Hoofdstuk 0: Basis
Deel 1
Wat zijn de kenmerken van het leven?
- Metabolisme (=stofwisseling) en bestaat uit twee afzonderlijke deelprocessen:
→ katabolisme/dissimilatie: het uiteenvallen van grote moleculen in kleinere
moleculen bv. spijsvertering in de maag-darmkanaal of verbrandingprocessen in de
cellen.
→ anabolisme/assimilatie: het totaal van alle opbouwreacties. Als grondstoffen voor
het anabolise worden tussenproducten van het katabolisme gebruikt zo worden bv.
spiereiwitten gemaakt, die bij de vertering van het voedsel ontstaan.
- Groei
- Voortplanting
- Adaptatie = aanpassingsvermogen
- Prikkelbaarheid en prikkelverwerking
- Beweging
- Homeostase
Hoe is het menselijk lichaam opgebouwd (groot → klein)?
Organisme → orgaanstelsels → organen → weefsels → cellen → organellen → moleculen,
zouten → atomen, ionen.
Wat verstaan we onder homeostase? Geef een voorbeeld.
Homeostase = het vermogen van meercellige organismen om het interne milieu in evenwicht
te houden, ondanks veranderingen in de omgeving waarin het organisme zich bevindt, door
middel van regelkringen in het organisme.
Homeostase voorbeeld:
- Bloedsuikerspiegel: een normale nuchtere waarde ligt tussen de
4,0 en de 7,0 mmol/l
- Regelkring d.m.v. hormonen: insuline en glucagon
Homeostase voorbeeld:
- Zuurgraad, pH, H+ ionen, indicatoren
Homeostase voorbeeld:
- Wat gebeurt er als je door een metabole stoornis teveel H+ produceert (of te weinig
H+ uitscheidt)
→ H+ hoopt zich op in het bloed
→ pH gaat omlaag
→ Metabole acidose
→ Lichaam wil H+ wegwerken: dit kan door meer CO2 uit te ademen, want per CO2
verdwijnt er een H+ uit het bloed, waardoor de pH weer langzaam stijgt.
→ Dus: je gaat meer en dieper ademen
Homeostase voorbeeld:
- Wat gebeurt er als je door COPD niet voldoende kan ademen (hypoventilatie)?
→ De CO2 wordt niet goed uitgeademd
, → CO2 hoopt zich op in de longen en in ook het bloed
→ H+ concentratie neemt toe, want per CO2 komt er ook een H+ bij
→ pH gaat omlaag
→ Respiratoire acidose
→ Je nieren kunnen dan extra buffer aanmaken
Waarom is de vochtbalans zo belangrijk?
Wanneer de vochtbalans is verstoord heeft dit ernstige gevolgen voor de lichaamsfuncties.
Een vochtverlies van 10% is al zeer ernstig, wanneer het vochtverlies meer dan 20% bedraagt,
kan dit dodelijk zijn. Bij sterk vochtverlies zullen de nieren minder urine produceren om het
evenwicht zoveel mogelijk te kunnen handhaven en bij extreem vochtverlies kan de productie
van urine zelfs geheel stoppen met een stijging van allerlei afvalstoffen (=anurie). Een te
groot watergehalte in het lichaam is eveneens schadelijk door in korte tijd grote hoeveelheden
water te drinken en ontstaat waterretentie als gevolg daarvan hyponatriëmie. In gevorderde
gevallen kan dit leiden tot verwardheid, convulsies en eventueel coma.
Wat zijn elektrolyten en wat is hun functie?
Elektrolyten = een bepaalde hoeveelheid mineralen die een mens opneemt, omdat de zouten
in een oplossing altijd in ionen zijn gesplitst. De functie van de elektrolyten zijn: bouwstof,
osmolariteit, bestanddelen van hormonen en enzymen, impulsgeleiding en spiercontractie.
Hoe wordt de pH (zuurgraad) gereguleerd? Wat is een buffer?
De pH wordt gereguleerd door zure en basische stoffen. Dit heeft te maken met de
concentratie H+ ionen (protonen) in het bloed die constant wordt gehouden door ademhaling,
pH-buffers en urineproductie. Een buffer houdt de pH in het bloed constant bij verandering
van de concentratie waterstofionen en een buffer is een stof die H+ reversibel aan zich kan
binden.
Bicarbonaat buffersysteem:
Wat verstaan we onder anabole processen? En katabole processen?
Anabole processen zorgen voor minder vet en meer spiermassa om energie te verbruiken voor
de spieropbouw, terwijl katabole processen het tegenovergestelde doen door verbranding van
spierweefsel om op korte termijn meer energie vrij te maken uit reserves.
Wat zijn enzymen en wat doen ze?
Enzymen = een biokatalysator en worden gevormd bij eiwitsynthese van een organisme.
Enzymen maken een specifieke chemische reactie in of buiten het verloop van een cel
mogelijk of versnelt de reactie zonder daarbij zelf te worden verbuikt of van samenstelling te
veranderen. De kenmerken van enzymen zijn: enzymen zijn altijd eiwitten, enzymen zijn
specifiek, de acitivteit van de enzymen is afhankelijk van de temperatuur en pH.
Deel 2
Wat verstaan we onder metabolisme?
, Metabolisme = stofwisseling. Het metabolisme is het geheel van biochemische opbouw- en
afbraakprocessen dat plaatsvindt in de cellen van organismen met behulp van enzymen. Er
wordt ondersheid gemaakt tussen de opbouw van stoffen onder gebruik van energie
(=anabolisme) en de afbraak van biomoleculen, waarbij energie vrijkomt (=katabolisme).
Wat zijn koolhydraten? Geef voorbeelden.
Koolhydraten zijn sachariden/suikers en bevatten C, H en O atomen. Koolhydraten worden
ingedeeld in monosachariden, disachariden en polysachariden.
- Monosachariden: ook wel enkelvoudige suikers genoemd, hebben als
molecuulformule C6H12O6. Voorbeelden zijn glucose (=druivensuiker), fructose
(=vruchtensuiker) en galactose, dat een bestanddeel is van lactose (=melksuiker),
omdat monosachariden de enige suikers zijn die direct uit het spijsverteringskanaal
kunnen worden opgenomen in het bloed waardoor zij ook wel snelle suikers worden
genoemd.
- Disachariden: ook wel dubbele suikers genoemd, zijn ontstaan uit de samenvoeging
van twee monosachariden onder afsplitsing vn een molecuul water met de formule
C12H22O11 en er zijn 3 bekende disachariden: maltose (=moutsuiker), sacharose
(=sucrose, rietsuiker, bietsuiker) en lactose (=melksuiker).
- Polysachariden: of samengestelde suikers betaan uit moleculen die zijn opgebouwd uit
een zeer groot aantal eenheden glucose en de molecuulformule is C6H10O5n, waarbij
n het aantal glucosemoleculen weergeeft waaruit het polysacharidemolecuul is
opgebouwd. De belangrijkste polysachariden zijn: zetmeel (=amylum), glycogeen en
cellulose (=celstof).
Hoe zijn lipiden opgebouwd? En eiwitten?
Lipiden/vetten = opgebouwd uit glycerol met drie vetzuren: alfa-linoleenzuur (ALA),
eicosapentaeenzuur (EPA) en docosahexaeenzuur (DHA).
Eiwitten/proteïnen= opgebouwd uit aminozuren en polypeptiden.
Wat is ATP?
ATP (=adenosinetrifosfaat) = een directe energiebron door afbraak van deze stof komt
energie vrij om celactiviteiten uit te voeren in alle cellen en is een zeer energierijke
verbinding. Bij de verbranding wordt de energie tijdelijk opgeslagen in de vorm van de stof
ATP volgens de reactie: ADP + fosfaat → ATP. Wanneer deze energie nodig is voor één of
andere vorm van arbeid verloopt deze reactie in omgekeerde richting, waarbij de opgeslagen
energie weer vrijkomt. Het geproduceerde ADP wordt vervolgens weer opgeslagen in de
mitochondriën.
poly- en disachariden
Wat gebeurt er in de glycolyse? En in de citroenzuurcyclus?
Bij het dissimilatieprocess komt energie vrij via koolhydraten,
vetten en eiwitten dit slaan we op en vervoert ons lichaam in de
vorm van ATP. ATP is de meest voorkomende energierijke
verbinding die door ons lichaam wordt gebruikt om energie op te
slaan en te vervoeren. Het maken van ATP gebeurt eerst via
glycolyse en daarna gaat het de citroenzuurcyclus in. Daarbij kan
ATP op 2 manieren worden gemaakt:
