Aantekeningen Interculturele Pedagogiek
Hoorcollege 1 9-9-2020
Cultuur en Onderwijs in Zuidoost Aziatische culturen
Inrichting en interacties onderwijs = een culturele constructie
Docenten/leerlingenrol
Beïnvloed door cultuur
Cultuurdimensies Hofstede 2010
Machtafstand: klein vs. groot
Hiërarchisch versus egalitair
Onderwijsmethode: reproductie vs. critical thinking, reflectie
Interculturele Pedagogiek
Rooster, bijeenkomsten
Vragen? Virtueel spreekuur (niet per mail)
Literatuur: boek/artikelen
Online open boek tentamen essay 26 oktober
o Ongeveer 4 vragen (wel met abc)
o Tentamenstof die je moet kennen:
Boek (Eldring)
Artikelen
Hoorcolleges
o Helft van het tentamen gaat over artikelen, helft gaat over Eldring
Leerdoelen: zie volgende slide
Programma van vandaag: zie volgende slide
Leerdoelen en inhoud
Inzicht en kennis: de invloed en werking van cultuur(verschil) en migratie op het opgroeien,
opvoeden & leren van kinderen
Ontwikkeling van kinderen en jeugd in cultureel diverse samenlevingen
Aandacht voor vraagstukken in de actualiteit, in relatie tot pedagogiek
o Bv. radicalisering, actueel onderwerp over opvoeden en cultuur
o Hoe kunnen pedagogen bijdragen aan zo’n soort opvoedingsvraagstuk
o Werken met tegenstellingen: hebben bepaalde opvoedingsvraagstukken met
etniciteit/minderheidsgroepen te maken of komt het in andere culturen ook voor (bv.
niet alleen naar radicalisering van islamitische jongeren met een migratieachtergrond
kijken maar ook radicalisering bij witte Nederlandse jongeren)
Culturele responsiviteit en interculturele competenties
De onderwerpen van college 1
Eldering H1, 2, 3, en 5, (6.4.1)
1. Cultuur (begrip) opvoeding
2. Relatie tussen omgeving + cultuur opvoeding
Ecologisch model (Bronfenbrenner = BF)
Developmental Niche model (Harkness & Super = HS)
3. (Im)migratie
4. Migrantengroepen in Nederland
5. Stadia van integratie en factoren die integratie beïnvloeden
Twee stellingen
De rol van (de eigen) cultuur in de opvoeding en onderwijs wordt bij uitstek duidelijk in cross-
cultureel perspectief
Een DIKKE Nederlandse nationale identiteit beïnvloedt de integratieprocessen van migranten en
hun kinderen (H. Ghorashi)
Wat is cultuur?
Pagina 1 van 29
, Er is geen consensus over de definitie van cultuur
o Eldering leent veel van antropologen
Antropologen over cultuur:
o Cultuur = gedeeld systeem van kennis & betekenisgeving
Mensen die binnen een bevolkingsgroep leven kunnen een beroep doen op
cultuur om te begrijpen wat ze bedoelen
o Gedeelde werkelijkheid over wat gewenst + goed is voor het kind
Iedereen begrijpt wat er bedoeld wordt
o Cultuur is aangeleerd: gezin verantwoordelijk voor enculturatie
Enculturatie: het bekend maken van een kind in en met een bepaalde cultuur,
inwijding in de cultuur
Gebeurt eigenlijk al voor de geboorte: de zorg die ouders krijgen
weerspiegelt al de cultuur waarin zij leven
Culturele transmissie: overdracht van cultuur
o Dankzij opvoeders blijft een cultuur bestaan, en andersom putten opvoeders uit cultuur
t.a.v. hoe ze willen opvoeden
o Voorbeeld: Chinese Amerikanen zijn vanuit China naar Amerika gegaan, hebben bewust
de keuze gemaakt hun kind een Amerikaanse naam te geven en ze geen Chinees te leren
ouders besluiten een deel van de cultuur niet door te geven, streep door een deel van
de culturele transmissie
Voorbeeld van de invloed van cultuur op de opvoeding
‘Not under my roof’ Parents, Teens and the Culture of Sex
o Een cross-culturele vergelijking naar de heteroseksuele opvoeding in de middenklasse VS
en NL door Amy Schalet
o Interviewen van gezinnen
Cultuur als bron van kennis en betekenisgeving
o VS: seks = gevaarlijk! Vooral voor meisjes
o NL: seks kan normaal onderdeel van de adolescentie zijn
Culturen voeden ideeën en waarden over de opvoeding
o VS: stabiel romantisch samenzijn van tieners bestaat niet
o NL: tienerseks past binnen een langdurige romantische relatie
Culturen beïnvloeden dus opvoedingspraktijken
o VS: teenage sex? Not under my roof!
o NL: seks thuis mag, juist graag thuis (monitoring)
Er over praten met het kind, vriendje/vriendin leren kennen, praten over
anticonceptie
Bronfenbrenner Ecologisch ontwikkelingsmodel (Eldering H3)
Microsysteem: directe contact dat het kind in de omgeving heeft
met anderen (en het geheel aan relaties, rollen en activiteiten dat
dat oplevert)
Mesosysteem: geheel van microsystemen waar het kind deel van
uitmaakt
o Er is afstemming nodig tussen de verschillende
microsystemen, harmonie (functionalistisch perspectief)
Exosysteem: grotere systemen waar het kind (indirect) deel van
uitmaakt
o Moet afstemming zijn tussen de systemen
Macrosysteem: manier waarop instellingen samenlevingsbreed
zijn georganiseerd
Kritiek: model maakt weinig expliciet waar de cultuur precies zit en wat die cultuur precies doet
Harkness & Super: Developmental niche: 3 subsystemen (Eldering H3)
Pagina 2 van 29
, Model zegt specifiek iets over culturele dimensies
Developmental niche spitst zich toe op de culturele dimensies van de omgeving waarin kinderen
opgroeien aan de hand van drie subsystemen:
o De fysieke en sociale ‘settings’ waarin een kind leeft
In wat voor huis groeit een kind op, wie zijn er betrokken bij de opvoeding, met
wie gaan een kind om
o Gewoontes van verzorging van opvoeding
Gedragingen rondom opvoeding en opvoedpraktijken die zo diep in de cultuur
verweven zijn dat ze worden aangenomen als algemene kennis, gezond verstand,
‘zo doen wij dat gewoon’
Vinden mensen heel vanzelfsprekend zonder er echt over na te denken (bv. in
Nederland is het heel normaal dat een klein kind al direct op een eigen kamer
slaapt, terwijl in India kinderen wel tot een aantal jaar oud bij de ouders in bed
liggen)
o De psychologie van de opvoeders
Etnotheories/belief systems
Denkmodellen voor denkrichtingen over de opvoeding: welke kant moet het op
met een kind, wat moet een kind leren (bv. in Nederland moeten kinderen
assertief zijn, voor zichzelf opkomen terwijl in Azië kinderen juist wel timide
mogen/moeten zijn)
Integratie van HS op microsysteem BF
Er zijn wel overeenkomsten te zien tussen BF en HS
Cultureel bepaalde fysieke en sociale settingen (BF: microsysteem)
o In veel NW landen: baby’s constant in nabijheid moeder
o Pediatrische (NW) vs. pedagogische (W) opvoedingsstijl
Cultureel bepaalde gewoontes van verzorging (BF: microsysteem)
o In veel NW landen wordt eten en slapen gereguleerd via de behoeften
o Pediatrische vs. pedagogische opvoedingsstijl levert specifieke opvoedingspraktijken op
Pagina 3 van 29
