Samenvatting wijsgerige en historische pedagogiek – de creatie van het mondige kind
Wijsgerige en Historische Pedagogiek
De creatie van het mondige kind
Loes, Ilse, Yvonne & Susan
1
, Samenvatting wijsgerige en historische pedagogiek – de creatie van het mondige kind
Inleiding: Geschiedenis van pedagogiek en jeugdzorg
De historische pedagogiek is sinds de jaren zestig van de vorige eeuw uitgegroeid tot een zelfstandige
academische discipline. Het begon als onderwijsgeschiedenis en kwam langzaam op gang aan het
eind van de negentiende eeuw.
Pedagogische canon = een rij namen van illustere voorgangers (zoals Plato en Pestalozzi) en hun
gedachtegoed omtrent het kind en diens opvoeding.
Philip Ariès schreef in 1960 ‘l’enfant et la vie familiale sous l’ancien régime’. Hij toonde aan dat
begrippen zoals kindertijd en jeugd niet universeel en in hoge mate sociaal en cultureel bepaald
waren. Volgens Ariès zorgden moralisten in de 16e en 17e eeuw voor een nadruk op het onderwijs,
omdat zij vonden dat ieder kind onderwijs diende te volgen. Deze nadruk leidde volgens hem voor
het kind tot een soort ‘quarantaine’. Hiermee bedoelt hij een periode van isolering, voordat het de
maatschappij van de volwassenen mocht betreden.
De voornaamste verandering was de ontwikkeling van de opvatting dat onderwijs niet alleen een
kwestie voor kinderen was en niet voor iedereen.
Ariès zorgde voor twee vernieuwingen in de pedagogiek:
Bronnengebruik: in de traditionele ideeëngeschiedenis werd vrijwel uitsluitend gewerkt met
wijsgerige verhandelingen over de opvoeding. Ariès maakte duidelijk dat empirische
gegevens ook inzichten konden leveren.
Inhoudelijke vernieuwing: Ariès bracht nieuwe invalshoeken op het kind, de kindertijd en de
opvoeding
3 nieuwe gezichtspunten in aansluiting op de visie van Ariès in de jaren 70:
Loyd de Mause. Hij zag de geschiedenis van de kindertijd als een nachtmerrie. Hoe verder we
teruggaan in de geschiedenis, hoe kind-onvriendelijker de cultuur en hoe onpedagogischer
de denkbeelden.
Edward Shorter. Het op zichzelf gerichte kind is een recent verschijnsel en moederliefde is
een typische uitvinding van de moderne tijd.
Lawrence Stone. Hij vond het begin van de 17e eeuw het ‘tijdperk van de geseling’: het kind
diende zich volledig te onderwerpen aan het gezag van personen die ouder en belangrijker
waren, en wrede lijfstraffen waren volgens hem gebruikelijk.
In de jaren 80 kwam er veel kritiek op deze ‘Sentiments Approach’. Specialisten toonden aan dat het
beeld van Ariès en de anderen over de opvoeding in de Middeleeuwen niet klopte.
Dit zorgde voor twee reacties:
Methodologische terughoudendheid: het verwijt dat het onderzoek van de ‘grondleggers’
van de affectieve benadering methodologische gebrekkig en technisch ontoereikend was
geweest (bijv. te weinig of multi-interpreteerbare bronnen).
Inhoudelijke reactie: historici verkondigden de stelling dat er geen enkel bewijs kon worden
gevonden voor de opvatting dat opvoeders in het verleden onverschillig zouden zijn geweest
voor lijden en sterven van kinders, noch voor de opvatting dat hierin in de 18e eeuw een
verandering is geweest. Zij dachten dat onverschilligheid en bruutheid jegens kinderen altijd
al een uitzondering was.
Recentelijk is de bestudering van politieke en sociale instanties op gang gekomen, die vaak
pedagogische interventies met zich meebrachten, die soms zelf alleen op het kind gericht waren. De
invloed van instituties als de school, politie en de gevangenis hebben vaak een grotere invloed op de
opvoedingswerkelijkheid en op de opvoedingsgedachten dan werd gedacht. Denk hierbij aan de
leerplicht en de kinderwetten die ontstonden. Deze zorgen voor een nieuwe visie op het ‘normale’
kind. Het ‘schoolkind’ en diens prestaties kwamen namelijk model te staan voor het normale kind.
Als je niet paste in dit model, of niet mee kon komen kwam je in het hokje van ‘zorgenkind’ of
‘probleemkind’ terecht.
2
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper SILY. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,24. Je zit daarna nergens aan vast.
