Samenvatting
Samenvatting Kennisbasis geschiedenis pabo H4 - H6
- Instelling
- Hogeschool InHolland (InHolland)
Samenvatting hoofdstuk 4 tot en met 6
[Meer zien]Voorbeeld 3 van de 19 pagina's
Voorbeeld 3 van de 19 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Gekoppeld boek
Titel boek:
Auteur(s):
- Uitgave:
- ISBN:
- Druk:
Voorbeeld van de inhoud
Hoofdstuk 4: Tijd van Steden en Staten (1000 – 1500)Kenmerkende aspecten Canonvensters
De opkomst van handel en ambacht die de basis legde Hebban olla vogola. Het Nederlands op schrift.
voor het herleven van een agrarisch – urbane
samenleving
De opkomst van de stedelijke burgerij en de Floris V. Een Hollandse graaf en ontevreden edelen
toenemende zelfstandigheid van steden
Het begin van staatsvorming en centralisatie De Hanze. Handelssteden in de Lage Landen.
Het conflict in de christelijke wereld over de vraag of de
wereldlijke dan wel de geestelijke macht het primaat
behoorde te hebben
De expansie van de christelijke wereld naar buiten toe
onder andere in de vorm van kruistochten
Jaartallen Gebeurtenissen
Vanaf tiende eeuw Romaanse bouwstijl
Vanaf elfde eeuw Ontwikkeling van steden in Europa
1096 Eerste kruistocht
Omstreeks 1100 Hebban olla vogola
Vanaf midden twaalfde eeuw Gotische bouwstijl
1296 Hollandse graaf Floris V door edelen vermoord
1302 Guldensporenslag: een ridderleger wordt verslagen door
een voetvolk
1340 De pest slaat toe in Europa
Vijftiende eeuw Bloei van de Hanze
1421 St. Elisabethsvloed: ontstaan van de Biesbosch
1428 Lage landen worden onderdeel van het Bourgondische
rijk onder Filips de Goede
4.1 Staatjes worden gewesten
Aan het begin van de tijd van steden en staten bestaat de erfenis van Karel de Grote en zijn
zonen uit twee grote staten in Europa: het Westfrankenland en het Oostfrankenland met de
Schelde als grensrivier. Westfrankenland ontwikkeld zich tot het koninkrijk Frankijk en
Oostfrankenland tot het Duitse keizerrijk. In beide gebieden geven de vorsten in ruil voor
trouw en bescherming stukken grond in leen aan ridders: het leenstelsel. De ontvangers van
de grond, de leenmannen, gedragen zich steeds onafhankelijker en zelfstandiger en gaan
hun grondbezit niet langer meer als leen maar als privé grondbezit beschouwen.
Formeel blijven ze trouw aan hun leenheer, maar in feite worden ze onafhankelijke vorsten
over hun eigen staatje.
De vorm van het huidige Nederland is al duidelijk aanwezig. Maar het beeld van Nederland
in de tijd van steden en staten wijkt nogal af van Nederland in de tijd van Grieken en
Romeinen.
,Aan het begin van de tijd van steden en staten is in de lage landen de bisschop van Utrecht
als wereldlijk leider de machtigste leenman – vorst. Wanneer de paus in 1122 de keizer
verbiedt voortaan nog bisschoppen te benoemen, verliest de keizer zijn belangstelling voor
zijn leenman in Utrecht.
Friesland en Groningen kennen in deze tijd geen eigen vorst, maar wel een aantal machtige
edelen: de hoofdedelingen. Zij bouwen versterkte huizen, die in het Friese gebied stinsen
heten en in het Groningse gebied borgen.
Gelre is een graafschap met als centrum de plaats Geldern. De belangrijkste steden in dit
gebied zijn Arnhem, Nijmegen en Zutphen. In Gelre wonen veel ridders, wat heden ten dage
nog te zien is aan de vele, bewaard gebleven kastelen.
Rondom het klooster Egmond ligt het kerngebied van de graven van Holland. Zij proberen
voortdurend hun gebied uit te breiden. Aan het einde van de dertiende eeuw lukt het graaf
Floris V de West – Friezen te onderwerpen. Hij laat in zijn nieuwe gebieden burchten
bouwen.
Als het Hollandse Huis uitsterft, komt het graafschap Holland in handen van het Henegouwse
huis. Daarna komt het door huwelijk bij het Beierse Huis. Het gebied heeft geruime tijd te
lijden van een strijd tussen twee partijen. Die strijd gaat gepaard met veldslagen,
plunderingen en brandstichting en leidt tot verzwakking van de positie van Holland in de
Lage Landen.
Uiteindelijk komen Holland en Zeeland in 1428 in bezit van hertog Filips de Goede van het
Bourgondische huis. Zij streven naar een groot rijk tussen Frankrijk en het Duitse Rijk. Dit
lukt hem ook. Daardoor wordt hij formeel zowel leenman van de Franse koning als van de
Duitse keizer. De vrije zelfstandige staatjes worden gewesten van het Bourgondische rijk.
Filips maakt tegen het einde van zijn regering Brussel tot hoofdstad. Hij maakt er de
gewoonte van om als hij geld nodig heeft de afgevaardigden van de verschillende gewesten
een verzoek of bede te doen om belasting te mogen heffen. Wanneer deze afgevaardigden
op een plaats bijeenkomen, ontstaat een vergaderingen van deze afgevaardigden van de
verschillende gewesten: de Staten – Generaal.
Filips de Goede probeert ook de edelen in zijn rijk aan zich te binden. Daartoe richt hij een
speciale orde op, de Orde van het Gulden Vlies. Alleen de aanzienlijkste edelen kunnen lid
van de orde worden. De leden van de orde mogen zich met het beleid van de hertog
bemoeien en moeten geraadpleegd worden door de hertog als die een oorlog wil beginnen.
4.2 Geestelijken, edelen en ridders
De samenleving in de tijd van steden en staten wordt gekenmerkt door de groei van steden,
waardoor de maatschappijvorm weer over gaat van een agrarische in een agrarisch –
stedelijke. In die maatschappij ontstaat de indeling van de bevolking in standen. Omdat het
christendom een belangrijke samenbindende factor binnen de middeleeuwse samenleving
was, was de geestelijkheid de eerste stand, de adel de tweede stad en de rest van de
bevolking de derde stand.
, 4.2.1 Geestelijken
De kerkelijke macht is in handen van de eerste stand: de geestelijke. De leenheren en
leenmannen vormen de wereldlijke macht. In de middeleeuwse samenleving zijn de
wereldlijke en kerkelijke macht voortdurend aanwezig. De opleiding van de geestelijken
vindt plaats op scholen, die verbonden zijn aan kerken en aan kloosters.
De belangrijkste kerkelijke organisatievormen in de samenleving zijn de parochies en de
kloosters. In de parochies is de pastoor de vertegenwoordiger van de kerkelijke macht.
In kloosters trekken mensen zich terug, die God willen dienen. Kloosterlingen besteden veel
tijd aan bidden en studeren. Zij zijn gebonden aan strenge regels en aan een strenge
dagindeling.
Naast bidden en studeren verrichten de monniken een grote variatie aan werkzaamheden.
ze werken in de kloostertuin of in de keuken om eten en drinken te verzorgen voor de
kloosterlingen. Binnen de kloosters wordt in toenemende mate een handwerk beoefend, dat
producten oplevert die ook voor de verkoop zijn.
4.2.2 Edelen en ridders
Het machtigste deel in de samenleving vormen de edelen. Uit hun midden komen de vorsten
voort. Het merendeel van de edelen is ook ridder. In feite is een ridder een ruiter, die met
zijn paard ingezet kan worden voor oorlogvoering en om bescherming te bieden. Edele word
je door je geboorte, ridder word je via een opleiding, en die opleiding is vooral weggelegd
voor zonen van edelen. De edelen en ridders wonen in kastelen. Het kasteelterrein is
omgeven door grachten met ophaalbruggen. De poort is onderdeel van de verdedingsmuur
rondom het kasteel. De burchtzaal is het belangrijkste vertrek. Gevangen krijgen veelal een
plaats in de kelderruimten.
In de winter valt er weinig te beleven in het kasteel en daarom zijn gasten welkom. Gasten
die iets kunnen vertellen over de wereld buiten het kasteel.
De edelen gaan regelmatig in hun jachtdomeinen op jacht naar herten, wolven, vossen,
beren en wilde zwijnen. De rijksten onder de edelen jagen met afgerichte valken, de
valkenjacht.
Een geliefde sport is het houden van wapenoefeningen in de vorm van steekspelen en
toernooien.
Oorlog voeren is de belangrijkste bezigheid van de ridders. Voor de strijd is een goede
wapenuitrusting van belang. In de oorlogstijd beheren de legers kastelen en steden. Er wordt
geprobeerd om de gracht over te komen via een houten brug of een dam. Vanaf de
vijftiende eeuw zijn er dankzij de uitvinding van het buskruit kanonnen.
De achteruitgang in macht van de adelstand in de late middeleeuwen heeft vooral te maken
met de verdere ontwikkeling van de geldeconomie
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Quinty99. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,49. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 52928 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen