Samenvatting
Samenvatting Kennisbasis geschiedenis pabo H7 - H10
- Instelling
- Hogeschool InHolland (InHolland)
Samenvatting hoofdstuk 7 tot en met 10
[Meer zien]Voorbeeld 3 van de 26 pagina's
Voorbeeld 3 van de 26 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Gekoppeld boek
Titel boek:
Auteur(s):
- Uitgave:
- ISBN:
- Druk:
Voorbeeld van de inhoud
Hoofdstuk 7: Tijd van Pruiken en Revoluties (1700 –1800)
Kenmerkende aspecten Canonvenster
Rationeel optimisme en verlicht denken dat werd Slavernij. Mensenhandel en gedwongen arbeid in
toegepast op alle terreinen van de samenleving: nieuwe wereld
godsdienst, politiek, economie en sociale verhoudingen
Het voortbestaan van het ancien regime met pogingen Buitenhuizen. Rijk wonen buiten de stad
om het vorstelijk bestuur op eigentijdse verlichte wijze
vorm te geven
Uitbouw van de Europese overheersing, met name in De Patriotten. Crisis in de Republiek
de vorm van plantagekoloniën en de daarmee
verbonden trans – Atlantische slavenhandel en de
opkomst van het abolitionisme
De democratische revoluties in westerse landen met als Eise Eisinga. De Verlichting in Nederland
gevolg discussies over grondwetten, grondrechten en
staatsburgerschap
Jaartallen Gebeurtenis
1702 Willem III overlijdt kinderloos
1747 – 1751 Stadhouder Willem IV, erfstadhouder over alle
gewesten
1748 Pachtersoproer
1751 – 1795 Stadhouder Willem V
1784 Oprichting Maatschappij tot Nut van het Algemeen
1787 Wilhelmina aangehouden bij Goejanverwellesluis
Pruisen stuurt een leger om de Oranjes te steunen
1789 Bestorming van de Bastille in Frankrijk: Franse
Revolutie
1794 Franse troepen vallen de Republiek binnen
1795 Willem V vlucht naar Engeland
1795 – 1806 Bataafse Republiek
1799 Napoleon aan de macht in Frankrijk
7.1 Verdeeldheid in de Republiek
De plotselinge dood van stadhouder-koning Willem III geeft de regenten de kans om hun
eigen positie weer te versterken door geen nieuwe stadhouder te benoemen: het tweede
stadhouderloze tijdperk van 1702 – 1747. De regenten spreken van de ware vrijheid: zonder
toezicht van de stadhouder kunnen ze hun eigen gang gaan.
In de eerste helft van de achttiende eeuw geldt de Republiek nog steeds als een grote
mogendheid en als zodanig speelt de Republiek ook een rol in het onrustige Europa, waar
voortdurend verbonden worden gesloten en oorlogen worden gevoerd om de macht.
Opvolgingskwesties in Spanje en Oostenrijk leiden tot oorlogen, waarbij de zuidelijke
Nederlanden vaak het strijdtoneel zijn. Deelname aan deze Europese conflicten verzwakt de
,positie van de Republiek door de enorme spanning die groeit tussen enerzijds de ambities en
anderzijds de financiële mogelijkheden.
Een regentenbestuur zonder stadhouder wordt steeds meer een familieregering of een
regering van weinigen, een oligarchie. Opvallende functies worden ingevuld door de zittende
leden en zij benoemen familie en vrienden. Dat betekent dat het bestuur gevormd wordt
door een steeds kleinere groep mensen, die niet openstaat voor nieuwkomers. Onderling
worden de winstgevende ambten verdeeld. De grens tussen algemeen belang en
eigenbelang wordt steeds vager. De regenten krijgen op deze manier zoveel inkomsten dat
zij geen andere activiteiten hoeven uit te voeren. De regenten meten zich een Franse
levensstijl aan. Zij laten prachtige buitenhuizen bouwen.
De regenten gaan in eigen kring frans spreken. Ze dragen pruiken en de vrouwen dragen
hoepelrokkken. Zo is de achttiende eeuw een eeuw van deftigheid. Die levensstijl is tegen
het einde van de achttiende eeuw moeilijk te handhaven als de tijden economisch slechter
worden.
Maar er moet ook bestuurd worden en de balans van de bestuursperiode van de oligarchie is
dat de regenten niet in staat zijn om problemen op te lossen. Tijdens de strijd om de
opvolging in Oostenrijk probeert de Republiek neutraal te blijven, maar door Frankrijk raakt
de Republiek in de strijd betrokken. Franse legers vallen in 1747 Staats – Vlaanderen binnen.
De roep om een Oranje is groot en begint in Zeeland. Andere gewesten volgen, waarbij het
gewest Holland het voortouw neemt en de steden Amsterdam en Enkhuizen zich het langst
verzetten. Willem wordt als Willem IV stadhouder over alle gewesten en dat
stadhouderschap wordt erfelijk.
Er zijn grote verwachtingen van het aanstellen van opnieuw een stadhouder. Allereerst
natuurlijk zo snel mogelijk de Fransen verslaan. Maar dit lukt niet. Zo lukt het Willem IV niet
als redder van het vaderland op te treden.
Maar er zijn ook grote verwachtingen op binnenlands grondgebied:
- Het inperken van de macht van de oligarchische regenten
- Een herziening van het belastingsysteem
Voor de prins staat bovenaan zijn wensenlijst herstel van zijn bevoegdheden om bestuurders
te benoemen en dat wordt in verschillende gewesten geregeld. De stadhouder kan zich weer
gaan bemoeien met de benoeming van stadsbestuurders. Maar de oligarchie aanpakken
doet Willem IV niet. Plannen om voortaan de ambten in het openbaar te verkopen ten
behoeve van de staatskas houdt hij tegen.
Willem IV krijgt met grote onrust over de belastingen te maken. Het gaat om de vele
belastingen op eerste levensbehoeften en om de manier van inning. De belastinginning
wordt voor een bepaald bedrag verpacht aan belastingpachters, die vervolgens hun gang
kunnen gaan. Wat ze meer weten te innen dan de door hen betaalde pacht zijn hun
inkomsten. Hierdoor breken er veel rellen uit. De schutterijen grijpen alleen in Amsterdam
in, waar de executie van raddraaiers tot nieuwe onrusten leidt. Uiteindelijk wordt de
verpachting afgeschaft. De inning wordt voortaan verzorgd door ambtenaren, die een vast
salaris krijgen.
In vergelijking met zijn voorgangers gaat de positie van Willem IV steeds meer op die van
een vorst lijken. Mogelijkheden om te komen tot een absoluut bewind van de Oranjes zijn
volop aanwezig. Hij kan hier maar kort van profiteren want hij overlijdt al snel. Zijn zoon
Willem V volgt hem op, maar kan pas later in functie treden omdat hij nog te jong is.
, Als Willem V zal hij in toenemende mate te maken krijgen met interne tegenstand tegen zijn
stadhouderschap, tegenstand, waar hij door zijn besluiteloosheid geen antwoord op weet te
geven.
De tegenstanders worden patriotten genoemd. De patriotten pleiten voor een vorm van
democratie met invloed van het volk op de samenstelling van de regering. Hier toont zich de
kritische geest van de Verlichting, wat zich uit in een hervormingsbeweging.
In 1781 verschijnt er een anoniem geschrift. In dit geschrift pleit Joan Derk dat de
stadhouder weer de oorspronkelijke positie moet krijgen van dienaar van de Staten zonder
de bevoegdheid om bestuurders te benoemen. Uiteindelijk wordt het belangrijkste patriotse
uitgangspunt:
- Regeren is een opdracht en geen aangeboren recht
De opdracht moet vervuld worden door een regering bestaande uit gekozen
vertegenwoordigers van het volk.
Het denken over de meest wenselijke politiek organisatie wordt beïnvloed door de strijd van
de Engelse kolonisten in Amerika tegen hun moederland. De onafhankelijkheidsverklaring
van Amerika, waarin sprake is van vrijheid en gelijkheid van mensen, volkssoevereiniteit en
het recht van verzet, maar grote indruk in de Republiek en in 1782 wordt het onafhankelijke
Amerika erkend.
In 1789 breekt de revolutie uit in Frankrijk met de bestorming van de Bastille. Centraal staan
de ideeën van vrijheid, gelijkheid en broederschap.
De ideeën van de patriotten krijgen steeds meer aanhang. Bij voortduring vinden er in
Holland ongeregeldheden plaats. Het stadhouderlijk hof investeert fors in pro –
Oranjebetogingen. De patriotten richten vrijkorpsen en gewapende legertjes op.
Aan het hof bestaat niet een duidelijk idee over de te volgen strategie. Het land lijkt in een
burgeroorlog terecht te komen als de stadhouder met een leger optreedt tegen patriotten.
Uiteindelijk wordt er een plan gemaakt maar dat plan lekt uit en ze worden tegengehouden.
De koning van Pruisen grijpt in en stuurt een leger, dat Willem V in zijn positie hersteld.
Veel patriotten vluchten het land uit. Willem V vervangt een groot aantal regenten. Vanwege
hun houding ten opzichte van de Oranjes verliezen sommigen ook hun bezittingen. In de
winter van 1794 valt een Frans leger de Republiek binnen. Ze worden door de patriotten
goed ontvangen en Willem V vlucht.
7.2 De Bataafse Republiek
Met het vertrek van Willem V eindigt in 1795 de Republiek der Zeven Verenigde
Nederlanden. De omwenteling heeft de Bataafse Revolutie en de nieuwe naam voor
Nederland wordt Bataafse Republiek. Regenten worden vervangen. Nederland wordt niet
door de Fransen geannexeerd, maar wordt een soort vazalstaat. Frankrijk presenteert de
rekening voor de hulp bij de revolutie. Nederland moet:
- Afstand doen van Maastricht, Venlo en Staats – Vlaanderen
- Meedoen met de oorlogen van Frankrijk
- Franse soldaten op Nederlands grondgebied toestaan en deze ook voeden en kleden
De nieuwe patriotse machthebbers zeggen:
- Het Bataafse volk is een en ondeelbaar
Het stadhouderschap, de ridderschap en de functie van de raadpensionaris worden
afgeschaft. In de Bataafse Republiek is ieder gelijk en spreekt men elkaar voortaan ongeacht
stand of klasse aan met burger of burgeres.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Quinty99. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,49. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 80467 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen