Hoofdstuk 7
§1: Absolutisme
Frankrijk
Opstand 1648-1653 liet zien dat Franse koningen niet almachtig waren:
- belasting heffen voor oorlog → toestemming nodig van Staten-Generaal
- 3 standen: adel, geestelijkheid, stedelijke burgerij → invloed op bestuur
Rond 17e eeuw: Franse koningen wilden uitbreiding macht en versterking centraal gezag
- vanaf 1614: geen vergaderingen meer van Staten-Generaal
- Lodewijk XIII en Mazarin (onder Lodewijk XIV) → meer beperken van macht:
- ambtenarenapparaat uitbreiden → minder taken voor rechters/bestuurders
- belastingen rechtstreeks heffen (zonder tussenkomst Staten-Generaal)
Lodewijk XIV: na dood Mazarin (1661) → touwtjes in eigen handen → meer centralisatie
- resterende overlegorganen werd wil opgelegd door Lodewijk XIV → absolutisme
- absolutisme (= een regeringsvorm waarin de koning alle macht heeft en zelf
boven de wet staat) → politiek, militair, economisch en religieus
- politiek: koning nam alle beslissingen, geen tegenspraak, nieuwe wetten, ambtenaren
die rechtstreeks aan koning rapporteren en invoering censuur
- militair: veel aandacht voor een permanent leger van beroepssoldaten →
goede training, uitrusting en salaris. Geselecteerd op geschiktheid en niet
op stand (macht van adel ingeperkt + betrouwbaar instrument voor
koning)
- economisch: mercantilisme (= import beperken en export bevorderen) →
moest zorgen voor genoeg geld voor Lodewijk XIV, leger en pracht en
praal.
- rijkdom van het ene land, gaat ten koste van een ander land
- religieus: katholieke kardinalen en bisschoppen ondersteunden Lodewijk
zijn ideeën → er waren veel protestanten
- eind 16e eeuw: Edict van Nantes → geloofsvrijheid
- 1685: Edict herroepen → hugenoten moesten vluchten
Rechtvaardiging absolute macht: uitgewerkt door Jacques Bossuet (1627-1704)
- bisschop en tutor van Franse kroonprins
- “Koning is een plaatsvervanger van God op aarde. De koning is aan niemand
anders verantwoording schuldig dan aan God.” → droit divin (= goddelijk recht)
Rusland
in 17e eeuw: ontwikkeld tot absolute monarchie
- 1613-1917: macht in handen van één familie, de Romanovs
- politiek: tsaren beperkten macht adel en geestelijkheid en afschaffing zelfbestuur
- economisch: trokken militaire en administratieve taken naar zich toe
- religieus: kerk werd instrument in handen van de staat
- militair: leger georganiseerd tot modern, goed gedrild apparaat
- tsaar Peter de Grote (1628-1725) → kracht achter verandering; hoopte dat
achterstand op West-Europa ingelopen kon worden → gereisd naar het Westen
Pruisen (Duitsland)
Pruisen groeide uit tot grootmacht: basis werd gelegd door Frederik Willem (1640-1688)
- militair: efficiënt geheel → geschiktheid belangrijker dan afkomst → sterk leger
- politiek: ambtenarenapparaat was steun voor Pruisische vorsten
- economisch: nieuw belastingstelsel → leger en ambtenarij op tijd betalen
- religieus: geloofsvrijheid uit economisch belang
De Republiek
Vrijgemaakt van Spaanse vorsten (juist verzet tegen centralisatie van belastingen en
bestuur en opleggen van één geloof) → dus had geen vorst
- wel stadhouders → probeerden macht uit te breiden → lukte tot op zeker hoogte
(toen Oranjes stadhouderschap vervulden) → slaagde niet om koning te worden
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper johanna_. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,49. Je zit daarna nergens aan vast.