Samenvatting van het boek Systeemgericht werken in sociale beroepen van Sandra van Mameren-Broers, eerste druk. Dit deel bestaat uit hoofdstuk 1t/m6 8.
Samenvatting van het boek Contextuele hulpverlening van Karlan van Ieperen-Schelhaas, tweede druk. Dit deel bestaat uit de hoofdstukken 1, 2, 4 e...
Hoofdstuk 1. Perspectieven op gedrag
Psychodynamisch perspectief, Freud: invloed vroege jeugdige ervaringen en onbewuste processen
op gedrag -> verklaren psychische problemen
Onbewuste driften -> drie lagen persoonlijkheid:
- Id: vanaf geboorte aanwezig en bestaat uit driften
Drift: dynamische psychische kracht die aanzet tot gedrag
Levensdrift: zet aan tot liefhebben en creëren
Doodsdrift: zet aan tot vernietiging en agressie
- Ego: vanaf peutertijd -> kind beseft dat het iemand is -> mentaliseren: vermogen nadenken
over eigen innerlijke wereld en die van anderen
Ego is bemiddelde instantie bij tegenspraak driften en superego -> reageren met
afweermechanismen: onbewuste strategieën waarmee ongewenste gevoelens en
herinneringen buiten bewustzijn worden gehouden -> verdringing, ontkenning, verschuiving,
rationalisatie (gedrag goedpraten), projectie (eigen gevoel niet voelen maar ander voelt het)
Gezond afweermechanisme is sublimatie: gevoel omzetten in sociaal aanvaarde activiteiten
- Superego: vanaf kleutertijd -> bestaat uit ideaal-ik en geweten -> geweten omvat
(on)bewuste normen -> norm overtreden dan schuldgevoel
Psychoseksuele ontwikkeling
Fase Vanaf Fase-kenmerk Ontwikkelings Samenhang Ontstaan
-taak met van
Orale Geboorte Mond Grenzeloosheid, Hechting, Psychose, Id
fase (on)veilig, frustratie- verslaving,
passief tolerantie afhankelijk-
ontvangen heid
Anale 18 Anus Zindelijkheid, Autonomie, Dwangmatig Ego
fase maand ordenen, kapot zelfbeheersing - heid, zwart-
maken wit-denken
Fallische 4 jaar Genitaliën Geslachtsrol, Gewetens- Neurotische Superego
fase driehoeksrelatie vorming remming
s
Latentie Rustige periode
fase
Genitale Puberteit Seksualiteits-
fase beleving
Psychische problemen koppelen aan fasen:
Fixatie: door moeilijkheden in fase stagneert ontwikkeling -> kind past afweermechanismen toe ->
past dit later onbewust ook toe bij situatie waarin gevoelens hetzelfde zijn
Regressie: terugval in eerdere fase -> bv. als kind een zusje krijgt gaat hij weer duimzuigen
Overdracht: onbewuste ervaring van vroeger worden geprojecteerd in huidige situatie -> gevoelens
worden losgemaakt die niet bij persoon in hier en nu horen maar bij sleutelfiguren uit jeugd
Tegenoverdracht: gevoelens van professional in het contact, twee vormen:
1. Reactie op overdracht van cliënt
2. Kenmerken van cliënt resoneren met onbewust thema van professional
Neo-Freundianen: leerlingen van Freud die zich deels op de theorie van Freud baseren
,Onderzoek naar psychodynamische processen -> gevalsbeschrijvingen als onderzoeksmethode:
gedetailleerde beschrijvingen van behandeling van cliënt
Onbewuste processen onderzocht met projectietests: persoon vertelt wat hij ziet op ambigue
afbeelding -> psychoanalyticus interpreteert reacties en leidt er onbewuste thema’s uit
Psychodynamisch perspectief niet wetenschappelijk te toetsen doordat onbewuste processen niet
objectief verifieerbaar zijn
Interventie vanuit psychodynamisch perspectief
Klassieke psychoanalyse: bewust maken van verdrongen herinneringen en doorvoelen van betekenis
Vrije associatie: patiënt spreek ongecensureerd gedachten en gevoelens uit -> met duidingen legde
behandelaar verbanden tussen wat cliënt vertelde en ervaringen in zijn jeugd
Psychodynamische psychotherapie: korter dan klassieke en meer gericht op actuele relaties
, Behavioristisch perspectief: invloed van leerervaringen op gedrag -> waarneembaar gedrag
Stimulus -> (black box) -> Respons
Klassieke conditionering, Pavlov: leren door associatie (bv. honden, kwijlen en eten)
Neutrale stimulus: willekeurige prikkel die niks met onderwerp te maken heeft
Ongeconditioneerde stimulus: prikkel die natuurlijke respons uitlokt
Geconditioneerde stimulus: ‘aangeleerde’ prikkel die respons uitlokt
Geconditioneerde respons: ‘aangeleerde’ respons door ‘aangeleerde’ stimulus
Lezing behavioristisch manifest, Watson: erkenning bestaan psychische processen (bv. kleine Albert)
Alle gedrag en emoties zijn aangeleerd -> nurture
Operante conditionering, Thorndike: leren door gevolgen van gedrag (bv. puzzle box)
Trial and error: willekeurige handelingen uitvoeren
Wet van effect: gedrag met positief resultaat eerder herhaald dan gedrag met negatief resultaat
Bekrachtiging: gedrag heeft aangenaam gevolg en kans op herhaling neemt toe:
- Positieve bekrachtiging: gevolg is een aangename stimulus
- Negatieve bekrachtiging: gevolg is het verminderen of verdwijnen van onaangename prikkel
Straf: gedrag heeft onaangenaam gevolg:
- Positieve straf: gevolg is een onaangename stimulus
- Negatieve straf: gevolg dat prettige stimulus afneemt of verdwijnt
Radicaal behaviorisme, Skinner: verfijnde inzichten operante conditionering (bv. Skinnerbox)
Variabel bekrachtigingsschema: actie levert soms wel en soms niet iets op
Gedrag volledig bepaald door aanleg, leerervaringen in verleden en omstandigheden
Sociaal leren/ leren door imitatie/ observerend leren, Bandura: leren door observeren van anderen
Mensen beschikken over aangeboren taalsysteem, Chomsky: Language Aquisition Device -> elk kind
doorloop zelfde taalontwikkeling in gevoelige periode -> dus biologische aanleg
Onderzoek naar behavioristische principes:
Observatie voor verzamelen van gegevens
Laboratoriumexperimenten om stimulus-respons verbanden te onderzoeken
Behaviorisme interventies
Triple P: positief gedrag belonen en negatief gedrag afwijzen
Gedragstherapie: ingrijpen op uitlokkende stimuli en bekrachtigers, en uitdoven van respons
Tweede en derde generatie gedragstherapie: wel en niet behavioristische principes
Kanttekeningen: voorbijgaan aan achtergronden van gedrag en wat is goed gedrag?
Behaviorisme is enkel waarneembaar gedrag, maar dat is niet goed -> dus objectieve waarneming en
passende introspectie nodig
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper gilkemonkel. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,94. Je zit daarna nergens aan vast.
