Week 1
Maken kennis met pedagogen uit het verleden, kunnen deze in de context van hun tijd
situeren en kunnen enkele van hun belangrijkste ideeën reproduceren (alle leerdoelen van
deze week komen met deze leerdoel overeen)
Middeleeuwen:
Erasmus
- Doel opvoeding: Christelijke vroomheid en het functioneren als nuttig lid van de
samenleving. civic humanism
- Idealen: christelijke pietas (deugdzaamheid) en eruditio (kennis).
- Elite
- Spelenderwijs leren, tegen huidig onderwijspraktijk, vroege opvoeding
- Kind is vormbaar
- Erfzonde
- humanist door kennis wordt je een beter mens, anders ben je een dier
- Opvoeding man leidt tot karaktervorming, alleen opvoeding jongens
- Natuur is van belang
Montaigne
- Beschaafd mens door levenservaring (hônnete home)
- Alleen jongens opvoeding
- Elite
- Authentieke persoonlijkheid waarin eigen oordeel zou vormen mondigheid!
Van aandacht onderwijs elite naar gewone volk
Cats
- Geen vernieuwing onderwijs, maar voor versterking aparte kindertijd
- Kind als onbeschreven blad
- Volksopvoeder
- Pedagogisch eclecticisme (hij wil alle invloeden van humanisme reformatie
empirisme verenigen in eigen ideeën over opvoeding)
Comenius
- Rijk en arm door elkaar, voor iedereen onderwijs in moedertaal
- Interesse in kennis opwekken op school
- Levensbeschouwelijke oriëntatie is
belangrijker dan intellectuele kennis
- Pedagogisch realisme: aandacht natuur,
zaakkennis en volkstaal
Koelman (piëtisme)
- Kind tot vroom mens
- Vroeg beginnen
- Erfzonde
,Verlichting (combo van rationalisme en empirisme), opvoeding volgt natuurweten
Francke (piëtisme – breken van de wil)
- Wil van God, vroomheid boven geleerdheid
- Leren door ervaren
Rousseau
- Kneedbaarheid/opvoedbaarheid kind onbeschreven blad, algemeen menselijke
ontplooiing, niet voor bepaald beroep, moeten in elk richting worden onderwezen)
- Benadrukt ongemanierdheid
- Volkssoevereiniteit: macht bij het volk
- Opvoeden zijn belemmeringen, staan in de weg voor vrije ontwikkeling
- Ook niets weten van gelijkheidsideeën
- Vanuit nature goed, maar door cultuur werd hij bedorven, opvoeding om
oorspronkelijke toestand te herstellen.
Locke
- Niets weten van gelijkheidsideeën zoals Comenius
- Onbeschreven blad
Betje Wolff
- Opvoeden ook taak vrouw niet alleen man, vrouw is zelfs beter erin
- Romantische geslachtspolarisatie: eigenschappen van vrouw beschrijven voor goede
opvoeding
Pestalozzi
- Was voor de volksschool
- Aanschouwelijkheidsprincipe: alles wat kind leert moet verbonden worden met eigen
ervaringen
- Hoofd, hart, handen: onderwijs niet alleen over denkarbeid maar meerdere aspecten
kinderlijke ontwikkeling
- Soms piëtisme i.p.v. verlichting
- Meer liefdevolle benadering op het kind
- Opvoeden volgens natuur, kritiek op Rousseau
- Pestalozzi en zijn Neuhof, 18e eeuw, Filantropie = caritas, zorgen voor armen
Herbart
- Veelzijdige interesse en brede visie, morele opvoeding
- Streefde naar pedagogiek op wetenschappelijke basis
- Deugd en belangstelling is het doel
- Sturende onderwijzer, je moet je tijd niet voldoen op school, deelname maatschappij
belangrijk
Romantiek
Fröbel
- Kind is van nature goed
- Spelenderwijs leren
- Kindergarten
- Kritiek op leerstofjaarklassensysteem van Herbart
, - Volgende opvoeding
Ariès
- Sociaal en cultureel perspectief op opvoeding, beladen woorden
- Gevoel voor kinderen
- Schilderijen en dagboeken voor bronnen.
Nut van historisch perspectief
- Oog voor ontwikkelen op lange termijn
- Kritische zin
Door afnemend beroepsprestige (reductie autonomie), imagoprobleem, statusverlagende
invloed minder mannen in het onderwijs.
Vroeg moderne tijd
- Bevrijding uit zelfgekozen mondigheid
- Opkomst empirisme
Moderne tijd
- Scholing wordt een recht
- Pedagogiek wordt zelfstandige discipline
Jan van Herwaarden (2007).
Mensen worden niet geboren maar gevormd. Rede maakt de mens en onderscheidt hen
hierin van dieren. Doel van opvoeding en onderwijs is het functioneren als lid van de
samenleving (civic humanism). Er moet worden ingegrepen in de natuur. De Bonnae Literae
maken de mens tot mens (schone letteren, zoektocht naar zuivere bronnen). Zijn
pedagogisch ideaal was: deugdzaamheid (pietas) en kennis (erudito).Erfzonde we
vergeten sneller goede gewoonten, dan dat we gebreken afleren. Kennis is zaken en
woorden; woorden komen eerst, maar zaken zijn belangrijker. Taal is de schakel tussen deze
twee. Oriëntatie op klassieken is belangrijk
Week 2
Kunnen uitleggen wat ‘de ontdekking van het kind’ betekent, welke pedagogische
implicaties dit concept heeft en welke gevolgen het heeft gehad voor de beoefening van
de (historische) pedagogiek;
Ariès stelde dat le sentiment de l’enfant ontbrak. Kindertijd werd in de ME nog niet los
gezien van de volwassenheid. Geen kinderschilderijen, geen kinderliteratuur. Rond 17e eeuw
werd het kind zichtbaar en stond het centraal ontdekking van het kind. Eind 18e eeuw
deed de adolescentie zijn intrede.
Huwelijk en gezin 1500 – 1800:
Herwaardering huwelijk, gezin en seksualiteit, de ongehuwde staat had een hogere stand
dan de gehuwde staat (in de middeleeuwen), gezin krijgt hogere waardering dan in de
middeleeuwen. Visie op seksualiteit wordt ook positiever.
Rond 1500:
