Inhoudsopgave
Kern van het ondernemingsrecht................................................................................................................... 1
1. Ondernemingsvormen.......................................................................................................................................2
1.1 Besloten vennootschap (Bv).......................................................................................................................3
1.2 Naamloze vennootschap (Nv)....................................................................................................................5
1.3 De maatschap en de vennootschap onder firma.......................................................................................5
1.4 Verschillen tussen nv/bv enerzijds en de maatschap/vof anderzijds........................................................7
1.5 Tussenvormen: commanditaire vennootschap en coöperatie..................................................................9
1.6 Combinatievormen: concern....................................................................................................................10
1.7 Rechtspersoon..........................................................................................................................................10
1.8 Eenmanszaak............................................................................................................................................11
1.9 Vereniging en stichting.............................................................................................................................11
1.10 Handelsregister.......................................................................................................................................12
1.11 Wet op de Ondernemingsraden.............................................................................................................12
1.12 Verschillende types nv’s en bv’s.............................................................................................................13
1.13 Belangenpluralisme................................................................................................................................13
2. Oprichting........................................................................................................................................................13
2.1 Nv en bv....................................................................................................................................................14
2.2 Coöperatie................................................................................................................................................17
2.3 Vereniging en stichting.............................................................................................................................17
2.4 Niet-bestaande rechtspersonen...............................................................................................................18
2.5 Preconstitutief handelen bij andere rechtspersonen dan een nv of bv...................................................19
2.6 Maatschap, vof en cv................................................................................................................................19
3. Vermogensstructuur.......................................................................................................................................20
3.1 Stortingsplicht op aanelen bij een bv en nv.............................................................................................20
3.2 Ingehouden winst bij de nv en bv............................................................................................................21
3.3 Enige balans- en kapitaalbegrippen.........................................................................................................22
3.4 Extra verplichtingen van een aandeelhouder..........................................................................................23
3.5 Kapitaal- en vermogensbescherming in de nv en bv...............................................................................23
3.6 Vereniging, coöperatie en stichting..........................................................................................................25
3.7 Het vermogen van maatschap, vof en cv.................................................................................................26
4. Aandeelhouderschap en lidmaatschap...........................................................................................................27
4.1 Aandeelhouderschap bij een bv...............................................................................................................27
4.2 Aandeelhouders bij een nv.......................................................................................................................28
4.3 Geschillenregeling en uitkoopregeling.....................................................................................................29
4.4 Soorten aandelen.....................................................................................................................................32
4.5 Lidmaatschap van vereniging of cooperatie............................................................................................34
4.6 Lidmaatschap (partnerschap) bij een maatschap, vof of cv.....................................................................34
5. De organisatie.................................................................................................................................................35
5.1 Bevoegdheidsverdeling bij een bv............................................................................................................35
5.2 Aandeelhoudersvergadering en besluitvorming bij een bv.....................................................................38
5.3 Tegenstrijdig belang en besluitvorming bij een bv..................................................................................40
5.4 Nv..............................................................................................................................................................41
5.5 Nietigheid en vernietiging van besluiten..................................................................................................44
5.6 Vereniging, coöperatie en stichting..........................................................................................................46
5.7 Maatschap, vof en cv................................................................................................................................46
1
, 6. Vertegenwoordiging.......................................................................................................................................47
6.1 Nv en bv....................................................................................................................................................47
6.2 Vertegenwoordiging bij besluit................................................................................................................48
6.3 Vereniging, cooperatie en stichting..........................................................................................................49
6.4 Maatschap, vof en cv................................................................................................................................49
6.5 Doeloverschrijding....................................................................................................................................50
6.6 Onrechtmatige daad.................................................................................................................................51
7. Verantwoordelijkheid en aansprakelijkheid...................................................................................................51
7.1 Verantwoordelijkheid bij een bv..............................................................................................................51
7.2 Interne aansprakelijkheid van bestuurders van een bv...........................................................................55
7.3 Externe aansprakelijkheid van bestuurder van een bv............................................................................59
7.4 Verantwoordelijkheid en aansprakelijkheid bij de andere rechtspersonen............................................62
7.5 Verantwoordelijkheid en aansprakelijkheid bij maatschap, vof en cv.....................................................63
8. Herstructurering..............................................................................................................................................64
8.1 Soorten van herstructurering bij nv’s en bv’s..........................................................................................64
8.2 Vergroting van het aandelenkapitaal.......................................................................................................64
8.3 Vermindering van het aandelenkapitaal..................................................................................................65
8.4 Statutenwijziging......................................................................................................................................67
8.5 Omzetting.................................................................................................................................................68
8.6 Juridische fusie en splitsing......................................................................................................................68
8.7 Ontbinding................................................................................................................................................70
8.8 Herstructeringen bij verenigingen en coöperaties...................................................................................70
8.9 Herstructureringen bij stichtingen...........................................................................................................71
Herstructureringen bij maatschap, vof en cv.................................................................................................72
9. Concernrecht...................................................................................................................................................73
9.1 Wat is een groep of concern?..................................................................................................................73
9.2 Motieven voor concernvorming...............................................................................................................73
9.3 Concernvorming.......................................................................................................................................74
9.4 Belang van het concernrecht....................................................................................................................76
9.5 Aanwijzingsbevoegdheid of aanwijzingsmacht?......................................................................................77
9.6 Jaarrekeningenrecht.................................................................................................................................78
9.7 Doorbraak van aansprakelijkheid.............................................................................................................79
9.8 Ontvlechting van concernverhoudingen..................................................................................................79
1. ONDERNEMINGSVORMEN
De rechtsvormen van het ondernemingsrecht zijn het juridisch omhulsel van de
onderneming. De rechtsvormen zijn in de eerste plaats facilitair; het is een
hulpmiddel om een onderneming te kunnen laten functioneren. Het gevolg
hiervan is dat de juridische ondernemingsvorm een sterke invloed ondergaan van
wat het goed functioneren van een onderneming bijvoorbeeld op het gebied van
efficiency vereist.
Het ondernemingsrecht regelt drie onderwerpen:
a. Hoe steek de interne structuur van een onderneming in elkaar; de
juridische organisatie/inrichting: organisatierecht.
b. Wie mogen en kunnen voor de onderneming transacties sluiten;
vertegenwoordiging.
c. Hoe zijn de verantwoordelijkheid en aansprakelijkheid voor de gang van
zaken in de onderneming uitgewerkt; aansprakelijkheid.
2
,Ondernemingen zijn gericht op het behalen van economische voordelen: winst.
De wens tot winstgerichtheid heeft voor de opzet en inrichting van het
ondernemingsrecht een belangrijk gevolg. Het ondernemingsrecht dient zo te zijn
ingericht dat er ruimte is voor het maken van winst.
De wetgever en rechters in het ondernemingsrecht zijn telkens op zoek naar een
evenwicht tussen de vrijheid van de ondernemer en de regulering van zijn
activiteiten, tussen faciliteit en het waarborgen van bepaalde belangen (bijv.
schuldeisers/werknemers).
Voor een economisch goed functionerende samenleving zijn goed opgezette
juridische instituties van het grootste belang.
1.1 BESLOTEN VENNOOTSCHAP (BV)
Bv’s worden ingezet voor velen activiteiten: kleine onderneming met twee
werknemers, maar ook hele grote ondernemingen. Daarnaast kan het dienen als
spaarpot als de bv wordt ingezet om op fiscaal voordelige wijze een pensioen op
te bouwen.
Art. 2:175 BW. Kenmerkend voor een bv is dat het een in een of meer
overdraagbare aandelen verdeeld kapitaal heeft. Men kan slechts in een bv
participeren via een aandeel in haar kapitaal. Om deze reden wordt de bv
gerekend tot de kapitaalassociaties (ook wel kapitaalvennootschappen). Bij
oprichting dient in ieder geval één aandeel te worden uitgegeven. Het nominale
bedrag van de aandelen en het daarop te storten bedrag kan laag zijn. Als er
meer dan één aandeel wordt uitgegeven, wat meestal het geval is, mogen de
aandelen in handen zijn van één aandeelhouder: de eenpersoons-bv is in het
Nederlandse recht legaal.
De bv (net als de nv) wordt omwille van geld aangegaan.
Functies van het aandeel
In de eerste plaats zijn aandelen voor de bv een middel om vermogen aan te
trekken. De aandeelhouder brengt vermogen in de bv. Hij verkrijgt als
tegenprestatie een of meer aandelen. Deze inbrengverplichting houdt in dat de
aandeelhouder vermogen aan de bv ter beschikking moet stellen, in beginsel ter
grootte van het nominale bedrag waarvoor hij aandelen neemt. In de statuten
van een bv staat steeds vermeld hoe hoog dit nominale bedrag voor een
bepaalde soort aandelen is.
In de tweede plaats is aan het aandeel doorgaans stemrecht in de
aandeelhoudersvergadering verbonden (art. 2:228 BW). Het heeft in dat geval
dus een zeggenschapsfunctie. Hoe meer aandelen iemand houdt, des te meer
stemmen hij in de aandeelhoudersvergadering heeft. Voor het aantal in de
aandeelhoudersvergadering uit te brengen stemmen is in beginsel de omvang
van het aandelenbezit doorslaggevend. De bv heeft een plutocratisch
karakter: hoe meer aandeel iemand houdt, hoe machtiger in de vergadering en
hoe machtiger in de vennootschap. Dit kan echter in de statuten van een bv
anders worden geregeld (art. 2:228 lid 4 BW). Zo zijn er soms ook aandelen
zonder stemrecht.
3
, Ten slotte vervult het aandeel vaak een winstverdelingsfunctie. In beginsel geeft
ieder aandeel recht op een gedeelte van de winst (art. 2:216 BW). Men noemt de
winstuitkering op een aandeel ook wel dividend. Hoe meer aandelen iemand
bezit, des te groter is in beginsel het winstrecht van de betrokkende, echter zijn
afwijkingen mogelijk (art. 2:216 lid 6 en 7 BW).
Voor een aandeelhouder vervult het aandeel nog een belangrijke functie: het is
voor hem een vermogensobject omdat het voor overdracht vatbaar is. Met de
handel in aandelen kan geld worden verdiend. Aandelen zijn vaak een belangrijk
onderdeel van het vermogen dat iemand tijdens zijn leven opbouwt. Een aandeel
kan ook verpand worden (art. 2:198 BW) en er kan beslag op worden gelegd.
Beslotenheid
De bv is besloten. Dit houdt in dat de door haar uitgegeven aandelen op naam
staan en overdracht ervan in beginsel niet vrijelijk kan plaatsvinden. Een
aandeelhouder in een bv die zijn aandelen wil overdragen dient in beginsel zijn
over te dragen aandelen aan de medeaandeelhouders aan te bieden (art. 2:195
lid 1 BW).
De statuten mogen de aandelenoverdracht vrijmaken. In de wet zijn uitvoerige
voorschriften te vinden die aanduiden binnen welke grenzen de vrije
overdraagbaarheid in de statuten beperkt kan worden. Dit type voorschriften
wordt blokkeringsregelingen genoemd. Bokkeringsregelingen hebben tot
gevolg dat aandelen in een bv niet zonder meer vrij verhandelbaar zijn.
Overdracht van aandelen kan in een bv slechts bij notariële akte plaatsvinden.
Alle aandeelhouders van een bv dienen te worden opgenomen in een register dat
het bestuur van de bv moet bijhouden (art. 2:194). De bv weet zo wie haar
aandeelhouders zijn.
Aansprakelijkheid
De reden dat de bv in Nederland de meest populaire rechtsvorm is omdat de
aandeelhouders en de bestuurders in beginsel niet aansprakelijk zijn voor
hetgeen in de naam van de bv is verricht: “een aandeelhouder is niet persoonlijk
aansprakelijk voor hetgeen in naam van de vennootschap wordt verricht en is
niet gehouden boven het bedrag dat op zijn aandelen behoort te worden gestort
in de verliezen van de vennootschap bij te dragen” (art. 2:175 BW). Het is door
voor aandeelhouders een voordelig aansprakelijkheidsregime.
Statuten
De bv wordt geregeerd door haar statuten. Dit zijn de door de
oprichters/aandeelhouders van de bv zelf opgerichte regels voor haar
organisatie. Het zijn haar eigen interne regels van specifieke aard. Bij de
oprichting dienen voor de eerste keer statuten te worden vastgesteld (art. 2:177
BW). Zij liggen voor iedere geïnteresseerde op het kantoor van het
handelsregister ter inzage (art. 2:180 lid 1 BW). De inrichting van een bv is dus
openbaar.
De wet geeft aan wat de minimale inhoud van de statuten moet zijn: de naam, de
zetel en het doel (werkterrein) van de vennootschap (art. 2:177 BW). Ook dienen
de statuten het aantal en het bedrag van de aandelen te vermelden.
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper annikavdermaarel. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,49. Je zit daarna nergens aan vast.