Samenvatting
Samenvatting VWO Geschiedenis memo H14
Samenvatting H14 Memo geschiedenis handboek havo/vwo
[Meer zien]Voorbeeld 1 van de 4 pagina's
Voorbeeld 1 van de 4 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Gekoppeld boek
Titel boek:
Auteur(s):
- Uitgave:
- ISBN:
- Druk:
Voorbeeld van de inhoud
Hoofdstuk 14§2: De opmars van het parlement (tot 1848)
Eind 18e eeuw: Nederland nog een republiek o.l.v. Willem V (stadhouder). Het ging niet zo goed: GB
en Frankrijk gingen de Republiek economisch en politiek gezien voorbij en een groep steenrijke
kooplieden (regenten) hadden alle invloedrijke bestuursposten in handen. De gewone burgers die
meer bestuurlijke eenheid wilden (patriotten) kwamen in aanraking met de ideeën van de Verlichting
(verstand en wetenschappelijk redeneren zorgt voor de waarheid).
- Joan Derk van der Capellen tot den Pol: voorman van de patriotten. Zijn boek Aan het volk
van Nederland werd in Nederland verspreid.
- ideaal: representatieve democratie: gekozen vertegenwoordigers die namens alle
burgers beslissingen neemt → organisaties waar burgers ideeën uitwisselden,
bloeiden op
- 1787: mislukte revolutiepoging van de patriotten → veel patriotten vluchtten naar
Frankrijk, waar twee jaar later de Franse Revolutie was
- ideeën Franse Revolutie: eenheid van bestuur, scheiding van kerk en staat, gelijkheid
voor de wet en vrijheid van godsdienst
- 1795: einde Republiek der Nederlanden, door Napoleon. Nederland werd een eenheidsstaat en alle
privileges van de steden en gewesten werden afgeschaft. Kerk en staat gescheiden en godsdiensten
waren gelijk voor de wet. Burgers kregen rechtsbescherming en mochten niet zomaar worden
opgepakt.
- 1796: het eerste nationale vergadering (parlement) gekozen. Die moest een grondwet samenstellen,
maar daar kwamen ze niet uit. Radicale democraten pleegden een staatsgreep. Iedereen die het niet
eens was met hen, werd uit het parlement gezet. Gevolg:
- 1798: Nederland één land, met overal dezelfde wetten en democratische rechten
- 1806: Napoleon wilde meer macht en liet zijn broer Lodewijk koning in Nederland worden.
- 1810: Nederland onderdeel van Frankrijk.
- 1813: Nederland een Monarchie, heel veel macht voor de koning. Stadhouder Willem V was in
1795 gevlucht naar Engeland, dus zijn zoon, Willem I, werd de koning. Zijn macht en de rechten van
de burgers kwamen in een grondwet te staan.
- Congres van Wenen: bepaalt dat België bij Nederland zou horen. Zorgde voor spanningen, in
België wilde ze de grondwet niet aannemen, maar in het Noorden wel, dus alsnog
meerderheid.
- 2 december 1813: Willem I zwoer een eed op de voorlopige grondwet, waarin stond dat Nederland
een parlement kreeg: de Staten-Generaal. Parlement had twee kamers (wetsvoorstellen goedkeuren):
- Tweede Kamer: gekozen via verkiezingen, maar alleen hele rijke mensen mochten
stemmen. De selectie werd gemaakt op basis van de belastingen →
censuskiesrecht
- Eerste Kamer: gekozen door de koning, niet democratisch
- Willem I: Regeerde per Koninklijk Besluit, een besluit hoefde niet aan de kamers worden
voorgelegd. Hij vond zichzelf centraal staan. Het parlement werd door Willem zelf gekozen,
had weinig te zeggen en legde verantwoording af aan de koning.
- 1830: Belgen in opstand, België een eigen staat → verschillen tussen Noord en Zuid
waren te groot
- 1840: de scheiding formeel in de grondwet, koning Willem I stapte op (hij was teleurgesteld)
Liberalen: maakten zich sterk voor meer inspraak van burgers en een invloedrijker parlement. Staan
voor vrijheid en democratie (komt van het woord ‘liberales’, Spaanse vrijheidsstrijders)
1845: het ging slecht met de economie, regelmatig voedselrellen
februari 1848: overal revoluties, Willem II zag de bui hangen en werd liberaal → grondwet
Thorbecke:
1848: grondwet door Thorbecke (liberaal) → macht van koning ingeperkt, parlement
meer macht
- censuskiesrecht vond Thorbecke een goed idee, dus dat bleef. Verdere vrijheden (drukpers
en vereniging) goed vastgelegd. Daarnaast scheiding der machten (Montesquieu): de koning
is onschendbaar (niet aansprakelijk voor uitspraken en daden) en de ministers zijn
verantwoordelijk. = ministeriële verantwoordelijk; versterking macht van het parlement
- parlement werd de plaats voor politieke conflicten en meningsverschillen
- 1815: recht van initiatief (wetten voorstellen); dat had het parlement al
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper johanna_. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,49. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 73091 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen