Fijne beknopte samenvatting van Geschiedenis en Samenleving, 3e druk. Hoofdstukken 1 t/m 10, dus alle tien tijdvakken. Inclusief beknopte samenvatting per tijdvak.
Geschiedenis
1. Jagers en Boeren (tot 50 v. Chr.)
Nomadische samenleving (5300 v. Chr.) en Agrarische samenleving (50 v. Chr.)
Ontstaan
5 miljard jaar geleden De aarde ontstaat
65 miljoen jaar geleden Dinosauriërs sterven uit
3 á 2 miljoen jaar geleden De mens
Nomadische samenleving
250.000 jaar geleden Jagers-verzamelaar-sporen in Maastricht
40.000 jaar geleden Homo sapiens naar Europa
35.000 jaar geleden Neanderthalers sterven uit
8000 v. Chr. Einde laatste IJstijd, Rendierjagers trekken weg
Agrarische samenleving
9000 v. Chr. Oudste sporen akkerbouw in Nabije Oosten
7500 v. Chr. Oudste sporen veeteelt in Nabije Oosten
5300 - 4900 v. Chr. Bandkeramiekers
3400 - 2850 v. Chr. Hunebedbouwers
2100 v. Chr. Einde Steentijd (voor de Lage Landen)
2100 - 700 v. Chr. Bronstijd (voor de Lage Landen)
700 - 50 v. Chr. IJzertijd (voor de Lage Landen)
50 v. Chr. Romeinen veroveren Noord Gallië
50 v. Chr.: begin Tijd van Grieken en Romeinen (Oudheid)
1.1 - Ooit is alles begonnen
Over het verdwijnen van de Neanderthalers + 35.000 jaar geleden bestaan verschillende theorieën,
maar nog steeds geen bewijzen. Eén van de theorieën gaat ervan uit dat ze voorbij gestreefd zijn
door de nieuwkomers en zo uitgestorven zijn. De geschiedenis van Europa vanaf 40.000 jaar geleden
is de geschiedenis van de Homo sapiens, in eerste instantie de Cro Magnon mens. De komst van de
denkende mens wordt geassocieerd met een aantal ingrijpende culturele veranderingen:
Een andere vuursteentechniek Nieuwe werktuigen zoals harpoenen
Smalle spanen
1.2 - Jagers-verzamelaars: Rendierjagers
De oudste mensen zijn jagers-verzamelaars en leven als nomaden. De kenmerken hiervan zijn:
Voedsel wordt verkregen door verzamelen, jagen en vissen.
De mensen wonen in tijdelijke kampen dicht bij voedsel.
Ze volgden de kudden dieren, voornamelijk rendieren.
De enige sporen die ze achter lieten waren die van hun kamp.
Tot 10.000 jaar geleden was deze leefwijze de enige op aarde. Om toch een invulling te geven aan de
aspecten van het leven van deze mensen zijn chimpansees en hedendaagse nomadische
samenlevingen bestudeerd. Jagers en verzamelaars leven ongeveer in groepen van 25 man, dit
vergroot de mogelijkheid om te overleven. Zo’n groep maakt deel uit van een stam, met ongeveer
500 man. Splitsing en fusie van deze stammen heeft te maken met de aanwezigheid van voedsel. Er
werd niet in het wilde weg rondgelopen. Ze hadden weinig spullen, zodat ze ook weinig achterlieten.
In Zuid-Europa was het leven minder nomadisch dan in het Noorden omdat hier meer voedsel was.
De vrouwen verzamelden en de mannen gingen jagen. Wanneer in 8000 v Chr. de temperatuur stijgt,
trekken de rendierkudden met de ijsrand naar het Noorden. In het veranderende landschap van het
zuiden, trekken jagers-verzamelaars niet langer achter de kuddes aan, maar in hun eigen jachtgebied.
, 1.3 - De eerste boeren: Bandkeramiekers en Hunebedbouwers
Vanaf 9000 v. Chr. begint langzaam de overgang naar landbouw. Dankzij de Agrarische revolutie, die
begon in de vruchtbare halve maan in het Oosten, gaan jagers-verzamelaars hun eigen voedsel
produceren: eerst alleen akkerbouw, maar daarna ook veeteelt. De aanwezigheid van granen en
dieren maakte het mogelijk dat jagers en verzamelaars minder nomadisch gingen leven. Dankzij de
voedselproductie via de landbouw gingen mensen zich specialiseren en werd de samenleving op een
geheel andere wijze georganiseerd. Pas in 2000 v. Chr. verspreid de agrarische leefwijze naar Noord-
Europa. Langzaam ontstaat er bevolkingsgroei, urbanisatie en steden.
In Midden-Europa ontstaat een cultuur van landbouwers die genoemd wordt naar hun aardewerk:
de Bandkeramische cultuur. De eerste boeren trekken naar een lössplateau tussen de Maas en
Geleenbeek, waar nu Sittard ligt. De bandkeramiekers leven in lange rechthoekige huizen waarvan
plattegronden zijn teruggevonden. De agrarische leefwijze is door hun naar Nederland gebracht. De
meeste grondstoffen vonden ze in de directe omgeving: hout en leem.
In Drenthe leefden de Hunebedbouwers, ofwel de Trechterbekercultuur, in kleine nederzettingen
van drie huizen met ongeveer 20 bewoners. Veel gebruiksvoorwerpen waren van vuursteen, waar
ook bijlen, messen en pijlpunten van gemaakt werden. Gevonden aardewerk is voornamelijk
afkomstig uit de hunebedden en was gevuld met voedsel om mee te geven aan de doden.
In deze tijd werd er overgegaan van koper op brons, 90% koper en 10% tin. Voorwerpen van brons
en grondstoffen moesten geïmporteerd worden, wat wijst op een levendige handel in Europa. Tegen
het einde van de ijzertijd, het begin van de historie, woonden in de Lage Landen Germaanse
stammen, met i het noorden de Friezen, in het oosten de Tubanten en in het zuiden de Kelten. Zodra
er leesbare geschriften zijn, gaan we van de prehistorie over in de historie.
2. Grieken en Romeinen (50 v. Chr. - 1500)
Romeins wereldrijk: agrarisch-stedelijke samenleving
753 v. Chr. Stichting Rome (Romulus en Remus)
200 v. Chr. Romeinen beheersen Middellands Zeegebied
50 v. Chr. Caesar verovert het noorden van Gallië
27 v. Chr. Augustus wordt de eerste keizer
1 Geboorte van Jezus, begin christelijke jaartelling
tot 250 Pax Romana
vanaf 250 Invallen van Germanen in Romeinse Rijk
313 Erkenning christelijke godsdienst door keizer Constantijn
380 Christendom wordt staatsgodsdienst dankzij keizer Theodosius
395 Romeinse Rijk wordt verdeeld in twee rijken
476 Einde West-Romeinse rijk
1453 Einde Oost-Romeinse rijk
De Romeinen in de lage landen
50 v. Chr. Caesar verovert Gallië
12 v. Chr. Drusus onderwerpt de Friezen
28 Opstand van de Friezen
47 De Rijn wordt definitief de rijksgrens
69-70 Bataafse opstand
350 Bisschop Servatius in Maastricht
406 Romeinen vertrekken definitief uit de Lage Landen
500: begin middeleeuwen
2
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Miepz. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,99. Je zit daarna nergens aan vast.
