Samenvatting Systeem Aarde H1: De
actieve Aarde
1.1: Het ontstaan en de opbouw van de aarde
Het verleden van de aarde begrijpen:
De aarde is 4,5 miljard jaar oud. Dit is in te delen in tijdvakken van de geologische tijdschaal:
precambrium, paleozoïcum(600 miljoen), Mesozoïcum(230 miljoen), kenozoicum(60 miljoen)
Sinds de aarde bestaat doen er geologische processen voor op aarde:
o Gebergtevorming door plaattectoniek met vulkanisme en aardbevingen
o Verwering: aardkost wordt aangetast en brokkelt af
o Erosie: los materiaal wordt meegenomen door wind, water of ijs
o Sedimentatie: afzetting verweringsmateriaal
Actualiteitsprincipe: processen die we nu op aarde zien, hebben vroeger ook zo gewerkt.
Hierdoor kunnen we het verleden van de aarde beter begrijpen
Ontstaan van de aarde
4,6 miljard jaar geleden ontstonden concentratie van deeltjes. De grootste massa werd de zon en de
kleinere nevel vormde planeetachtige lichamen zoals de aarde.
Opbouw van de aarde
De aarde heeft twee unieke eigenschappen: het aardoppervlak bevat vloeibaar water, de aarde is
opgebouwd uit schillen. Bij het bestuderen van de schillen kan je kijken naar twee eigenschappen:
Chemische samenstelling: IJzer diep in de aarde met een harde korst
o Aardkern: ijzer
o Aardmantel: magnesium en ijzer
o Aardkorst: graniet en basalt
Fysische samenstelling (of eigenschap): hardheid van de schillen
o Aardkern: vaste kern en vloeibare buitenkern
o Aardmantel: vaste binnenmantel en vloeibare buitenmantel met convectiestromen:
asthenosfeer. Het verschil in warmte is de oorzaak voor confectiestromen
o Aardkorst met harde bovenlaag mantel: lithosfeer
Warmte uit de aarde:
Inwendige bronnen:
o Meteorietinslagen
o Radioactief gesteente
Uitwendige bronnen: De zon (H2)
, 1.2 Het verhaal van Gesteenten
Bouwstenen
De lithosfeer is opgebouwd uit talloze soorten stenen qua kleur, samenstelling en eigenschappen.
Een gesteente bestaat uit een mengsel van vaste mineralen en/of organische stoffen die in de natuur
voorkomen. Een mineraal is een verbinding die in de natuur voorkomt en bepaalde chemische
eigenschappen heeft. Een voorbeeld is een kristalvorm. Kristallen zijn materialen met een bepaalde
kristalstructuur erin. Een gesteente kan verschillende soorten kristalen bevatten.
Soorten gesteenten
Stollingsgesteente: Gesteente dat ontstaat door het afkoelen en stollen van magma.
o Dieptegesteente: magma stolt diep in de aardkorst en vormt duidelijke kristallen
omdat er voldoende tijd is om deze te vormen.(graniet)
o Uitvloeiingsgesteente: magma stolt snel als gevolg van vulkaanuitbarsting.(basalt)
o Ganggesteente: tussenvorm uitvloeiings-en dieptegesteente. Magma stolt in
kraterpijp onder het aardoppervlak
Sedimentgesteente: afzettingsgesteente dat ontstaat door afzettingen van zand of klei
o Klastische of mechanische sedimenten: zand en klei worden gesedimenteerd
kenmerk-> gelaagdheid
o Chemische en organische sedimenten: neerslaan van mineralen in een oplossing of
ophoping organisch materiaal
Metamorf gesteente: Bestaand gesteente dat van samenstelling is veranderd onder invloed
van een hoge druk. Kalksteen->marmer schalie->leisteen->schist
Wat een steen je kan vertellen.
Marmer dat hoog in de bergen ligt moet van ver gekomen zijn. Het was eerst kalksteen dat in zee is
gevormd maar nu omhoog is gekomen. Door hoge druk is het kalksteen in marmer veranderd. In de
toekomst wordt dit marmer waarschijnlijk geërodeerd en wordt het weer sedimentgesteente. Dit
heet de gesteentecyclus: kringloop van de opbouw en de afbraak van gesteente op aarde. De
gesteente kunnen in elkaar over gaan.
Determinatie: vaststellen van steensoort. Iedere steen heeft eigenschappen zoals hardheid,
kristalstructuur en kleur.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper ellenvanb2. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,49. Je zit daarna nergens aan vast.