Hoofdstuk 1 Omgevingsinvloeden:
Een organisatie is elke vorm van menselijke samenwerking voor een gemeenschappelijk doel. Met
het begrip ‘organisatie’ wordt ook een bedrijf of onderneming bedoeld. Onder een bedrijf wordt
verstaan een organisatie die goederen of diensten produceert zonder speciaal een winstgevend doel
te hebben. Een onderneming kan worden omschreven als een bedrijf dat als doel heeft het maken
van winst.
Organisatie
Bedrijf
Onderneming
Management is het bestuur van een organisatie. Het management wordt gevormd door de leiding
van een organisatie die tot de taak heeft de onderneming te besturen. Organisatie en Management
is de leer van het bestuur van elke vorm van menselijke samenwerking voor een gemeenschappelijk
doel.
Organisaties zijn een onderdeel van de maatschappij en/of samenleving. De samenleving kan worden
opgevat als de omgeving waarbinnen organisaties functioneren. De omgeving van organisaties
bestaat uit partijen of belanghebbenden, zoals afnemers, leveranciers, concurrenten en
vermogensverschaffers.
Een organisatie heeft ook te maken met omgevingsinvloeden. Denk hierbij aan economische
ontwikkelingen, technologische ontwikkelingen, invloed van het milieu en demografische
ontwikkelingen. Deze factoren noemen we ook wel omgevingsfactoren.
1
,Het richten van de organisatie op de omgeving wordt aangeduid met het begrip Afstemming.
Partijen bestaan uit afnemers, leveranciers, concurrentie, vermogensverschaffers, werknemers,
belangenorganisaties, overheidsinstellingen en media.
De afnemers spelen een belangrijke rol voor de organisatie aangezien zij vraag uitoefenen naar
producten en diensten. De organisatie voorziet de afnemers aan hun behoeften en zou via deze weg
blijven bestaan. Het is belangrijk dat de organisatie blijft onderzoeken wat de wensen zijn van de
afnemers, om zo hun behoeften te voorzien. Denk hierbij aan de nieuwste ontwikkelingen:
elektrische auto’s, milieuvriendelijke wasmiddelen, smart tv’s, nieuwe hypotheekvormen enz.
Elke organisatie maakt gebruik van producten of diensten van andere organisaties. Organisaties
zullen eisen stellen bij het uitzoeken van de juiste leveranciers. Hierbij spelen kwaliteit, prijsniveau
en levertijd een belangrijke rol. Organisaties zoeken ook steeds verder, internationaal bijvoorbeeld.
Bijna elke organisatie heeft te maken met concurrentie. Concurrenten bepalen min of meer de
speelruimte op de markt met betrekking tot: productaanbod, gehanteerde prijs- en kwaliteitsniveau,
keuze van distributiekanalen, uitgaven aan Research & Development, de reclame-uitgaven etc. Het is
daarom van groot belang om dit in de gaten te houden en te blijven analyseren.
Organisaties zijn aangewezen om financiële middelen om hun activiteiten te kunnen uitbreiden of in
bestaande vorm te kunnen blijven uitoefenen. Dit noemen we ook wel vermogensverschaffers. Denk
hierbij aan aandeelhouders, financiële instellingen, investeringsmaatschappijen, individuele
investeerders en de overheid. Vaak zien we dat vermogensverschaffers vertegenwoordigd zijn in een
toezichthoudend instituut, zoals de raad van commissarissen bij grote ondernemingen.
De moderne werknemer uit de 21e eeuw is hoger opgeleid, geëmancipeerd en meer individualistisch
van aard dan zijn voorgangers. Deze groep mensen zullen een steeds grotere rol spelen binnen de
organisatie. Denk hierbij aan productverbetering, organisatie-innovaties en kwaliteitsverbetering. Dit
wordt ook wel Werknemersmedezeggenschap genoemd binnen een organisatie.
Onder belangenorganisatie worden organisaties verstaan die de belangen van een bepaalde groep
mensen behartigen. Zoals organisaties van werknemers zoals FNV-Bondgenoten en van werkgevers
(VNO-NCW), consumentenorganisaties zoals Vereniging Eigen Huis, Consumentenbond, ANWB,
milieuactivisten zoals Greenpeace. Maar ook organisaties die zich bezighouden met maatschappelijk
verantwoord ondernemen (MVO Nederland) en andere organisaties gericht op specifieke
onderwerpen zoals VluchtelingenWerk Nederland, Vereniging Eigen Huis, Diabetesvereniging.
De uitvoering van overheidsbeleid geschiedt door overheidsinstellingen. Deze beïnvloeden
organisaties doordat ze moeten toezien op de nalevering van regels die door de overheid zijn
uitgevaardigd. Bijvoorbeeld het politietoezicht op het naleven van de Winkelsluitingswet.
Media wordt ook steeds belangrijker voor de organisatie. Internet, kranten, tijdschriften, televisie en
radio spelen een hele belangrijke rol. Hierdoor kun je precies zien welke ontwikkelingen er aan de
andere kant van de wereld plaatsvinden of welke gebeurtenissen. Het is belangrijker dat er kritisch
wordt gekeken naar de bron van de informatie aangezien er steeds meer ‘nep-nieuws’ verschijnt.
Media kan een grote invloed hebben op de publieke opinie. Veel organisaties maken gebruik van
voorlichtings- of publicrelationsafdelingen die de media kan informeren over hun activiteiten.
De mate waarin de hiervoor genoemde partijen invloed kunnen uitoefenen op organisaties is
afhankelijk van veen factoren. Van groot belang is hierbij de machtspositie die een dergelijke partij
2
,op een bepaald moment heeft. Deze machtspositie kan bijvoorbeeld betrekking hebben op het al dan
niet financieel ondersteunen van een organisatie (vermogensverschaffers).
Omgevingsfactoren beïnvloeden de organisaties indirect en zijn slechts in beperkte mate door de
organisatie te beïnvloeden. Deze factoren zijn van belang voor het succes van de organisatie. Dit
wordt ook wel DESTEP genoemd:
- demografische factoren;
- economische factoren;
- maatschappelijke/sociale factoren;
- technologische factoren;
- ecologische/milieufactoren;
- politieke factoren.
Milieufactoren
Klimaatverandering is een belangrijk punt in de wereld. Samenwerkingen met gelijkgestemde landen
kan helpen om tempo te maken ene een voorsprong te nemen op volgers die uiteindelijk klimaat
transitie zullen doormaken.
In 2015 is er een Klimaatakkoord van Parijs gemaakt. De opwarming moet beperkt worden tot
minder dan twee graden Celsius ten opzichte van het pre-industriële tijdperk. Daarnaast moet er een
eind komen aan fossiele brandstoffen, aangezien dit een belangrijke oorzaak is van de overmatige
CO2-uitstoot.
Het verdrag vereist lidstaten om nationaal klimaat plannen op te stellen (bijvoorbeeld National
Determined Constributions). Waarvan de plannen ambitieus moeten zijn en waarvan het
ambitieniveau bij ieder nieuw plan moet stijgen. Ook wordt er verwacht dat rijke landen, wat minder
rijke landen bijstaan in de financiën bij het terugbrengen van hun eigen uitstoot. Nederland
ratificeerde het akkoord in juli 2017, tot nu toe hebben 195 landen het akkoord ondertekend.
Blz. 72/73 Klimaatakkoord van Parijs
Als vervolg op het Klimaatakkoord tekenden zeven politieke partijen in juli 2018 in Nederland een
nationaal klimaatakkoord. Nederland gebruikte rapporten van het IPCC (Intergovernmental Panel on
Climate Change) als uitgangspunt. Hoofddoelstelling is in 2030 broeikasgassen met 49% te hebben
verminderd ten opzichte van 1990 en in 2050 met 95%. Daarnaast kan Europese inzet van het
kabinet de ambitie aanscherpen naar 55% als dat nodig blijkt te zijn.
Door te veel broeikasgassen (voornamelijk CO2) verandert het klimaat. Dit heeft grote gevolgen voor
flora en fauna, oogsten en waterstanden (smelt ijs Noordpool). Maar ook enorme humane
consequenties. Zo kan de droogte in delen van Afrika bijvoorbeeld toenemen wat uiteindelijk niet
meer leefbaar is, waardoor steeds meer mensen emigreren naar andere landen.
Een transitie is een structurele verandering die het resultaat is van op elkaar inwerkende en elkaar
Versterkende ontwikkelingen op het gebied van bijvoorbeeld economie, cultuur, technologie,
instituties en natuur en milieu.
Strategische aandachtsvelden
1. Het schoonmaken van de huidige activiteiten
2. Het benutten van nieuwe kansen
3. Het werken aan een duurzame toekomst
Overheid, het bedrijfsleven en maatschappelijke organisaties hebben op vijf verschillende gebieden
afspraken gemaakt en voorstellen gedaan om de benoemde doelstelling te behalen.
3
, 1. Woning (7% minder uitstoot)
Goed isoleren, geen gas meer in 2050 en in 2030 al 2 miljoen huizen zonder gas.
2. Elektriciteit (41% minder uitstoot)
Vrij elektriciteit systeem is het doel op dit gebied. Zoals windmolens en zonnepanelen.
3. Industrie (29% minder uitstoot)
Elektrificatie, het efficiënter gebruik maken van warmte en het hergebruiken van
grondstoffen.
4. Landbouw (7% minder uitstoot)
Gebruik van reductie van methaan emissie in de vleesindustrie, beter landgebruik, minder
kunstmest. Qua voeding consumptie moet er een verschuiving plaatsvinden van dierlijk naar
meer plantaardige eiwitten in ons voedingspatroon.
5. Mobiliteit (15% minder uitstoot)
Elektrisch rijden zorgt voor hoge verwachtingen op het gebied van mobiliteit. Het openbaar
vervoer moet schoner worden en fietsen moet gestimuleerd worden.
Technologische factoren
Technologische ontwikkelingen worden vaak de motor van onze economie genoemd. Door deze
ontwikkelingen is continu verbetering van productiemethoden en innovaties van goederen en
diensten. Levensduur van producten wordt hierdoor steeds korter.
De biotechnologie heeft betrekking op levende organismen. Vanuit de biotechnologie worden
producten ontwikkeld voor de voedingsindustrie, de farmaceutische industrie, de landbouw,
cosmetica en de wasmiddelmarkt.
Vooruitgang in de biotechnologie heeft grote gevolgen voor onder andere de voedingsindustrie,
farmaceutische industrie en landbouw.
Vooruitgang in de informatietechnologie heeft grote gevolgen voor:
a) De wijze waarop werk wordt verricht
b) Een integratie van functies
c) Verandering in schaalvoordelen en besluitvorming.
Demografische factoren
Demografische factoren zijn de omvang, groei en samenstelling van de bevolking. Deze factoren
bepalen in grote mate op welke marktorganisaties zich richten en welke goederen en diensten ze
aanbieden.
Economische factoren
Economische factoren bepalen in belangrijke mate het succes van organisaties. Economische
factoren zijn onder meer de groei van het nationaal inkomen, inkomensverdeling (koopkracht),
inflatie en werkgelegenheid. Internationale economische ontwikkelingen zijn onder meer
economische groei in verschillende landen, valutaschommelingen, Wereldhandelsorganisatie (WTO)
en ontwikkeling van rentestand ontwikkeling van buitenlandse loonpeil.
Naast de binnenlandse economie factoren zijn voor Nederland als open economie ook de
internationale economische factoren van wezenlijk belang.
Politieke factoren
De overheid beïnvloedt de gang van zaken in het (economisch) leven.
4
