Week 3: Cytoskelet, celdeling en celwand
College
Fluorescentie
• GFP is een eiwit dat groene fluorescentie produceert
○ Mutaties in de GFP sequentie veranderen de kleur en de intensiteit van de
fluorescentie
○ Door het GFP DNA te fuseren met een andere DNA sequentie kan het naar een
bepaalde intracellulaire lokalisatie gericht worden
▪ Fusies met GFP derivaten kunnen specifieke organellen zichtbaar maken en
co-localiseren
• Een fluorescerend molecuul absorbeert fotonen en produceert daardoor fotonen met
een hogere golflengte --> hebben een lagere energie waarde dan lagere golflengtes
• Een dichroische spiegel maakt selectief de fluorescentie zichtbaar
Cytoskelet
• Dynamische rail
○ De rail groeit en krimpt continue
○ Is alleen aanwezig indien nodig
○ Gaat van elke plaats naar elke andere plaats
○ Produceert zichzelf wanneer het nodig is, en is ALTIJD optijd
○ Individuen kunnen op dynamische rail zitten
○ Meerdere individuen kunnen tegelijkertijd op dynamische rail zitten
○ Organiseert de maatschappij fysiek rondom zichzelf
○ Start wanneer de rail een signaal ontvangt
○ Cytoskelet van eukaryotische organisme is een dynamische rail
▪ Microtubuli (polymeer van eiwit tubuline)
□ 25 nm
□ Polair
□ Dieren, planten en schimmels
□ Holle buisjes die bestaan uit alfa- en beta-tubuline dimeren
▪ Actine-filamenten (polymeer van het eiwit actine)
□ 10 nm Zowel actine filamenten als
□ Niet polair microtubuli vertonen dynamische
□ Alleen bij dieren instabiliteit
▪ Intermediaire filamenten (o.a. lamine en keratine) • Polymeren kunnen groeien en
□ 6 nm krimpen
□ Polair • Fases van groei en krimp
□ Dieren, planten en schimmels wisselen elkaar af
• Dynamische instabiliteit van microtubuli
○ Afwisselende fases van groei (polymerisatie), stoppen met groeien, krimpen
(depolymerisatie), en het hervatten van de groei
○ Omdat alle alfa/beta dimeren in dezelfde richting wijzen, zijn microtubuli polair
(plus en min kant)
○ Omdat de + kant GTP-tubuline beter bindt dan de -kant, is er meer groei aan de
+kant
○ Met GTP-tubuline-kap groeien microtubuli beter dan zonder GTP kap
○ In de buis hydrolyseert GTP tot GDP
○ Als GDP tubuline aan een uiteinde zit, depolymeriseert de microtubulus
○ Gamma-tubuline stabiliseert de -kant en is vaak een beginpunt van polymerisatie
○ Corticale microtubuli in een plantencel groeien vooral lang bestaande microtubuli
○ Dynamische instabiliteit van de microtubuli bepalen de vorm van het ER in dierlijke
cellen
○ Belangrijk omdat
▪ Dynamische instabiliteit maakt snelle reorganisatie van het cytoskelet na het
ontvangen van signalen mogelijk
▪ Het is niet de polymerisatie van microtubuli die energie (GTP of ATP) kost,
maar de dynamische instabiliteit
• Actine polymerisatie
○ Als ATP-actine monomeren incorporeren in een actine filament, wordt de ATP
gehydrolyseerd
○ ADP-actine dissocieert van filamenten aan de uiteinden
○ Listeria beweeg door actine polymerisatie
▪ Listeria mobiliseert het actine cytoskelet van de gastheercel om zich te
Dierlijke cellen:
bewegen in de cel
Actine cytoskelet:
○ Migratie van fibroblasen voor wondheling: beweging door actine polymerisatie
• Celvorming
○ Moeboide beweging: vorming van pseudopodien en beweging door actine
• Celmigratie
polymerisatie
○ Treadmilling: als polymerisatie aan de +kant gelijk is aan de depolymerisatie aan
Microtubuli:
de -kant, lijkt het actine filament te bewegen
• Intracellulair transport
▪ Zowel actine filamenten als microtubuli vertonen treadmilling
CBI-10306 Pagina 1
, • Intracellulair transport
▪ Zowel actine filamenten als microtubuli vertonen treadmilling
• Detectie van groeiende microtubuli
○ EB1 is een eiwit dat bindt aan de top van groeiende microtubule
○ Hier gebruiken we EB1-GFP om de dynamiek van microtubuli in een levende cel
goed te volgen
○ In dierlijke cellen groeien microtubuli vanaf het centrosoom
Transport over het cytoskelet door motoreiwitten
• Myosine motoreiwitten 'lopen' over actine filamenten
Actine filamenten
○ Motoreiwitten zijn ATPases: de energie voor de beweging is afkomstig van de
• Myosine
hydrolyse van ATP
• Door binding aan organellen kunnen motor organellen transporteren
Microtubuli
• Kinesine en dyneine zijn motoreiwitten die bewegen over microtubuli
• Kinesine (naar +kant)
○ Kinesine beweegt naar de +kant van de microtubuli
○ Planten hebben geen
○ Dyneine beweegt naar de -kant van de microtubuli
dyneine dus dan kan
• Voorbeelden in verschillende soorten cellen kinesine wel naar -kant
○ Cytoplasmastroming in plantencellen: beweging van organellen met myosines over
• Dyneine (naar -kant)
actine bundels
▪ De organellen zijn gebonden aan myosine motoreiwitten die stapjes maken
over het cytoskelet Intracellulair transport:
▪ Plantencellen: actine filamenten zijn transportroutes Planten: Actine
○ Spiersamentrekking in dieren: myosine beweging over actinefilamenten Dieren en schimmels:
▪ Contractie: myosinebeweging trekt actine filamenten in een sarcomeer naar microtubuli
elkaar toe
▪ Ontspanning: myosine laat los van de actine filamenten en de spier verlengt
• In polair groeiende cellen voert het cytoskelet Golgi vesikels aan met bouwstoffen
• Corticale microtubuli in plantencellen: celwand vorming
○ Niet-delende plantencellen hebben corticale microtubuli
○ Liggen tegen het plasmamembraan in een 2D vlak
Celwandvorming bij plantencellen
• De celwand van plantencellen bestaat uit cellulose microfibrillen en celwandmatrix (alle
andere stoffen die in de celwand zitten)
• De cellulose microfibrillen zijn vergelijkbaar met het ijzer en de matrix materialen met
het beton in gewapend beton
• De oriëntatie van cellulose microfibrillen in de celwand bepaalt de groeirichting van
plantencellen
○ Turgordruk is het zelfde in alle richtingen
○ De elasticiteit van de celwand wordt bepaald door de richting van de cellulose
microfibrillen
• Celwand matrix wordt in Golgi vesikels door middel van exocytose in de celwand
gebracht
• Cellulose microfibrillen worden gemaakt door cellulose synthasen, eiwitcomplexen in het
plasmamembraan
○ Cellulose synthase complexen bewegen door het plasmamembraan
▪ De groeiende cellulose microfibril die door de complexen geproduceerd
wordt, duwt de complexen vooruit Plantencellen:
▪ De bewegingsrichting van cellulose synthase complexen (rozetten) wordt • Corticale microtubuli bepalen
bepaald door corticale microtubuli (zitten aan de binnekant van het de richting van cellulose
membraan) microfibril productie, en dus
de richting van celgroei
Celdeling • Intracellulair transport
• Het proces waarbij uit een cel twee cellen ontstaan met dezelfde genetische (cytoplasmastroming) vindt
eigenschappen als de oorspronkelijke cel plaats over dikke bundels
• Voorafgaand aan de celdeling vind er een verdubbeling plaats van de chromosomen actinefilamenten
• Tijdens de kerndeling (mitose) gaan de twee sets van chromosomen uit elkaar, zodat de
dochtercellen een complete set van chromosomen krijgen Dierlijke cellen:
• Daarna vindt scheiding plaats van het cytoplasma (cytokinese) • Microtubuli verzorgen het
• Stadia van celdeling (plantencel) intracellulaire transport
○ Profase • Actine filamenten zijn
▪ Condensatie van chromatine betrokken bij celbeweging en
○ Prometafase celvorm en
▪ Afbraak kernenvelop spiersamentrekking
○ Metafase
▪ Chromatide in equatoriaal vlak
○ Anafase
▪ Segregatie van chromatiden
○ Vroege telofase en late telofase
▪ Decondensatie van chromatine en vorming kernenveloppen
▪ En cytokinese vindt plaats (nieuwe celwand wordt gevormd, scheiding van de
dochter cellen)
• Stadia van celdeling (dierlijke cel)
○ Profase
○ Metafase
CBI-10306 Pagina 2
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper marlyverest. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.