Hoi allemaal! Hier een korte overzichtelijke samenvatting van het boek 'Psychologische gespreksvoering: een basis voor hulpverlening' van Lang & van der Molen. Dit boek is verplichte literatuur voor het 2e jaars vak 'professionele gespreksvoering (SGOP)' aan de Universiteit Utrecht. De samenvatting...
Samenvattingen Psychologische Gespreksvoering
(Lang & van der Molen)
Hoofdstuk 2 - De gezindheid van de hulpverlener
We zullen ons moeten realiseren dat er voor persoonlijke problemen allerlei ‘oplossingen’
zijn, die sterk worden gekleurd door de normen en waardendie de betrokkenen erop na
houden ten aanzien van de beste manier van leven.
- ten eerste moeten we ons afvragen hoe we met anderen willen omgaan
(gezindheid)
- ten tweede komt aan de orde welke methoden van werken, welke technieken we
kiezen
- ten derde dienen we ons af te vragen, in wat voor situatie hulpverlener en cliënt zich
bevinden ten opzichte van elkaar (welke belangen beïnvloeden het gesprek? hoe
zien zij elkaars rol en wat verwachten ze van elkaar?)
Om deze vragen te kunnen beantwoorden, moet de hulpverlener een standpunt innemen,
dat standpunt laat zich niet objectief bepalen. Het gaat om een persoonlijke keuze, deze
keuze wordt beïnvloed door opvattingen en overtuigingen.
Naasten zijn géén belangelozepartijen. Grote nabijheid, vriendschap, liefde
kan leiden tot dusdanige grote belangen bij het gedrag van de ander dat ze een handicap
zijn bij het helpen van de dierbare naaste als deze problemen heeft.
In onze westerse cultuur hechten we grote waarde aan de opvatting dat een individu het
recht heeft om in vrijheid en voor eigen verantwoordelijkheidbeslissingen te nemen en
zijn toekomst vorm te geven. Wie zal uitmaken wat de beste manier van leven is voor
iemand anders? Binnen ruime grenzen moet het antwoord zijn ‘niemand’.
- maar wat te doen als iemand in onze ogen onwijs, onverstandig, onverantwoordelijk
handelt, zeker als die iemand ons zeer na staat en wij ons medeverantwoordelijk
voelen?
Dilemma’s tussen verantwoordelijkheid nemen voor (dus wegnemen van de ander) en
vrijheid laten aan het individu wordt in de existentiële filosofiebesproken. Hier zeggen ze
‘in de naam der liefde is het autoritair optreden te rechtvaardigen’. Echter weet niemand van
te voren wat de verstandigste beslissing is voor het individu.
Er zijn drie richtlijnen om gezindheid onder de loep te nemen.
- hoe wil de hulpverlener dat mensen leven en welk doel wil hij met ze bereiken?
- hoe wil de hulpverlener dat doel bereiken?
- wat zijn de belangen die op het spel staan bij hulpverlener en cliënt?
1
,Diagnose-recept-model = een model waarbij de hulpverlener enkel vragen stelt en de
hulpvrager enkel korte antwoorden geeft om zo tot een oplossing te komen
- het is een geslotengespreksvorm
- de hulpverlener luistert naar de hulpvrager, stelt vervolgens de diagnose(‘dit is je
probleem’) en levert het receptom het probleem op te lossen, meestal in de vorm
van wijze raad / goed advies
Het diagnose-recept-model kent een aantal gevaren. Allereerst vormt het belang van de
hulpverlener om deskundig over te komen een gevaar (dit leidt mogelijk tot een te
eenvoudige aanpak van de problemen). Daarnaast wordt van de cliënt verwacht zelf
verantwoordelijkheidte nemen voor zijn leven en daarom is het van belang dat hij kan
meepraten en meebeslissen. Bij de geslotenwerkwijzevan het type gesprek is hier echter
weinig ruimte voor.
- dit wordt ondersteund door wetenschappelijk onderzoek -> adviezen die worden
gegeven waarbij de cliënt kan meepraten / meebeslissen worden door een hoger
percentage van de cliënten daadwerkelijk opgevolgd
Samenwerkingsmodel= de hulpverlener heeft de opvatting dat mensen zelf
verantwoordelijk zijn, wat zou inhouden dat de invalshoek van de hulpverlening is dat de
cliënt zelf een oplossing voor de problemen kiest (dit wordt bereikt door de cliënt zelf te laten
nadenken over de problemen)
- hulpverlener zegt alleen iets over de manier waarop iemand vorm dient te geven aan
het leven (hulpvrager moet zelf oplossingen kiezen voor zijn problemen)
- bevorderen van zelfstandigheidin het vinden van een oplossing
- hulpvrager is géén ‘object van onderzoek’, maar een partner in het gesprek -> actief
betrekken van de cliëntbij het proces van probleemoplossen zodat hij zelf leert hoe
het moet en bij volgende problemen niet direct om hulp hoeft te vragen
Geraffineerde manipulatoris een naam voor de hulpverlener in een samenwerkingsmodel.
Ze gebruikt haar psychologische kennis maximaal en probeert een stimulerende situatie
voor de cliënt te creëren. Sommige cliënten komen juist voor zo’n manipulatie. Het is een
plicht van de hulpverlener om haar rol zo te kiezen dat zijn juist anders reageert op de cliënt
dan deze in zijn omgeving tegenkomt. Het is soms juist deze onbruikbare manier van
reageren die de deskundige haar functie geeft (quasi-manipulatie).
Hoofdstuk 3 - De cliëntgerichte benadering
Wie deskundig mensen wil helpen met hun persoonlijke problemen heeft theoretische
kennis nodig uit het vakgebied van de psychologie die hem in staat stelt verantwoord en
systematisch te werken.
Er moet een theorie gekozen worden die de hulpverlener (1) concreet inzicht biedt in het
functioneren van mensen, (2) duidelijk maakt hoe persoonlijke problemen kunnen ontstaan
en (3) relatief eenvoudige richtlijnen biedt om de problemen van de cliënt te verminderen.
2
, Cliëntgerichte benadering= de persoon staat centraal, als uniek individu, met zijn eigen
kenmerken en eigenschappen en wijze van denken en voelen
- de hulpverlener richt zich primair op de persoonlijke kant van de cliënt
De cliëntgerichte theorie van Rogersbestaat uit drie kernelementen.
1. Zelfactualisering= mensen ontwikkelen zich op grond van mogelijkheden die in hun
aanleg gegeven zijn
- de mens beschikt over het bijzondere vermogen dat hij zich bewust is van zichzelf en
zijn omgeving (hij kan hierover nadenken)
- mensen hebben voor hun zelfactualisering de verbondenheid met andere mensen in
sociaal verband nodig
- de mens ontwikkelt een toekomstgericht streven, daarbij neemt hij doelbewust
beslissingen en maakt keuzes over waarden en richting voor zijn denken en
handelen
Op bovenstaande manier gaat de mens in de richting van een eigen identiteit en optimale
vorm. Het eindproduct ligt echter niet vast.
- experiencing= wanneer allerlei stimuli vanuit de persoon en zijn omgeving zonder
remming of afweer bewust te beleven en te verwerken zijn
- dit vind als ware vanzelf plaats, op voorwaarde dat de omstandigheden waarin de
persoon zich verkeert gunstig zijn (onvoorwaardelijke acceptatie)
2. Onvoorwaardelijke acceptatie= zonder voorwaarden geaccepteerd worden zoals je
bent en voldoende warmte en liefde ontvangen (unconditional positive regard)
- betekent onvoorwaardelijke positieve aandacht en zorg (het onconditionele is het
essentiële gedeelte)
- dit is essentieel voor een goede ontwikkeling, omdat personen die zich in een
accepterende omgeving bevinden zich vrij en veilig voelen, en hierdoor de
mogelijkheid hebben zich te uiten
3. Ontstaan van problemen = problemen ontstaan als iemand geen onvoorwaardelijke
acceptatie krijgt van zijn omgeving en alleen onder voorwaarde geaccepteerd en geliefd
wordt door anderen (conditional regard)
- dit is het geval als de omgeving de hoeveelheid liefde en aandacht aanpast aan het
gedrag van de persoon, wat tot gevolg zou hebben dat je je als persoon niet meer vrij
kunt uiten en dus niet optimaal kunt functioneren
- op het moment dat een persoon zich aanpast aan de verwachtingen van de
omgeving en zich niet meer laat leiden door eigen gedachten en gevoelens, verkeert
de persoon in een toestand van incongruentie
- vaak worden opgelegde normen geïnternaliseerd en deze beïnvloeden de eigen
ideeën -> mogelijk leidt dit tot vervreemding van jezelf
Volgens Rogers is het de taak van de hulpverlener om zich zo te gedragen naar de cliënt dat
zijn gedrag compenseert voor het verstorende gedrag uit de omgeving van de cliënt. Dit kan
op de volgende drie manieren.
3
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper maronlenten. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,99. Je zit daarna nergens aan vast.
