Samenvatting van het boek Samenwerkend leren Praktijkboek, geschreven door S.O Ebbens, S.C.J. Ettekhoven, Sebo Ebbens, Simon Ettekoven. De samenvatting is van de 3e druk van het boek, ISBN 9789001815462. Het uittreksel van Samenwerkend leren Praktijkboek is geschreven door uitgever StudentsOnly en...
Titel : Samenwerkend leren. Praktijkboek
Druk : 3
Auteur : S. Ebbens en S. Ettekoven
Uitgever : Noordhoff Uitgevers B.V.
ISBN (boek) : 9789001815462
Aantal hoofdstukken (boek) : 9
Aantal pagina’s (boek) : 202
De inhoud van dit uittreksel is met de grootste zorg samengesteld. Incidentele onjuistheden kunnen niettemin voorkomen. Je
dient niet aan te nemen dat de informatie die Students Only B.V. biedt foutloos is, hoewel Students Only B.V. dat wel nastreeft.
Dit uittreksel is voor persoonlijk gebruik en is bedoeld als wegwijzer bij het originele boek. Wij raden aan altijd het bijbehorende
studieboek te kopen en dit uittreksel als naslagwerk erbij te houden. In dit uittreksel staan diverse verwijzingen naar het studieboek
op basis waarvan dit uittreksel is gemaakt.
,Hoofdstuk 1 Samenwerken en leren
Er zijn steeds meer docenten die kiezen om samenwerking systematisch en gestructureerd in de
lessen vorm te geven.
1.1 Het waarom van samenwerkend leren
Vijf argumenten voor samenwerkend leren:
1. Klassenorganisatie en de handen ‘vrij’ (meer tijd over voor gerichte aandacht)
2. Actief lerende leerlingen (i.p.v. passief)
3. Ontwikkeling van het leren van leerlingen (ze oefenen… )
4. Ontwikkeling van het zelfstandig leren van leerlingen
5. Maatschappelijke argumenten (sociale en communicatievaardigheden)
1.2 Samenwerkend leren en leeractiviteiten
Er zijn drie vormen van leren:
• Gericht op wendbaar gebruik: creatief toepassen
• Gericht op beklijven: integreren
• Gericht op beheersen: onthouden en begrijpen
Vier leeractiviteiten van verschillende niveaus:
1. Onthouden: Gericht op herinneren, onthouden van informatie.
2. Begrijpen: Gericht op in eigen woorden navertellen, verbanden zien.
3. Integreren: Gericht op ophalen en activeren bestaande kennis en verbinden van nieuw
verworven kennis met deze reeds bestaande kennis.
4. Creatief toepassen: Gericht op gebruik van de kennis in nieuwe situaties (contexten)
1.3 Sleutelbegrippen bij succesvol samenwerkend leren
Bij samenwerkend leren kan je alleen je doel bereiken als de ander zijn doel bereikt. Je hebt elkaar
nodig.
Bij individueel leren sta je er alleen voor. De docent is de voornaamste bron van informatie. Je
bepaalt je eigen tempo en er is apart leermateriaal voor iedereen.
Bij competitief leren kan je alleen je doel bereiken als de ander zijn doel niet bereikt. Dit kan alleen
als de leerlingen van hetzelfde niveau zijn.
Vijf sleutelbegrippen bij samenwerkend leren:
1. Positieve wederzijdse afhankelijkheid
2. Individuele aanspreekbaarheid
3. Directe interactie
4. Aandacht voor de ontwikkeling van sociale vaardigheden
5. Aandacht voor het groepsproces
,1.4 Achtergronden bij samenwerkend leren
Vygotsky zegt dat de docent een belangrijke rol vervult in de ontwikkelingsproces van de leerlingen.
Een belangrijk kenmerk van de theorie van Vygotsky is het begrip ‘zone van naaste ontwikkeling’.
Hier wordt het verschil gedefinieerd tussen wat de leerling zelf kan en wat de leerling onder
begeleiding of met steun kan leren.
De tweede belangrijke kenmerk van de theorie van Vygotsky is: “ iedere psychologische functie
verschijnt in de loop van de ontwikkeling van een kind twee keer. De eerste keer in de vorm van
een sociale activiteit tussen kinderen of tussen kind en volwassene, de tweede keer in de vorm van
een individueel verinnerlijkte activiteit. ” Leren is het resultaat van het verinnerlijken van de sociale
interactie.
Het laatste belangrijke kenmerk van de theorie is de dialectische benadering. Ontwikkeling gebeurt
niet geleidelijk maar in de vorm van schoksgewijze veranderingen. Reflectie geeft de mogelijkheden
om tegenstellingen of tegenvallende conflicten op te lossen. Ook betekent het dat het belangrijk is
dat docenten grenzen stellen. Pas als de leerling geconfronteerd wordt met beperkingen en door
reflectie daarop, kan hij zijn eigen vrijheidsgraden definiëren en zijn ontwikkeling beginnen.
, Hoofdstuk 2 Klassenorganisatie gericht op samenwerkend leren
Klassenorganisatie is een doorslaggevend criterium voor effectief leren in de klas. Dit vraagt om
een aantal ingrepen in de organisatie, zonder deze ingrepen zou het ‘ongestructureerde
samenwerking’ zijn.
2.1 Groepen maken voor samenwerkend leren
Drie manieren om groepen samen te stellen:
• informele groepen; kort, snel, goed georganiseerd, maar minder oog voor de sociale
vaardigheid en het groepsproces
• taakgroepen
• vaste groepen: basisgroepen; heterogene groepen
Homogene groepen zijn groepen met een identiek kenmerk, bijvoorbeeld geslacht, niveau of leerstijl.
Een heterogene groep is het bewust zoeken naar verschillen in leerlingen die elkaar aanvullen. Je
kan deze samenstellen door toeval, overzicht of naar rangorde.
2.2 Regels in de groep
Werken met samenwerkend leren betekent werken met een aantal basisregels. Deze aanpak kan
worden weergegeven in een T-kaart. Dit heeft het voordeel dat het de docent dwingt gewenst gedrag
te beschrijven.
Bij het invullen van een T-kaart gelden er drie richtlijnen:
• Gedragingen moeten concreet waarneembaar (controleerbaar) zijn
• Gedragingen moeten positief worden geformuleerd.
• Er mag maar een beperkt aantal regels vastgesteld worden.
Ingevulde T-kaart:
Ziet eruit als: Klinkt als:
• Je blijft in de groep en loopt niet naar • Er is in elk groepje steeds maar 1 stem te
andere groepen horen.
• Docent helpt groepjes, geen individuele • Gebruik een laag stemniveau
leerlingen
• Leerlingen kijken de leerling aan die aan • Iedereen in het groepje kan het antwoord
het woord is. geven.
2.3 Taken en rollen
De verschillende rollen die verdeeld kunnen worden zijn bijvoorbeeld: schrijver, rekenaar, vrager,
materiaalchef, organisator, controleur, criticus, opzoeker, uitvoerder, scheidsrechter, aanmoediger
en coach.
2.4 Adviezen voor de inrichting van het lokaal
Een goede klassenorganisatie is wezenlijk voor de effectiviteit van het onderwijs. Zonder, of met
onvoldoende structuur en organisatie vanuit de docent is de leerling volledig op zijn eigen vermogen
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper StudentsOnly. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
