Dit is een uitgebreide samenvatting voor het vak Psychotherapeutische Stromingen (studie Pedagogische Wetenschappen aan de UvA). Het omvat het gehele boek 'Psychotherapie: van theorie naar praktijk' van Deth (derde, herziene druk) en alle artikelen (Bannink, Bartelink, Berg & Steiner, Heylen, Shaze...
Uitgebreid, fijne schrijfstijl en super overzichtelijk!!
Door: veraolieslagers • 4 jaar geleden
Door: lexaa • 4 jaar geleden
Hi! Bedankt voor je beoordeling. Mag ik weten waarom je hebt gekozen voor drie sterren? Hoe zou ik mijn samenvatting kunnen verbeteren?
Door: veraolieslagers • 4 jaar geleden
hoi hoi, omdat ik hem nog wat uitgebreid vindt! :) Soms lijkt het alsof er hele stukken uit het boek zijn overgenomen. Ik zelf zou een samenvatting nog wat beknopter schrijven! ;)
College 1
Hoofdstuk 1. Variaties op een thema: wat is ‘echte’ psychotherapie?
Er is sprake van een identiteitsprobleem bij psychotherapie, het kan ergens geplaatst worden
binnen de psychologie en geestelijke gezondheidszorg (GGZ).
1.1 Definitie en verwarring
De definitie en afbakening van psychotherapie is onduidelijk, wat blijkt uit de vele
verschillende definities en omschrijvingen die op internet te vinden zijn. Wanneer het begrip
letterlijk vertaald wordt, komt daar het volgende uit: (1) behandeling van ziekten van de geest
en (2) genezingsmethode die werkt met psychische middelen.
De verwarring rondom de definitie van psychotherapie heeft meerdere oorzaken:
1. De betekenis die wordt toegekend aan ‘psycho’: gaat het bij psychisch om het doel of
het middel van de therapie?
2. Het woord ‘therapie’ kan meerdere inhouden krijgen (bv. behandelmethode of
zingevingssysteem)
De psychotherapie kan vanwege de nadruk op de toepassing van psychische methoden gezien
worden als een vorm van toegepaste psychologie en behoort dus tot de
menswetenschappen.
In het boek staat de volgende definitie van psychotherapie centraal: een vorm van
hulpverlening die, via het methodisch toepassen van psychologische middelen door
gekwalificeerde personen, beoogt mensen te helpen hun gezondheid te verbeteren.
Een tweede maar beperktere definitie luidt: psychotherapie is de behandeling van psychische
problemen of stoornissen met behulp van psychologische methoden door daartoe opgeleide
deskundigen.
Bij beide definities gaat het om professionele hulpverlening met gebruik van psychologische
methoden, maar bij de eerste definitie is het doel ruimer: het verbeteren van gezondheid is
méér dan het verminderen/verhelpen van klachten. Deze bredere definitie zorgt ervoor dat
ook persoonsgerichte benaderingen een plaats krijgen binnen psychotherapie, maar heeft als
nadeel dat psychotherapie moet beantwoorden aan bepaalde eisen van kwaliteit en
effectiviteit. In de eerste definitie heeft de cliënt daarnaast een actievere rol.
Therapeutisch gesprek = gesprek dat doelbewust door een deskundige wordt gevoerd met als
doel het verbeteren/oplossen van de psychische problematiek van de cliënt. Er zijn een aantal
verschillen tussen therapeutisch contact en een vriendschapsrelatie:
- Tussen vrienden is er sprake van gelijkheid en wederkerigheid, bij de therapeut en
cliënt is er een asymmetrische relatie
- De relatie tussen therapeut en cliënt is een middel om problemen op te lossen of te
verbeteren
- De therapie is tijdelijk
Een therapeut moet een functionele relatie ontwikkelen. Zowel een therapeutische houding
als therapeutische methodiek zijn vereist om te kunnen spreken over professionele
hulpverlening of therapie. Bij een therapeutische methodiek gaat het om een op grond van
deskundigheid en ervaring toegepaste methode om te zorgen voor gewenste verandering bij
, de cliënt. Alle psychotherapievormen hebben vier samenstellende factoren gemeen, die
aangeduid kunnen worden met de vier R’s:
- Relatie: intens, emotioneel geladen, vertrouwelijk en vertrouwenwekkend. Cliënten
ontwikkelen afhankelijkheid zodat ze openstaan voor beïnvloeding en verandering.
- Raamwerk: context of setting die gezien kan worden als therapeutisch en het
vertrouwen in de hulpverlener versterkt en een veilig kader biedt.
- Rationele: verklaring voor de klachten/problemen, een uitleg of theorie die
geloofwaardig is en hoop geeft op verandering.
- Ritueel: een procedure (methode/techniek) die voortkomt uit de verklaring en actieve
deelname van de cliënt en therapeut vereist.
Verschillende vormen van psychotherapie worden ingedeeld aan de hand van:
- Het cliëntsysteem: met wie gaat de deskundige een psychotherapeutische relatie aan?
Meestal gaat het om individuele psychotherapie (relatie met één cliënt), maar er kan
ook sprake zijn van groepstherapie of gezinstherapie bijvoorbeeld.
- De werkwijze van de therapeut: psychodynamisch, cliëntgericht,
gedragstherapeutisch, cognitief of systeemtheoretisch.
1.2 Historische en sociaal-culturele achtergronden
In 1887 werd het eerste instituut voor psychotherapie geopend door Van Eeden. Niet veel
later begon Freud zich te wijden aan psychische anatomie, waar later de psychoanalyse uit
voortkwam (prototype van psychotherapie).
1.2.1 Kind van de tijd
Tot 1970 was psychotherapie kostbaar en dus vooral iets
voor de hogere sociale lagen. Er kwamen steeds meer
psychotherapeuten en vormen van psychotherapie. De
behoefte aan psychotherapie werd steeds groter, mede
door een verminderde welvaart en de modernisering.
Vanaf 1990 kwam de psychotherapie meer in de
verdrukking, onder andere door hogere kosten van de
gezondheidszorg.
Rond 2000 werd elke behandeling beoordeeld op
wetenschappelijke en economische verantwoording. In
de gezondheidszorg gingen de begrippen evidence-
based practice en managed care steeds meer een rol
spelen. Dit betekent echter niet het einde van de
psychotherapie. Tegenwoordig richt psychotherapie zich
ook op het vinden van geluk.
De afgelopen 50 jaar zijn er steeds meer nieuwe ‘scholen’ van therapie gekomen, bijna
volgens een wetmatig patroon:
1. Charismatische leider met opvattingen die afwijken van de heersende
denkstromingen.
2. Een nieuwe maar invloedrijke methode/techniek die een patroon van denken of
handelen doorbreekt
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper lexaa. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,99. Je zit daarna nergens aan vast.
