Samenvatting
Samenvatting VWO Geschiedenis memo H11
Samenvatting van H11 van het boek Memo van geschiedenis voor VWO.
[Meer zien]Voorbeeld 2 van de 5 pagina's
Voorbeeld 2 van de 5 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Gekoppeld boek
Titel boek:
Auteur(s):
- Uitgave:
- ISBN:
- Druk:
Voorbeeld van de inhoud
Hoofdstuk 11§1: Een moderne wereld
Drie belangrijke ontwikkelingen in Europa:
1. veel meer mensen (met name in West-Europa en industriegebieden): door betere hygiëne
(stromend water, riool en steriel opereren) en ontdekking van bacillen die gevaarlijke ziektes
veroorzaakten, daardoor kon de bestrijding worden aangepakt.
2. mensen konden steeds sneller grote afstanden overbruggen: door nieuwe
vervoermiddelen als auto, metro, tram en vliegtuig en veel geïnvesteerd in
spoorwegen (toename aantal km rails) → bijv. Panamakanaal in Zuid-Amerika
3. nieuwe communicatiemiddelen brachten cultuur, kennis en informatie over aan een
groot publiek: begin 20e eeuw → radio, bioscoop (door Franse broers Pathé) en
telefoon (1910 al in Amerika)
Door ontwikkelingen: samenleving in West-Europa en VS veranderde ingrijpend: spreken van
moderne samenleving en massasamenleving
1875: technologische ontwikkeling in stroomversnelling = Tweede Industriële Revolutie
- onderscheid met de eerste is het gebruik van elektriciteit, staal en verbrandingsmotoren
- door nieuwe fase: sneller en goedkoper produceren (lopende band had grote rol hierin)
- invloed op dagelijkse leven: niet iedereen kon het veroorloven
De vooruitgang leidde tot optimisme en cultuurpessimisme: sommige mensen vreesden dat de
westerse cultuur ten onder zou gaan in de cultuur van de massa
Overheden werden zich bewust van problemen:
- slechts een kleine groep profiteerden van de moderne massasamenleving, het
overgrote deel leefde in armoede en onder slechte omstandigheden →
overheidsingrijpen
- overheden probeerden door wetgeving het welzijn van burgers te verbeteren
- bijv. woningbouw: nieuwe woonwijken moesten voldoen aan nieuwe regels
→ stadsvernieuwende projecten
- 1901 nieuwe regels: kelders en krotten verboden
- overheden namen meer volksgezondheid taken op zich
- instanties voor gezondheidszorg
- overheden wilden onderwijs voor meer mensen toegankelijk maken
- Engeland: Education Acts: zorgden ervoor dat ieder kind recht had op
onderwijs + leerplicht verhogen naar 14
- Nederland: Leerplichtwet verplichtte kinderen tussen 6 en 12 tot onderwijs
Andere problemen leken overheden zich minder bewust van:
- rivaliteit tussen landen, door nieuwe technieken in de industrie
- Engeland was begin 20e eeuw het belangrijkste, met een groot koloniaal
rijk. Duitsland wilde niet achterblijven en dus deed keizer Wilhelm II er
alles aan om de macht van Duitsland te vergroten → industrie op volle
toeren (ook met wapens)
- keerzijde van radio en bioscoop: misbruik voor propoganda
§2: De eerste wereldoorlog
Snelle Europese oorlog → slopende wereldoorlog: ruim 4 jaar
Onderscheid met andere oorlogen: inzet van enorme hoeveelheden moderne wapens,
ontwikkeld door wetenschappers en ingenieurs → gifgas, mitrailleurs en kanonnen
- eerst verdedigers in loopgraaf in voordeel: tank en vliegtuig zou verandering moeten brengen
- 1916: Engelsen gebruiken voor het eerst een tank → geen succes
Oorlogsvoering was traditioneel: legerleiding hield tijdens oorlog vast aan tactiek van voortdurende
aanvallen op loopgraven: soldaten moesten opdrachten uitvoeren, hadden niet door dat de situatie
door technologie was veranderd
Gevolgen:
, - miljoenen mannen in loopgraven → getroffen worden, kou, vocht, honger,
ongedierte en stank. Veel soldaten kregen bij thuiskomst te maken met
zenuwaandoening door ervaringen aan het front: shellshock → gelijk aan lafheid
en desertie, soldaten bestempeld als verraders of teruggestuurd
- gewone burgers ook beschadigd: dorpen en steden aan frontlinie ernstig beschadigd.
vrouwen massaal in de wapenindustrie en massamedia berichtten veel over de oorlog (vaak
propaganda)
Soldaten uit Europa en Europese koloniën: ‘Grote Oorlog’ (andere benaming)
- vanaf 1917 Amerika ook actief
- einde: 11 november 1918 wapenstilstand doordat Duitsland niet op kon tegen de overmacht
aan de westelijke linie: negen miljoen soldaten en vijf miljoen burgers door
Oorzaak oorlog: industrialisatie en modern imperialisme → verschuivingen
machtsverhoudingen
- Duitsland streefde naar machtsuitbreiding o.l.v. Wilhelm II → G-B en FR voelden
bedreigd
- veel geld in produceren van wapens en opbouwen van een leger → ophemelen
van land en afschilderen van de ander als slecht, bondgenootschappen werden
gesloten
- Triple Alliantie (o.l.v. Duitsland) en Triple Entente (o.l.v. Frankrijk)
1914: oorlog brak uit, aanleiding was de moord op Frans Ferdinand (kroonprins van
Oostenrijk-Hongarije) en zijn vrouw Sophie → politieke moord
- de dader was Gavrilo Princip was een Bosnische nationalist: was boos dat Oostenrijk Bosnië
in 1908 had ingelijfd. Hij vond dat Bosnië bij Servië hoorde. Duitse keizer koos partij voor
Oostenrijk en Servië werd gesteund door Rusland.
- 28 juli 1914: Oostenrijk-Hongarije verklaard oorlog aan Servië, paar dagen later waren
Duitsland en Rusland ook betrokken
Nederland:
1. niet betrokken: volgens regering kwam dat door de strikte neutraliteitspolitiek: Duitser en
Engelsen zagen voordeel in neutraal Nederland
- Duitse generaal Von Molkte in 1914 bracht wijzigingen in zijn aanvalsplan waardoor
NL neutraal bleef
2. veel vluchtelingen uit België (Duitsland had hun aangevallen): 1 miljoen Belgen zochten
bescherming tegen oorlogsgeweld
1917: Amerika greep in → Duitse leger snel teruggedrongen: Duitse keizer stelde voor
een burgerregering te maken, die regering zou onderhandelen met president Wilson (VS)
voor vrede → opgevolgd, maar kon niet verhinderen dat er opstanden uitbraken in
Duitsland → 9 november de keizer afgezet, republiek → 11 november 1918
wapenstilstand
Na de oorlog: vredesverdragen
- Verdrag van Versailles: 28 juni 1919 met Duitsland: Duitsland mocht niet
onderhandelen over bepalingen, Duitsland moest verwoestingen betalen,
ontwapenen en gebied afstaan → bepalend voor toekomst van Duitsland en
Europa. Verbod Duitsland op van alles → basis voor nieuwe spanningen
- voorkomen dat een wereldoorlog zou uitbreken: ‘Veertien Punten’ door Wilson
- zelfbeschikking en democratie de belangrijkste
- als er werd voldaan aan deze punten: nooit meer oorlog → elk land een
democratie, waarbij volk zelfbeschikking kreeg met eigen bestuur en gebied.
Volkenbond moest als scheidsrechter dienen en internationale organisaties zou
vrede handhaven door internationale problemen op te lossen. Dit had weinig
succes
§3: De Sovjet-Unie
Sovjet-Unie bestond tussen 1922 en 1991: leiders volgden de communistische ideologie van Karl
Marx. Deze voorspelde dat de arbeidersklasse in opstand zou komen tegen
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper johanna_. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,49. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 77254 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen