Strafprocesrecht
Les 1 3
Beginselen strafprocesrecht 3
In de hoofdrollen 5
Les 2 7
De verdachte en verdenking 7
Rechten van de verdachte 8
Les 3 11
Opsporingsonderzoek 11
De rechter-commissaris 12
Les 4 14
Dwangmiddelen 14
Voorlopige hechtenis 17
Gronden 18
Ernstige bezwaren en anticipatiegebod 20
Les 5 21
Inbeslagneming 21
Doorzoeking 22
Les 6 23
Bijzondere opsporingsbevoegdheden 23
Les 7 25
DNA-onderzoek 25
Onderzoek aan/in lichaam of kleding 26
Les 8 27
Openbaar Ministerie 27
Afdoeningsmogelijkheden 29
,Dagvaarding 29
Les 9 34
Slachtoffer 34
Schadevergoeding 35
Les 10 37
Onderzoek ter terechtzitting 37
Bewijs 39
Bewijsminimumvoorschriften 40
Les 11 41
Vormverzuimen 41
Les 12 44
Het vonnis 44
Arresten 46
,Les 1
Beginselen strafprocesrecht
Legaliteitsbeginsel (nulla poena-beginsel)
Het wetboek van strafvordering gaat ervan uit dat het gehele strafprocesrecht in een formele wet
geregeld moet worden. Dit legaliteitsbeginsel is neergelegd in artikel 1 Sv. Dit beginsel
beschermt de burger tegen inbreuken op fundamentele rechten door de overheid en tegen de
willekeur van de autoriteiten. Dergelijke inbreuken moeten bij wet in formele zin worden
geregeld.
Onschuldpresumptie (art. 6 lid 2 EVRM en art. 14 lid 2 IVBPR)
Een verdachte wordt onschuldig geacht totdat het tegendeel door een rechter wordt bewezen. De
overheid mag de verdachte niet als reeds veroordeelde aanmaken.
1. Verdachte kan niet worden belast met het bewijzen van de onschuld: OM moet schuld
bewijzen.
2. De rechter moet ‘uitstralen’ dat hij de verdachte niet reeds als veroordeelde beschouwt (art.
271 lid 2 Sv)
3. Voorkomen moet worden dat de verdachte tijdens het proces aan irreparabele maatregelen
wordt onderworpen
Een verdacht die is vrijgesproken, moet geacht worden van alle blaam te zijn gezuiverd. Iedere
‘public official’, of hij nou bemoeienis met de zaak heeft of niet, moet zich van een oordeel
onthouden. Zelfs de suggestie dat zij de verdachte voor schuldig houden, mogen de autoriteiten
niet wekken.
Nemo tenetur-beginsel
Niemand behoeft actief mee te werken aan zijn eigen veroordeling, noch daartoe verplicht dan
wel gedwongen kan worden.
Equality of arms
De verdachte neemt als vrij burger in het strafproces een positie in die niet gelijk, maar wel
gelijkwaardig is aan die van de vervolgende overheid. Hij moet de aanklacht op basis van
‘equality of arms’ kunnen bestrijden. Dit beginsel gaat ervan uit dat zowel de verdediging als het
OM met hetzelfde dossier en met dezelfde middelen strijden.
Verbod op dubbele vervolging (Ne bis in idem)
Het verbod van artikel 68 Sr. houdt in dat een verdachte niet tweemaal voor hetzelfde feit mag
worden vervolgd.
Recht op een eerlijk proces (art. 6 EVRM)
Het recht op een eerlijk proces is bijna onlosmakelijk verbonden met het recht op een openbaar
proces, op een proces dat binnen redelijke termijn wordt afgerond, en op behandeling door een
onafhankelijk en onpartijdig gerecht dat bij de wet is ingesteld. De burger die beschuldigd wordt
van strafbare feiten heeft recht op een eerlijk proces, omdat moet voorkomen dat hij ten onrechte
wordt gestraft. Cruciaal nu is dat art. 6 EVRM het recht van de verdachte om zich te verdedigen
als de belangrijkste waarborg tegen willekeurige bestraffing beschouwt. De voorkoming van
willekeurige bestraffing is niet het enige doel van art. 6 EVRM. Ook mag het proces niet onnodig
, belastend zijn, dit blijkt uit de eis dat een proces binnen een redelijke termijn moet worden
afgerond.
Recht op eerbiediging van privé-, familie- en gezinsleven (art. 8 EVRM)
Dit artikel beschermt ons als burger tegen onrechtmatig gebruik van opsporingsbevoegdheden
door de overheid. Wanneer de overheid een inbreuk op de privacy wil maken moet dit voldoen
aan de eisen van lid 2 (de inbreuk moet vooral bij wet zijn toegestaan)
Beginsel van zuiverheid van oogmerk
Ook wel bekend als het verbod op misbruik van bevoegdheid (‘Detournement de pouvoir’) houdt
in dat een publieke bevoegdheid niet mag worden aangewend voor een ander doel dan waarvoor
zij gegeven is.
Het beginsel van de redelijke en billijke belangenafweging
In dit beginsel liggen de in het strafrecht geldende eisen van proportionaliteit en subsidiariteit
besloten. Relevante belangen dienen behoorlijk tegen elkaar te worden afgewogen. Beslissingen
die - in verhouding tot het algemeen belang - onevenredig groot nadeel aan de belangen van de
burger toebrengen, dienen achterwege te blijven.
Het gelijkheidsbeginsel
Is verankerd is art. 1 Gw, en gaat uit van de gelijke behandeling van gelijke gevallen.
Vertrouwensbeginsel
Het vertrouwensbeginsel ziet erop dat een verdachte gerechtvaardigd mag vertrouwen op
mededelingen van politie en justitie.
Aard en doel van het strafprocesrecht
Het hoofddoel van het strafproces is het verzekeren van een juiste toepassing van het abstracte
materiële strafrecht. Het doel is enerzijds te bewerkstelligen dat de schuldigen worden gestraft.
Het doel is anderzijds het voorkomen van de bestraffing van onschuldigen. De vraag is welk
subdoel het zwaarst moet wegen. In ons strafproces geldt het in dubio pro reo-beginsel. De
verdachte krijgt het voordeel van de twijfel. De rechter mag het feit blijkens art. 338 Sv alleen
bewezen verklaren als hij zelf de overtuiging heeft bekomen dat het feit door de verdachte is
begaan.
Naast het hoofddoel bestaan andere doelen. Vier bijkomende doelen zijn:
A. Eerbieding van de rechten en vrijheden van de verdachte
Voorkomen moet worden dat de strafrechtelijke vervolging een disproportionele inbreuk maakt
op de vrijheid van de betrokken burger.
B. Eerbieding van de rechten en vrijheden van andere berokkenen
Voorkomen moet worden dat inbreuken op de vrijheid van betrokkenen, disproportioneel is.
C. Procedurele rechtvaardigheid
Tot de kern van het eerlijke proces waarop iedere verdachte recht heeft, behoort eenvoudig dat hij
wordt gehoord. Een eerlijk proces garandeert niet dat de beslissing juist is, maar zij kan die
beslissing wel aanvaardbaar maken.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Isa07. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,29. Je zit daarna nergens aan vast.