Deze samenvatting is gemaakt voor het vak Gedragsbeïnvloeding, van de minor Toegepaste Psychologie. Bij de samenvatting is gebruik gemaakt van het boek; Beïnvloeden en veranderen van gedrag van Carina Wiekens (ISBN: 8050), vier hoorcolleges en het boek; Sociale psychologie van o.a. Elliot Aronson...
Gedragsbeïnvloeding
Beïnvloeden en veranderen van gedrag
Hoofdstukken 1 t/m 3, 6 en 7
Sociale Psychologie
Hoofdstuk 7
Inhoudsopgave
Hoorcollege: Hoofdstuk 1 en hoofdstuk 2 .................................................................................................... 2
Samenvatting Hoofdstuk 1 Denken in termen van nurture ................................................................. 8
Samenvatting Hoofdstuk 2 Leren ................................................................................................................... 11
Hoorcollege: Hoofdstuk 3 en hoofdstuk 7 (Sociale Psychologie) ................................................... 16
Samenvatting hoofdstuk 3 Behoeften, doelen en de theorie van het geplande gedrag ...... 23
Samenvatting hoofdstuk 7 Attitudes en attitudeverandering: gedachten en gevoelens
beïnvloeden .............................................................................................................................................................. 26
Hoorcollege: Hoofdstuk 6................................................................................................................................... 28
Samenvatting hoofdstuk 6 Synthese: zelfregulatie in de praktijk ................................................. 32
Hoorcollege: Hoofdstuk 7................................................................................................................................... 35
Samenvatting hoofdstuk 7 De beïnvloeder ............................................................................................... 39
1
,Hoorcollege: Hoofdstuk 1 en hoofdstuk 2
Gedrag veranderen: welk gedrag is beïnvloedbaar en welke niet?
1. Lichamelijke kenmerken en prestaties
Voor een groot deel genetisch bepaald (lichaamsbouw, heup-tailleratio,
stofwisseling).
o Lichaam is echter te beïnvloeden door onder andere sport en
eetgewoontes.
Succes in sport; Nature of nurture?
Wat bepaald nou hoe jij bent als person. Enerzijds je genen, je persoonlijkheid;
zit al in jou = nature. Of anderzijds; wordt het aangeleerd door je omgeving o.i.d.
= nurture.
o Stel je wilt een bepaalde studie doen. Qua nature kun je al best wel
intelligent zijn of talent hebben. De nurture is dan training.
Malcolm Gladwell in boek “Outliers” (2008): “Magical number of
greatness = 10.000 hours.”
Deliberate practice (bewust oefenen, het liefst met iemand die
beter als jij: je moet je blijven uitdagen) van 10.000 uur is nodig
om expert te worden.
o David Epstein in boek “Sport gene” (2014): Dit klopt niet, aangeboren
talent is een grote factor. Dit is ook wel zo, er zijn bijvoorbeeld sporten
waar bepaalde dingen nodig zijn of in je voordeel werken (genetische factor
speelt een grote rol).
Voorbeeld;
Sprinters vs langeafstandlopers
Oost (langeafstand) vs West-Afrika (sprinters)
o Genetisch; natuurlijke selectie door natuur: uitgestrekte vlaktes vs
oerwoud.
o Slow-twitch (lange afstand) vs fast-twitch (sprint): ander type
spiervezels.
Aangeboren talent is dus een grote factor en er moet veel tijd in gestopt worden; wat
kunnen we dan als Psycholoog nog doen? Enkele vertrekpunten:
o Psychologische factoren als motivatie en doorzettingsvermogen zijn ook van
belang.
o Slim zijn; Door dieper in te gaan op leerprocessen valt er veel te winnen
(bijvoorbeeld qua optimale techniek aanleren / focus).
Er ging bijvoorbeeld een slaapspecialist mee naar de Olympische Spelen.
Visualisatietechnieken.
o Omgaan met spanning is heel psychologisch; “Choking under pressure”, “Tilt”.
En hoe zit het met het thuisvoordeel bij voetbal? – Psychologisch.
2. Cognitieve prestaties
IQ en snelheid informatieverwerking is voor 50 tot 80 procent genetisch bepaald.
o Er lijkt sprake van een aangeboren potentieel (= predispositie; dwz; de
omgeving heeft er ook invloed op).
Als je er niets mee doet, zul je ook niet heel slim worden. Hersenen moet je ook
trainen/uitdagen.
o Je kunt dus een voorsprong hebben, genetisch gezien. Pas dan zul je echt
IQ en je cognitieve prestaties verhogen.
Intelligentie moet ontwikkeld worden.
Trend laatste tijd: braintraining.
o “Als ik maar genoeg sudoku’s op los, dan word ik slim.”
o “If you don’t use it, you lose it.”
o De vraag is of braintraining effecten ook echt fluïde intellegentie verhoogt
in plaats van steeds beter worden in een trucje (VB Sudoku).
Het is domein specifiek en niet overdraagbaar, je IQ gaat niet
omhoog.
2
, 3. Persoonlijkheid
Het hele idee van de persoonlijkheidspsychologie is dat het vast staat;
Persoonlijkheidseigenschappen staan (redelijk) vast.
Gedrag is echter wel afhankelijk van je ideeën daarover; als je volhoudt: “Zo ben ik
nou eenmaal”, zul je je niet anders opstellen of gedragen.
Als gedragsbeïnvloeder kun je je beter focusen op het veranderen van gedrag in
concrete situaties.
o Verschillende therapieën laten zien dat bepaalde gedrags- en denkpatronen
te doorbreken zijn (VB bepaalde fobieën, pleinvrees).
o Persoonlijkheid veranderen kan niet, maar specifiek gedrag veranderen
wel.
Belangrijke randvoorwaarde om gericht gedrag te veranderen:
Je moet wel aan de slag gaan. Dit gebeurt alleen als je ook het geloof hebt dat gedrag
te veranderen is:
Growth mindset vs fixed mindset
Fixed mindset: intellegentie kan niet veranderd/vergroot worden, je bent ermee geboren.
Willen geen fouten maken.
Vinden zich “dom” wanneer iets niet lukt.
Kiezen voor de makkelijkere opdrachten.
“Als ik iets (te) moeilijk vind, ben ik er niet goed in.”
Growth mindset: wanneer je ergens hard aan werkt wordt je er beter in, je intelligentie groeit.
Vinden het interessant om moeilijkere dingen te doen.
Vinden het niet erg om te falen, worden niet ontmoedigd.
Mensen zijn zeer sensitief voor de soort feedback bij leersituaties: “Goed gedaan, wat ben
jij slim!” vs “Goed gedaan, wat heb jij hard gewerkt!” heeft grote gevolgen voor motivatie,
vertrouwen en vervolggedrag.
Ideeën over beïnvloedbaarheid van gedrag (gedetermineerd of niet) beïnvloeden:
Je eigen gedrag; wat je gaat doen (moeilijkere of makkelijkere dingen).
Het geloof in de beïnvloedbaarheid van gedrag van anderen.
o Zo kan een growth mindst ertoe leiden dat je veel potentie in iemand anders ziet
en hem daardoor aanneemt in je bedrijf/sportteam/etc.
3
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper DanielleSchokker. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,48. Je zit daarna nergens aan vast.
