Samenvatting
Ondernemingsrecht
NYENRODE BUSINESS UNIVERSITEIT
Delano Tolhuisen
BACHELOR OF SCIENCE IN ACCOUNTANCY | NAJAAR 2020
,Inhoudsopgave
1. Inleiding van het ondernemingsrecht ..................................................................................................................4
1.1 De hoofdthema’s...............................................................................................................................................4
1.2 Rechtsvormen....................................................................................................................................................4
1.3 Besloten vennootschap (B.V.) ........................................................................................................................4
1.3.1 Functies van het aandeel .........................................................................................................................5
1.4 Naamloze vennootschap (N.V.) ....................................................................................................................5
1.5 Maatschap en vennootschap onder firma ...................................................................................................5
1.6 Commanditaire vennootschap .......................................................................................................................5
1.7 Coöperatie .........................................................................................................................................................5
1.8 Vereniging ...........................................................................................................................................................6
1.9 Stichting ...............................................................................................................................................................6
1.10 Maatschap, vof en C.V. ..................................................................................................................................6
1.10.1 Vermogen van een maatschap, vof en C.V. ......................................................................................6
1.10.2 Organisatie van een maatschap, vof en C.V. ....................................................................................6
1.10.3 Vertegenwoordiging van een maatschap, vof en C.V. ....................................................................7
1.10.4 Verantwoordelijkheid en aansprakelijkheid bij een maatschap, vof en C.V. ............................7
1.10.5 Herstructurering van een maatschap, vof en C.V. ..........................................................................7
2. Het vermogen van een onderneming .................................................................................................................8
2.1 Definitie van een aandeel ................................................................................................................................8
2.2 Nemen van aandelen vs. verkrijgen van aandelen .....................................................................................8
2.3 Volstorting van aandelen .................................................................................................................................8
2.4 Betekenissen van de kapitaalbegrippen........................................................................................................8
2.5 Aandelen van een naamloze vennootschap ................................................................................................8
2.6 Kapitaalvereisten B.V. en de N.V. .................................................................................................................8
2.7 Stortingsplicht op aandelen (het verkrijgen van aandelen) .....................................................................9
2.8 Extra verplichtingen aandeelhouders ...........................................................................................................9
2.9 Storting in geld voor of bij oprichting ..........................................................................................................9
2.10 Storting in natura bij of na oprichting ........................................................................................................9
2.11 Verboden handelingen door de vennootschap bij verkrijgen van aandelen door anderen ....... 10
2.12 Kapitaalvermindering door een B.V. of N.V.......................................................................................... 10
3. Vermogen in aandelen ......................................................................................................................................... 11
3.1 Winstuitkeringen N.V. .................................................................................................................................. 11
3.2 Winstuitkeringen B.V. ................................................................................................................................... 11
3.3 Inkoop eigen aandelen door N.V. .............................................................................................................. 11
3.4 Rechtsgevolgen onwettig verkregen eigen aandelen voor de N.V. ................................................... 11
3.5 Inkoop eigen aandelen door B.V. ............................................................................................................... 12
1
, 3.6 Rechtsgevolgen onwettig verkregen eigen aandelen voor de B.V. .................................................... 12
3.7 Kapitaalvermeerdering door een N.V. ..................................................................................................... 12
3.8 Kapitaalvermeerdering door een B.V. ...................................................................................................... 12
3.9 Nemen van eigen aandelen bij een emissie.............................................................................................. 13
3.10 Het verkrijgen van aandelen ..................................................................................................................... 13
3.10.1 Soorten aandelen ................................................................................................................................. 13
3.10.2 Certificaten van aandelen .................................................................................................................. 13
3.11 Blokkeringsregeling N.V. ............................................................................................................................ 13
3.12 Blokkeringsregeling B.V. ............................................................................................................................. 14
3.13 Uitkoopregeling............................................................................................................................................ 14
3.14 Geschillenregeling ........................................................................................................................................ 14
4. Organen binnen een rechtspersoon ................................................................................................................ 15
4.1 Organen rechtspersonen ............................................................................................................................. 15
4.2 De algemene vergadering............................................................................................................................. 15
4.2.1 Stemming buiten de vergadering ........................................................................................................ 15
4.2.2 Bevoegdheden van de algemene vergadering .................................................................................. 15
4.2.3 Wijze van oproeping algemene vergadering N.V. .......................................................................... 16
4.2.4 Wijze van oproeping algemene vergadering B.V. ........................................................................... 16
4.2.5 Onaangekondigde onderwerpen ........................................................................................................ 16
4.2.6 Agenderingsrecht aandeelhouders N.V. ........................................................................................... 16
4.2.7 Agenderingsrecht aandeelhouders B.V. ............................................................................................ 16
4.2.8 Benoeming van bestuurders ................................................................................................................ 16
4.2.9 Raad van commissarissen ..................................................................................................................... 16
4.3 Structuurvennootschappen ......................................................................................................................... 17
4.3.1 Bijzonderheden structuurvennootschappen .................................................................................... 17
4.3.2 Goedkeuring van de raad van commissarissen ............................................................................... 18
4.4 Ondernemingsraad ........................................................................................................................................ 18
4.4.1 Adviesrecht ondernemingsraad .......................................................................................................... 18
4.4.2 Gevolgen niet opvolging advies van de ondernemingsraad.......................................................... 19
4.4.3 Instemming van de ondernemingsraad.............................................................................................. 19
4.4.4 Organen bij een vereniging en een coöperatie ............................................................................... 19
4.4.5 Bevoegdheden van de algemene (leden)vergadering ..................................................................... 20
5. Aansprakelijkheid .................................................................................................................................................. 21
5.1 Hoofdelijke aansprakelijkheid alvorens oprichting................................................................................. 21
5.2 Wettelijke beperking in de vertegenwoordigingsbevoegdheid ........................................................... 21
5.3 Besluitvorming bestuur bij een tegenstrijdig belang .............................................................................. 21
5.4 Vertegenwoordiging bij de vereniging, coöperatie en de stichting .................................................... 21
2
, 5.5 Doeloverschrijding ........................................................................................................................................ 22
5.6 Nietige besluiten ............................................................................................................................................ 22
5.7 Vernietigbare besluiten................................................................................................................................. 22
5.8 Bescherming wederpartij ............................................................................................................................. 22
5.9 De jaarrekening .............................................................................................................................................. 22
5.10 Enquêterecht ................................................................................................................................................ 23
5.11 Procedure van het enquêterecht ............................................................................................................. 24
5.12 Gevolgen uitslag van het onderzoek ....................................................................................................... 24
5.13 Interne aansprakelijkheid ........................................................................................................................... 25
5.14 Externe aansprakelijkheid .......................................................................................................................... 25
5.15 Faillissementsrecht ...................................................................................................................................... 25
6. Niet financiële informatie.................................................................................................................................... 26
6.1 De corporate governance code ................................................................................................................. 26
6.2 Besluit bekendmaking niet-financiële informatie .................................................................................... 26
7. Herstructurering ................................................................................................................................................... 27
7.1 Statutenwijziging ............................................................................................................................................. 27
7.2 Omzetting van de rechtspersoon .............................................................................................................. 27
7.3 Ontbinding van een rechtspersoon ........................................................................................................... 27
7.4 Juridische fusie ................................................................................................................................................ 28
7.5 Splitsing van entiteiten .................................................................................................................................. 29
7.6 Concernverhoudingen .................................................................................................................................. 29
7.7 Openbaar bod................................................................................................................................................. 29
7.8 Bijzondere uitkoopregeling .......................................................................................................................... 30
7.9 Bijzonder uittredingsrecht ........................................................................................................................... 30
7.10 403-verklaring ............................................................................................................................................... 30
3
,1. Inleiding van het ondernemingsrecht
1.1 De hoofdthema’s
Het ondernemingsrecht kent met name drie hoofdthema’s:
- De juridische structuur: de inrichting van de juridische organisatie;
- De vertegenwoordiging: wie mogen en kunnen transacties afsluiten;
- De aansprakelijkheid: hoe is de verantwoordelijkheid en aansprakelijkheid van de onderneming
geregeld.
1.2 Rechtsvormen
Deze zijn te onderscheiden naar:
- Rechtsvormen zonder rechtspersoonlijkheid, zoals:
o De eenmanszaak;
o Persoonsvennootschappen, zoals:
▪ Maatschap;
▪ Vennootschap onder firma (vof);
▪ Commanditaire vennootschap (C.V.).
- Rechtsvormen met rechtspersoonlijkheid (art. 2:3 BW), zoals:
o Besloten vennootschapen (B.V.);
o Naamloze vennootschapen (N.V.);
o Verenigingen;
o Coöperaties
o Stichtingen.
Een rechtspersoon wordt gelijkgesteld aan een natuurlijk persoon (art. 2:5 BW).
1.3 Besloten vennootschap (B.V.)
De B.V. wordt omschreven in de wet in art. 2:175 BW. Het kapitaal van een B.V. is in één of meer
overdraagbare aandelen onderverdeeld en mogen in handen zijn van één aandeelhouder. Men kan
slechts in een B.V. participeren via een aandeel in haar kapitaal. Zodoende wordt de B.V. gerekend tot
de zogenaamde kapitaalassociaties. Het nominale bedrag van de uit te geven aandelen kan laag zijn, hier
is geen minimum voor. Aandelen worden door een B.V. op naam uitgegeven (art 2:175 BW). De B.V.
wordt opgericht bij notariële akte (art 2:175 BW).
De B.V. is besloten. Dit houdt in dat de door haar uitgegeven aandelen op naam staan en de overdracht
in beginsel niet vrijelijk kan plaatsvinden. Bij een eventuele overdracht van aandelen dienen in beginsel
de aandelen aangeboden te worden aan de medeaandeelhouders (art. 2: 195, lid 1 BW). Alle houders
van aandelen in de B.V. dienen daarnaast in het door de B.V. bij te houden aandelenregister opgenomen
te worden (art. 2:194 BW).
Aandeelhouders in een B.V. zijn in beginsel niet persoonlijk aansprakelijk voor hetgeen in naam van de
B.V. is verricht (art. 2:175 BW).
De B.V. wordt geregeerd door haar statuten. Bij de oprichting dienen voor de eerste keer de statuten
te worden vastgesteld (art. 2:177 BW). Zij liggen voor iedere geïnteresseerde op het kantoor van
het handelsregister ter inzage (art. 2:180, lid 1 BW). De bestuurders zijn ook verplicht de
vennootschap te doen inschrijven in het handelsregister (art. 2:180, lid 1 BW). Dit wordt niet gezien
als een formele eis voor oprichting van de B.V.
4
,1.3.1 Functies van het aandeel
Er zijn drie functies te benoemen van het aandeel:
- Een middel om vermogen aan te trekken: tegen het inbrengen van vermogen door de
aandeelhouder krijgt de aandeelhouder in ruil aandelen in zijn bezit;
- Een zeggenschapsfunctie: in algemene zin geldt dat de aandeelverhouding ook de mate van
zeggenschap in de aandeelhoudersvergadering weerspiegelt;
- Een winstverdelingsfunctie: in beginsel geeft ieder aandeel recht op een gedeelte van de winst, de
verhouding weerspiegelt dan vaak ook het aandeel in de winst.
Voor een aandeelhouder is er nog een functie toe te voegen aan bovengenoemde opsomming: het
vormt voor hem namelijk een vermogensobject. Dit aangezien aandelen in beginsel verhandelbaar zijn.
1.4 Naamloze vennootschap (N.V.)
De N.V. wordt omschreven in de wet in art. 2:64 BW. Het kapitaal van een N.V. bestaat uit in
overdraagbare aandelen kapitaal. Het minimumkapitaal van een N.V. bedraagt € 45.000. Ook de N.V
betreft een zogenoemde kapitaalassociatie. Aandelen worden door een N.V. uitgegeven op naam en
aan toonder (art. 2:82 BW). De N.V. wordt opgericht bij notariële akte (art. 2:64, lid 2 BW).
Tussen de wetsartikelen van een B.V. en een N.V. zitten vaak 110 artikelen om weer op hetzelfde
onderwerp uit te komen, ter voorbeeld het onderwerp akte van oprichting voor een N.V. is te vinden
in art. 2:65 BW, voor de B.V. is dit te vinden in art 2:176 BW.
1.5 Maatschap en vennootschap onder firma
Een maatschap betreft een wederkerige overeenkomst tot samenwerking van twee of mee personen
(art. 7A:1655 BW). De maten van een maatschap voeren specifiek een beroepsuitoefening uit. De
vennoten zijn voor gelijke delen aansprakelijk (ofwel hoofdelijk aansprakelijk) (art. 7A:1680 BW),
mits deze door de andere vennoten volmacht daartoe hebben gegeven (art. 7A:1679 BW). De
maatschap worden daarnaast gezien als een personenassociatie in plaats van een kapitaalassociatie.
Bij een vof heeft iedere vennoot vertegenwoordigingsbevoegdheid. Daarnaast is op de maatschap en
de vof de Wet op de ondernemingsraad van toepassing, evenals de Handelsregisterwet.
De vof betreft een maatschap tot de uitoefening van een bedrijf. Ofwel de wetsartikelen voor de
maatschap zijn van toepassing (art. 16 K).
1.6 Commanditaire vennootschap
De commanditaire vennootschap betreft een vennootschap waarbij een of meerdere personen
fungeren als geldschieters (art. 19 K). Deze persoon heeft recht op een deel van de winst van de C.V.
en kan hier niet van worden uitgesloten (art. 7A:1672, lid 1 BW).
1.7 Coöperatie
De coöperatie is een bij notariële akte opgerichte vereniging. De meeste artikelen welke betrekking
hebben op de vereniging hebben eveneens betrekking op de coöperatie (art. 2:53, lid 1 BW). Een
van de belangrijkste verschillen met de vereniging is dat de coöperatie wél winst aan haar leden mag
uitkeren en dit voor de vereniging niet toegestaan is (art. 2:53a, lid 1 BW). De aansprakelijkheid
voor de coöperatie is mild en kan erg uiteenlopen. Een coöperatie kan in de statuten de
aansprakelijkheid geheel of gedeeltelijk wegschrappen (art. 2:56, lid 1 BW): te weten de B.A.
(beperkte aansprakelijkheid), U.A. (uitsluiting van aansprakelijkheid) en de W.A. (wettelijke
aansprakelijkheid).
5
,1.8 Vereniging
De vereniging is onder te verdelen in:
- De informele vereniging:
o deze is opgericht door een vormvrije, meerzijdige rechtshandeling;
o kan geen registergoederen verkrijgen;
o heeft bijzondere persoonlijke bestuursaansprakelijkheid (art. 2:30, lid 2 BW).
- De formele vereniging:
o Deze wordt opgericht bij notariële akte en kent niet de bovengenoemde beperkingen.
Een vereniging mag geen winst uitkeren aan haar leden (art. 2:26 BW).
Wanneer de formele vereniging zich niet heeft ingeschreven in het handelsregister, dan is iedere
bestuurder naast de vereniging hoofdelijk aansprakelijk (art. 2:29 BW).
1.9 Stichting
De stichting is een bij notariële akte opgerichte rechtspersoon en mag eveneens geen winst uitkeren
(art. 2:285 BW), tenzij deze uitkeringen een ideële of sociale strekking hebben. Daarnaast kent een
stichting geen leden en daardoor dus ook geen ledenvergadering.
1.10 Maatschap, vof en C.V.
1.10.1 Vermogen van een maatschap, vof en C.V.
Bij een maatschap, vof en een C.V. hebben de vennoten zich verbonden om iets in gemeenschap te
brengen (art. 7A: 1655 BW). De omvang (waarde) van ieders inbreng is in beginsel bepalend voor
het aandeel van iedere vennoot in de winsten of de verliezen (art. 7A:1670, lid 1 BW). De inbreng
kan bestaan uit geld, goederen, genot van goederen en arbeid (art. 7A:1662, lid 1 BW). Vennoten
van een maatschap zijn voor gelijke delen aansprakelijk voor verbintenissen van de maatschap (art.
7A:1680 BW). Bij een vof geldt dat iedere vennoot hoofdelijk aansprakelijk is (art. 18 K).
Het is tot slot niet mogelijk dat één vennoot alle winst geniet (art. 7A:1672, lid 1 BW). Het is wel
mogelijk om één of meerdere vennoten uit te sluiten van een eventueel verlies (art. 7A:1672, lid 2
BW).
1.10.2 Organisatie van een maatschap, vof en C.V.
In beginsel bestaat er voor de maatschap, vof en de C.V. geen onderscheid tussen de vennoten en de
bestuurders. De vennoten zijn belast met het besturen (in de wet uitgeschreven als ‘beheren’) van de
personenvennootschap (art. 7A:1676, onder 1 BW en art. 17 K, lid 1). In afwijking hierop is het
mogelijk om in de overeenkomst op te laten nemen dat één van de vennoten met het beheer belast is
(art. 7A:1673 BW). Daarnaast mag bij een C.V., de commanditaire vennoot zich niet bezighouden
met het beheren van de vennootschap en ook geen zaken in de vennootschap verrichten (art. 20, lid
2 K), ook komt zijn naam niet voor in de stukken van de vennootschap (art. 20, lid 1 K). Zijn bijdrage
in het verlies wordt beperkt tot het bedrag van zijn commanditaire inbreng (art. 20, lid 3 K), tenzij
hij zich niet houdt aan één van de twee genoemde eisen in de vorige zin (art. 21 K), in dat geval is hij
ook hoofdelijk verbonden.
Overeenkomsten kunnen worden onderverdeeld in:
- Beheersdaden: dit betreffen reguliere gewoonlijke dagelijkse handelingen, zoals de betaling van
een telefoonabonnement, conform art. 7A:1676, lid 1 BW heeft elke vennoot hiertoe
volmacht en is deze dus hiertoe bevoegd;
6
, - Beschikkingsdaden: dit betreffen uitzonderlijke handelingen, buiten de dagelijkse
werkzaamheden/handelingen om, zoals de aanschaf van een auto indien sprake is van een
tandartspraktijk.
1.10.3 Vertegenwoordiging van een maatschap, vof en C.V.
Bij de maatschap is een vennoot alleen vertegenwoordigingsbevoegd voor zover hij van de andere
vennoten een volmacht heeft om in naam van de maatschap te handelen (art. 7A:1679 BW en art.
7A:1681 BW). Bij de vof komt de vertegenwoordigingsbevoegdheid toe aan iedere vennoot (art. 17
K).
1.10.4 Verantwoordelijkheid en aansprakelijkheid bij een maatschap, vof en C.V.
Vennoten van een maatschap, vof en een C.V. zijn persoonlijk aansprakelijk voor eventuele schulden.
Bij een maatschap is sprake van aansprakelijkheid voor gelijke delen (art. 7A:1680 BW) en bij een
vof is sprake van hoofdelijke aansprakelijkheid (art. 18 K).
Daarnaast is op de maatschap vof en de C.V. de administratieplicht van toepassing (art. 3:15i BW) en
zijn zij verplicht om jaarlijks een staat van baten en lasten op te stellen en deze minstens zeven jaar te
bewaren (art. 2:10 BW).
1.10.5 Herstructurering van een maatschap, vof en C.V.
Voor een maatschap, vof en een C.V. is niet, zoals bij een B.V. en N.V. van toepassing is, sprake van
statuten, maar is sprake van een vennootschapsovereenkomst. Indien een vennoot de maatschap, vof
of C.V. opzegt heeft dit in beginsel ontbinding van de personenvennootschap tot gevolg (art. 7A:1683
BW).
7
