn is afhankelijk van waar en hoe de tumor groeit. Of er sprake is van
Metastasering.
- vermoeidheid
- onbedoeld gewichtsverlies
- huidafwijkingen
- afwijkend uitscheidingspatroon
- verdikking/knobbeltjes op huid of in lichaam
- slikklachten
- heesheid
Kennisclip: Oncologie diagnostiek en behandeling
Aanleiding diagnostiek bij kanker
- Op basis van klachten en verwijzing huisarts
- Op basis van uitslag bevolkingsonderzoeken
Vroegtijdig opsporen van kanker: -baarmoederhalskanker, borstkanker darmkanker
Voordeel labonderzoek: Hoe eerder je diagnostiek bekend is, hoe beter de
behandelmogelijkheden en overlevingskansen.
Diagnostiek
- laboratoriumonderzoek; tumormarkers
- pathologisch onderzoek
- aanvullend onderzoek: echo, MRI. CT-scan, PET scan, endoscopie
- bloedonderzoek: tumomarkers
Pathologie onderzoek cystologisch onderzoek, histologisch onderzoek, hormoonreceptoren
bepalen
Mammografie
Soort kanker (naamgeving)
- vernoemd naar het orgaan waar de kanker is ontstaan
- vernoemd naar de soort cel die ontaarde (plaveiselcarcinoom of sarcoom)
- vernoemd naar de cel eigenschappen, waar behandeling op aangrijpen kan (bv HER2
receptoren)
- vernoemd naar de uitgebreidheid van de kanker (lokaal of gemetastaseerd/uitzaaiing)
TNM- classificatie
Met deze classificatie kunnen artsen de eigenschappen en het gedrag van een bepaalde
tumor bij een patiënt of een groep patiënten in kaart brengen.
Verplichte parameters:
T (A, is, 0- 4): grootte of directe uitbreiding van de primaire tumor, een hogere waarde duidt
op een slechtere prognose
N (0- 3): uitbreiding naar regionale lymfeklieren. '0' betekent geen lymfekliermetastasen, 1-3
betekent dat er metastasen in de regionale lymfeklieren voorkomen (waarde afhankelijk van
aantal en lokalisatie lymfekliermetastasen)