.9Samenvatting Pathologie Hoofdstuk 15 Aandoeningen van de psyche
15.1 Inleiding
Psychische gezondheidtoestand van welzijn waarin iemand zich bewust is van zijn of haar eigen
capaciteiten, kan omgaan met de normale stress van het leven, productief is en bijdraagt aan de
maatschappij
Psychische gezondheidtoestand van mentaal welbevinden en het vermogen om zich aan te passen,
goed gevoel over zichzelf, positieve gevoelens tegenover anderen en het vermogen om te kunnen
omgaan met de uitdaging van het leven
DSM (diagnostic and statistical
manual of mental
disorders)classificatie en
diagnostiek van psychische
aandoeningen
Psychische stoornissyndroom,
gekenmerkt door klinische
significante symptomen op het
gebied van cognitieve functies,
emotieregulatie of gedrag van een
persoon, dat een uiting is van
disfunctie in psychologische,
biologische of
ontwikkelingsprocessen die invloed
hebben op psychisch functioneren
Psychische stoornisgepaard met
significantie lijdensdruk en/of
beperkingen in het functioneren op
sociaal of beroepsmatig gebied of bij
andere belangrijke bezigheden
Prevalentie
- Komen vaak voor
- 1/5 mensen
- Alle leeftijden
- Alle etnische groepen
- Alle sociale klassen
Preventie
- Lichaamsbeweging
Afgifte endofrinenchemische stoffen die tijdens lichaamsbeweging vrijkomen in hersenen
euroforisch en voldaan gevoel
Hogere zelfwaardering
,15.2 Risicofactoren
- Genetische aanlig
- Omgevingsfactorenbeschadiging door blootstelling alcohol, drugs, infectieziekten, toxische
stoffen, hersenletsel, zuurstoftekort en slechte voering
- Opgroeien in stressvolle omstandighedenarmoede, misbruik, verwaarlozing
- Ernstige hersenbeschadiging door trauma
- Traumatische levensgebeurtenissenoverlijden ouder, oorlog, nootlottig ongeval
- Chronische/invaliderende ziekteneenzaamheid en verlies van steun
- Alcohol- en drugsgebruikernst
15.3 Vroege signalen
Psychische stoornissenzelden onverwacht
- Familieleden, vrienden, leerkrachten/collega’s,
betrokkene zelfdoor dat gedachten, gevoelens of
gedrag niet normaal zijn
- Bekendheid met vroege alarmsignalentijdig in
grijpen
15.4 Oorzaak van psychische stoornissen
- uitdaging oorzaak achterhalen
- vaak gevolg van interactie tussen biologische,
psychologische en omgevingsfactoren
- somsene generatie op andere generatie
doorgegeven via genen
- positieve familieanamnesevatbaar voor
ontwikkelen psychische stoornis
- hangen samen met afwijkingen in verschillende genen
- erven vatbaarheid niet stoornis
- hersenaandoeningen
- verstoorde ontwikkeling van foetale hersenen door alcohol- of drugsgebruik door
moeder/infectie
- verstoord evenwicht tissen verschillende neurotransmitters, chemische boodschappers die
rol spelen bij communicatie tussen hersencellen
- ernstig psychisch trauma
- slachtoffers van psychisch, lichamelijk of seksueel misbruik
- verwaarlozing
- pesten
- huiselijk geweld
- sociale omstandigheden (armoede, onveilige omgeving, verstoorde familierelaties,
sterfgevallen, scheidingen en bepaald sociaal of cultureel verwachtingspatroon
15.5 Psychiatrische diagnostiek
- uitgebreide anamnese
- lichamelijk onderzoekonderliggende lichamelijke aandoeningen
- aanvullend onderzoekonderliggende lichamelijke aandoeningen
, bloedonderzoek, beeldvormend onderzoek, urineonderzoek, hormoonbepalingen en elektro-
encefalogram (EEG)meten elektrische activiteit van hersenen
geen lichamelijke oorzaakgeestelijke gezondheidszorg
psychiatrisch onderzoekstellen psychiatrische diagnose
- psychiatrische anamnese
- observaties van patiënt of naasten
- aanvullend onderzoekheteroanamnese, ontwikkelingsanamnese, lichamelijk onderzoek en
(neuro)psychologisch onderzoek (vragenlijsten of andere meetinstrumenten)
15.6 Behandeling van psychische stoornissen
Psychotherapie:
- gesprekken met een gecertificeerde hulpverlener
- gedrag, gevoelens en gedachten in relatie toto psychische stoornis begrijpen
- kennis en inzichtenverminderen psychische klachten of beter hanteerbaar
medicijnensymptomen verminderen
- antidepressiva, stemmingsstabilisatoren, anxiolytica, stimulantia en antipsychotica
psychose verlies werkelijkheidszin
- gepaard met wanen (=foute interpretatie van wat er plaatsvindt of wie men voor zich heeft
- hallucinaties (= dingen zien of horen die er niet zijn)
hersenstimulatie
- zelden
- alleen als medicijnen of psychotherapie onvoldoende effect
- van buitenaf gestimuleerdelektrische stroom of magnetische velden (transcraniële directe
stroomstimulatie, tDCS of transcraniële magnetische stimulatie, TMS)
- stimuleren via elektroden in hersenendiepe hersenstimulatie (DBS)
- veroorzaakt chemische veranderingeninvloed op werking hersenen
opnameals patiënten niet in staat zijn om voor zichzelf te zorgen of als ze een gevaar opleveren
voor zichzelf of anderen
15.7 Psychische stoornissen
15.7.1 Depressieve stoornis
constant somber/ hebben nergens zin inverhindert normaal functioneren
1 periode van neerslachtigheid of verlies van intresse/plezier in combinatie met
gedragsveranderingen
Prevalentie
- NE: 5% volwassenen 18-64 per jaar
- NE: 8% >12 jaar
- BE: 5% mannen >15 jaar, 8% vrouwen >15 jaar
- Vaker bij vrouwen dan mannen