College aantekeningen

Samenvatting Neuropsychologie voor Pedagogen

2 keer verkocht

Instelling
Vrije Universiteit Amsterdam (VU)

In dit document wordt de stof uit alle hoorcollege's (HC 1t/m 7) uitgelegd. Dit bestand biedt dus een duidelijke samenvatting van de stof voor het tentamen Neuropsychologie voor Pedagogen 2025.

[Meer zien]

Voorbeeld 4 van de 48 pagina's

Bekijk voorbeeld

Geupload op 21 maart 2025
Aantal pagina's 48
Geschreven in 2024/2025
Type College aantekeningen
Docent(en) Docent
Bevat Alle colleges

signaaltransductie
translatie
transcriptie
neurotransmitters
actiepotentiaal
myelinisatie
synaps
dopaminesystemen
hippocampus
amygdala
werkgeheugen
polyvagaal theorie
visuele cortex
cerebellum
cortico

€6,39

In winkelwagen

Opslaan

100% tevredenheidsgarantie
Direct beschikbaar na je betaling
Lees online óf als PDF
Geen vaste maandelijkse kosten

Neuropsychologie voor Pedagogen (HC)

HC 1A

Organisatie zenuwstelsel
Het zenuwstelsel (nervous system) kan je opsplitsen in:
1. Centrale zenuwstelsel = omsloten door bot
 Bv. brein door schedel en ruggenmerg (=spinal cord) door wervelkolom.
2. Perifere zenuwstelsel = zenuwbanen die buiten de botten liggen.
 Het perifere zenuwstelsel kan je opsplitsen in:
1. autonome zenuwstelsel = het is zelfsturend en gaat dus automatisch/ onbewust.
Het bestuurd vitale levensfuncties zoals: speeksel, zweten (temperatuurregulatie,
maagdarmfuncties, hartslag.
Bestuurd gladde spieren van organen (hart, bloedvaten, darmen).
2. Somatische zenuwstelsel= Zorgt voor interactie tussen lichaam en buitenwereld
door bewegen en prikkels voelen (pijn, temperatuur, tast).
motoriek =commando’s van brein naar spieren
zintuiglijke waarnemen=zintuiglijke prikkels van zintuigen naar het brein

Belangrijke vitale levensfuncties uit autonome ZS
Spijsvertering= Verteren van voedsel tot bruikbare, door het lichaam opneembare,
bouwstenen (zoals koolhydraten en eiwitten). Ook afscheiden van wat het lichaam niet nodig
heeft.
- Stofwisseling (metabolisme)= Het 24/7 bewerken en omvormen van deze bruikbare
voedingsstoffen (bv koolhydraten in glucose, of glucose in glycogeen).
Verbranding= Met behulp van zuurstof voedingsstoffen omzetten in energie, nodig voor
fysieke actie/inspanningen (spieractiviteit), mentale inspanning (!), vitale
functies als hartslag en ademhaling, S&S, lichaamstemperatuur, biochemische celprocessen
zoals synthese en transport van stoffen, etc.
→ Glucose kan worden verbrand of opgeslagen, afhankelijk van je energiebehoefte:
Veel -> sympathisch deel autonome zenuwstelsel wordt actief als lichaam in actie komt
(verbranding) ->...
Weinig -> parasympatisch deel autonome zenuwstelsel wordt actief als het lichaam kan

1

,herstellen/ rusten (opslag) -> oftewel glucose kan worden opgeslagen als er meer beschikbaar
is dan nodig.

Bij spieractiviteit vernauwen bloedvaten waardoor er meer glucose en zuurstof doorheen
komt.

Adrenaline= belangrijk hormoon bij het actief worden van het sympathische deel van
autonome zenuwstelsel.
Cortisol= hormoon dat een rol speelt bij langdurige stress.
Glucose= stof dat in glycogeen in spiercellen of als eiwitten in spierweefsel kan worden
opgeslagen. Dit kan niet eindeloos dus het wordt ook opgeslagen als vet in vetcellen.
Insuline= stof die helpt met omzetten van glucose. Mensen met suikerziekte hebben te hoge
suikerspiegel en te weinig insuline.

Polyvagaal theorie= een theorie over het parasympathische deel van het autonome
zenuwstelsel en specifiek de rol van de nervus vagus. Het parasympathische zenuwstelsel zou
niet alleen zorgen voor ontspanning en herstel, maar ook op (freeze) reacties op stress.
Twee belangrijke ‘standen’ van de nervus vagus:
1. Ventrale vagale staat= (de goede ontspanning) niet alleen rust en herstel, maar ook
ontspanning, sociale verbondenheid, communicatie en co-regulatie (wederzijdse beïnvloeding
van elkaars emotionele en fysiologische toestand, door bv lichaamstaal, ter bevordering van
veiligheid en ontspanning)
• De ventrale vagale staat wordt gereguleerd door ventrale tak van nervus vagus
(evolutionair nieuwer)
• Kan remmende invloed hebben op fight/flight-respons

2. Dorsale vagale staat= (de ‘shutdown’ reactie) Geactiveerd bij extreme dreiging/stress>
passiviteit, energiebesparing, freeze reactie, dissociatie

• Dus: Parasympathische systeem werkt dus niet altijd kalmerend, maar kan
ook leiden tot verdoving en dissociatie bij extreme stress.
Kritiek op Polyvagaal theorie: ‘’het is geen driedeling waarbij 1. Veiligheid 2. Fight/flight en
3. Freeze -> stressreacties zijn complexer en overlappen ook vaak!’

2 delen van perifere zenuwstelsel:
1. Ruggenmergzenuwen (spinale zenuwen)
o 31 paar (een voor de R- en een voor de L-kant van lichaam)
o Zenuwen die via het ruggenmerg uit- en in het CZS treden, en die signalen van de hersenen
naar het lichaam (UIT) of van het lichaam naar de hersenen sturen (IN)
 Zenuwen die prikkels vervoeren van het brein naar de spieren/organen: efferente
(motorische) zenuwen (UIT)
 Zenuwen die (somatosensorische/gevoels-) prikkels aanvoeren vanuit de zintuigen naar
het brein: afferente (sensorische) zenuwen (IN)
Exteroceprieve prikkels vanuit buitenwereld (bv tast, druk, pijn, temperatuur)
Interoceptieve prikkels van binnenuit het lichaam (bv posities/beweging/houding/
balans van lichaam/ledematen/gewrichten/spieren/...)
2. Hersenzenuwen (craniale zenuwen of kopzenuwen)
o 12 paar
o Zenuwen die niet via het ruggenmerg maar ‘via het hoofd’ uit- en in het CZS treden
o Twaalf tweetallen zenuwen (één voor rechter- en één voor linkerkant van het hoofd) die

2

,rechtstreeks uit de hersenen ontspringen (motorische hersenzenuwkernen in de hersenstam)
en naar het hoofd lopen (motorische zenuwen) (UIT) of rechtstreeks zintuigelijke signalen
van
het hoofd (ogen/oren/neus/tong/huid) naar de hersenen vervoeren (sensorische zenuwen) (IN)

Let op: centrale zenuwstelsel bestaat uit hersenen en ruggenmerg zelf, het perifere
zenuwstelsel uit (onder andere) de ZENUWEN van hersenen en ruggenmerg.

In het brein heb je twee type cellen:
1. Neuronen= informatieverwerkers, ze ontvangen en verwerken signalen, en geven ze
door aan andere neuronen (10-120 miljard)
2. Gliacellen= deze ondersteunen de neuronen (5 biljoen, veel meer dus)

Neuron bestaat uit cellichaam in het midden, aan beide kanten van cellichaam heb je
uitlopers. Aan een kant dendrieten die zich vertakken, hier zitten uitstulpingen op waardoor
informatie wordt ontvangen van zendende neuronen. Informatie die op die uitstulpingen zit.
Dendrieten ontvangen elektrische signalen die langs axon wordt doorgegeven aan de volgende
neuronen. Terminale eindvoet maakt contact met ontvangende neuron = dit contactpunt tussen
afgevende en ontvangende neuron is een synaps.

Zenuw= grote verzameling van axonen die dezelfde route afleggen buiten het brein.

Invloedrijke/ materialistische theorie: Volgens sommige wetenschappers is het brein een
voorspellingsmachine: wat we waarnemen zijn de voorspellingen (‘hallucinaties’) die het
brein ons voorspiegelt (e.g., Cyriel Pennartz, UvA).

Ruggenmerg bevind zich niet in schedel maar in ruggenmergkanaal.

- Ruggenmerg: deel van centrale zenuwstelsel dat zich niet in schedel maar in kanaal/holte in
wervelkolom bevindt (ruggenmergkanaal)
- Ruggenmergkanaal wordt gevormd door op één lijn liggende gaten in opeenvolgende
wervels, die door banden en spieren op hun plaats worden gehouden
- Zenuwen die door het ruggenmergkanaal lopen (*), vervoeren motorische en sensorische

3

, informatie van en naar het brein (uit- en intredende zenuwen) -> ...
- Reflexmatig gedrag

Perifeer zenuwstelsel: binnen en uittredend is perifere zenuwstelsel (zwarte cirkel)
◦

◦

Centrale ZS= ruggenmerg, rode cirkel.
Sensorische neuronen (afferent) brengen zintuiglijke signalen van buiten naar binnen CZS, ze
komen in ruggenmerg binnen via de dorsale (achter-)wortel.
Motorische neuronen (efferent) brengen bevelen vanuit binnen CZS naar buiten (aansturen
spieren/organen). Ze verlaten ruggenmerg via de ventrale (voor-)wortel.

Voorwortel signalen gaan er uit aan de voorkant.

Ruggenmerg valt op te delen in verschillende gebieden= hals, borst, onderste deel van de rug,
heiligbeen en staartbeen. (hoef je niet zo goed te kennen) Deze gebieden bestaan weer uit
segmenten, waar zenuwen tussen wervelniveaus uit en in treden.

Grijze stof= cellichamen van motor- of
schakelneuronen = cellichamen die
informatie verwerken en schakelen
Witte stof = holtes in het ruggenmerg zijn
de zenuwbanen die naar het brein gaan =
zenuwbanen die informatie vervoeren van
en naar de hersenen

4

Dit zijn jouw voordelen als je samenvattingen koopt bij Stuvia:

Bewezen kwaliteit door reviews

Studenten hebben al meer dan 850.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet jij zeker dat je de beste keuze maakt!

In een paar klikken geregeld

Geen gedoe — betaal gewoon eenmalig met iDeal, creditcard of je Stuvia-tegoed en je bent klaar. Geen abonnement nodig.

Direct to-the-point

Studenten maken samenvattingen voor studenten. Dat betekent: actuele inhoud waar jij écht wat aan hebt. Geen overbodige details!

Veelgestelde vragen

Wat krijg ik als ik dit document koop?

Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.

Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?

Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.