THERAPIEËN PSYCHISCHE
STOORNISSEN
Therapie Algemene term voor een behandelproces → in de psychologie en psychiatrie verwijst
de term naar een grote verscheidenheid aan psychologische en biometrische technieken.
, 13 | Inleiding
Verreweg de meeste mensen die in therapie gaan, blijken hier baat bij te hebben.
→ Natuurlijk is niet elke therapie succesvol.
De meeste mensen wachten te lang voordat ze een deskundige om hulp vragen, waardoor hun
problemen onbehandelbaar zijn geworden. Sommige slagen er niet in de therapie te vinden die bij
hun speci eke problemen past. En veel mensen hebben simpelweg niet het geld om een goede
therapeut te betalen.
→ Ondanks deze beperkingen kunnen we de ontwikkeling van een breed scala aan e ectieve
therapieën beschouwen als een van de succesverhalen van de moderne psychologie.
13.1 | Wat is therapie?
Mensen zoeken tegenwoordig hulp voor zeer uiteenlopende problemen, zeker niet alleen voor de
klassieke, categoriale aandoeningen (die vermeld staan in de DSM & ICD), en verlenen
hulpverleners of therapeuten ook hulp bij moeilijke beslissingen, bij problemen op school of werk,
of in gevallen waar mensen te maken krijgen met vlies of een ongelukkige relatie.
→ Mensen die op zoek zijn naar een therapie, voelen zich wellicht overdonderd door de overvloed
aan mogelijkheden. → Welke therapie je ook kiest, er is een constante factor: de therapeutische
relatie.
Kernconcept | Er bestaan talloze vormen van therapie voor psychische stoornissen, maar het
gemeenschappelijke element is een therapeutische relatie die is gericht op het verbeteren van
iemands geestelijke, gedragsmatige en/of sociale functioneren.
fi ff
, In therapie gaan
Meestal hebben mensen die in therapie gaan een probleem dat ze niet in hun eentje kunnen
oplossen. Soms nemen ze zelf het initiatief om een therapeut te zoeken, soms worden ze daartoe
aangespoord door familie, vrienden, een arts of een collega.
Therapeuten spreken net over gekken, maar over patiënten of cliënten.
• De term patiënt wordt meestal gebruikt door behandelaars die vanuit een biologische of
medische invalshoek werken.
• De term cliënt wordt gebruikt door therapeuten die psychische stoornissen niet als psychische
ziekten beschouwen, maar als problemen die bij het leven horen.
→ Mensen die aan paranoia lijden, zoeken meestal geen hulp omdat ze de behandelaar niet
vertrouwen.
De therapeutische relatie en de doelstelling van therapie
Soms is het voldoende om een probleem te bespreken met een goede vriend of vriendin. Het kan
heel verhelderend zijn om ‘jezelf te horen denken’.
→ Vrienden en familie zijn echter niet getraind in het omgaan met lastige geestelijke problemen;
ze hebben ook hun eigen behoeftes en agenda’s, en die komen niet altijd overeen met die van jou.
Hoe dan ook, als vrienden of familieleden niet de hulp kunnen geven die er nodig is, is het in
sommige gevallen verstandig om de hulp van een bekwame therapeut in te roepen.
Waaruit bestaat therapie?
De relatie, of therapeutische alliantie, vormt de essentie van de therapie. Sterker nog, de soort
therapie maakt niet uit, de kwaliteit van de therapeutische alliantie blijkt de meest bepalende
factor als het gaat in de e ectiviteit van therapie.
→ Welke factoren bepalen de kwaliteit van de therapeutische alliantie? Vertrouwen en empathie
zijn twee essentiële ingrediënten. De patiënt en de therapeut zijn te beschouwen als een soort
bondgenoten die hun krachten bundelen om de problemen waar de patiënt mee worstelt te
overwinnen.
Onderzoek heeft uitgewezen dat de e ectiefste therapeuten degenen zijn die contact kunnen
maken met mensen in de context van hun eigen cultuur, ervaring en moedertaal.
Een therapeutisch proces loopt normaal gesproken volgens de volgende stappen:
• Identi ceren van het probleem → Soms volstaat een eenvoudige overeenstemming over
omstandigheden of gevoelens die men wil veranderen. In sommige gevallen kan er een formele
diagnose gesteld worden aan de hand van classi catiesystemen als de DSM of de ICD.
• Identi ceren van oorzaken van het probleem en/of de omstandigheden die het probleem in stand
houden → Bij sommige vormen van therapie bestaat dit vooral uit het onderzoeken van het
verleden, vooral de jeugd, om de bron van de probleem van de patiënt te vinden. Anderzijds ligt
bij sommige vormen van therapie de nadruk op de huidige situatie, dat wil zeggen: op de
omstandigheden die het probleem in stand houden.
• Keuze voor een bepaald soort behandeling en de behandeling zelf → Het gaat om de keuze voor
een speci eke therapie waarmee e de hinderlijke symptomen kunt minimaliseren of doen
verdwijnen. Welke behandeling wordt gekozen, is afhankelijk van de aard van het probleem, van
de oriëntatie en de opleiding van de therapeut, en van de voorkeur van de cliënt.
fi fi ff ff fi
, Wie gaat in therapie?
Hoewel mensen tegenwoordig gemakkelijker in therapie gaan dan vroeger, doen ze dat meestal
pas als hun psychische problemen echt ernstig worden of als ze er langere tijd last van hebben.
→ De meeste cliënten wenden zich eerst tot de huisarts, die hen doorverwijst naar een van de
volgende behandelaars:
counselor, eerstelijnpsycholoog, social worker, (ortho)pedagoog, klinisch psycholoog,
gezondheidspsycholoog (GZ-psycholoog), psychotherapeut, psychiater, psychoanalyticus,
sociaalpsychiatrisch verpleegkundige, geestelijke verzorger/consulent.
→ Elke behandelaar heeft zijn eigen speci eke deskundigheid.
→ Psychiaters zijn de enige therapeuten die medicijnen mogen voorschrijven.
Soorten behandelaars in de geestelijke gezondheidszorg
fi
