Houlgate hoofdstuk 7: Child abuse and neglect
7.1 Protecting the child: The family court option:
Er zijn drie categorieën rechtzaken die het gevolg zijn van kindermishandeling en
kindermisbruik en verwaarlozing:
- Strafrechtelijk: de dader wordt beschuldigd van een misdrijf, bijvoorbeeld seksueel
misbruik.
- Onrechtmatige daad: bij een onrechtmatige daad kan het slachtoffer de dader civiel
aanklagen voor schadevergoeding.
- Familie-of jeugdrechtbank: dit is de meest gebruikte vorm als er sprake is van
kindermishandeling of misbruik. Dit verloopt volgens twee fases: jurisdictie en
dispositioneel. Bij jurisdictie bepaalt de rechtbank of het onderwerp bevoegd is voor
de familie- of jeugdrechtbank door te beslissen of de feiten van de zaak vallen onder
de definitie van misbruik of verwaarlozing. Als dit het geval is, dan moet de rechtbank
beslissen welke beschermende voorziening er nodig is voor het kind. Soms is het
oordeel van de rechtbank dispositioneel te noemen. Dan zijn er een aantal
mogelijkheden: (a) laat het kind bij de huidige ouders onder supervisie van een
jeugdbeschermer, (b) plaats het kind in een pleeggezin of instituut, (c) beëindig de
ouderlijke rechten en laat het kind adopteren. De rechtbank vraagt advies aan de Child
Protective Services (CPS) om een beslissing te maken. De CPS organiseert dan een
Child Protective Team (CPT).
7.2 Twee zaken:
Casus 1: Child abuse: kindermishandeling betreft schadelijke handelingen, met name ernstige
fysieke, emotionele en seksuele mishandeling van een kind dat niet het gevolg is van een
ongeval of omstandigheden waarover de ouder geen controle heeft. Voorbeeld: Denise is een
geadopteerd meisje en wordt vaak geslagen door haar moeder met een riem omdat ze haar
huiswerk niet mee had genomen.
Casus 2: Child neglect: verwaarlozing betreft pijnlijke nalatigheid, het falen van de ouders om
kinderen te voorzien van basisbehoeften inclusief voedsel, emotionele benodigdheden,
medische benodigdheden en onderwijs. Voorbeeld: Jason die bij zijn biologische moeder veel
te veel eten krijgt en niet verzorgt wordt, hij speelt met vuur en doet zichzelf pijn.
7.3 The standard of ‘best interests of the child’
Wat het beste belang is voor een kind is heel vaag. Wat zijn de belangen van een kind en wat
is dan het beste?
Een belangrijk belang van een kind is: ‘gezinsintegriteit en voorkeur om te voorkomen dat het
kind uit huis moet’. Een tweede is: ‘de gezondheid, veiligheid en bescherming van een kind’,
en dat het kind zorg en behandeling krijgt zodat het kan ontwikkelen tot een zelfvoorzienende
volwassene.
Maar wat is dan een belang: volgens Feinberg is een belang iets wat een persoon een aandeel
in heeft omdat hij iets te verliezen of te winnen heeft afhankelijk van wat ermee gebeurt.
Voor een kind is een fysieke gezonde en veilige omgeving het meest belangrijk. Dit is een
fundamenteel belang voor het kind.
7.4 Using family models to determine the best interests of a child
Er zijn twee modellen of concepties van de familie:
1. Individualistisch model: een gezin wordt gezien als losse individuen die elkaar nodig
hebben om hun eigen individuele behoeften en wensen te vervullen.
, Vanuit dit model zal het CPT ingrijpen in het gezin en maakt het niet uit dat de
familiebanden hierdoor worden aangetast. Het gaat om de belangen van het
individuele kind en de rechten van dit kind. Als dit noodzakelijk is om het kind in
veiligheid te brengen, dan wordt het kind uit huis gehaald.
2. Organisch model: centraal staat de familie en de autonomie van de familie. Het gezin
wordt gezien als een levend organisme waarin de delen bestaan voor het geheel. Ieder
lid van het gezin draagt bij aan de belangen van het geheel, het gezin.
Vanuit dit model wordt de bijdrage van ieder belang van het gehele gezin
meegenomen. De belangen van het kind kunnen niet los gezien worden van de
belangen van de familie. Vanuit dit model zal er veel meer geïnvesteerd worden in het
gezin, zodat de banden worden genezen.
De spanning tussen deze modellen is terug te zien in het beleid van
kinderwelzijnsorganisaties. Twee soorten beleid die tegenstrijdige aanbevelingen doen:
1. Family Preservation vs Child Protection: family preseveration, ook wel
familieintegriteit of gezinsbehoud, probeert het functioneren van een gezin als geheel
aan te passen. Dit staat tegenover de Child Protection, ook wel child removal, die de
gezondheid en veiligheid van een verwaarloosd of mishandeld kind benadrukt.
2. Compassion vs Control: compassie: proberen om een behulpzame professional-ouder
relatie op te bouwen om het misbruik te begrijpen en om het functioneren te
verbeteren. De controle benadering benadrukt het agressieve gebruik van interventies
om misbruik te beperken en afwijkend gedrag te bestraffen. Een individu is geheel
verantwoordelijk voor zijn eigen gedrag.
De controlebenadering past bij het child protection beleid. Beide benadrukken de
bescherming van het kind als prioriteit en gaan uit van het individualistische model. De
belangen van het kind worden apart gezien van de belangen van de ouders en andere
gezinsleden. Als de belangen van het kind buiten het gezin liggen, dan wordt het kind uit huis
geplaatst omdat dat de beste oplossing is voor het kind.
De compassionbenadering past bij de family preservation en is gebaseerd op het
organische model. Dit model gaat er dus vanuit dat de beste belangen van het kind niet apart
gezien kunnen worden van de belangen van de familie. Misbruik of verwaarlozing wordt dan
ook gezien als iets wat door het gezin wordt veroorzaakt, bijvoorbeeld door stress door het
kind (omdat het gehandicapt is), stress door ouders (alcoholmisbruik, psychiatrische stoornis)
en sociale oorzaken (armoede, werkloosheid).
7.5 An alternative dispositional standard
De beslissing voor het kind of het uit huis moet of dat er gezinsbehandeling moet komen, is
niet duidelijk omdat de belangen van het kind niet eenduidig zijn. Dus één casus kan twee
verschillende aanbevelingen hebben, afhankelijk van de notie van ‘the childs best interests’.
We kunnen dit probleem oplossen op twee manieren: (1) we kunnen kiezen om de ‘best
interests of the child-standaard’ te behouden, en eraan toevoegen dat er alleen bepaalde
belangen meetellen. Maar dit leidt tot problemen, omdat soms de organische kijk op de
belangen van het kind van invloed zijn. Of (2) we kunnen ‘the best interests of the child-
standaard’ loslaten en we zoeken naar een oplossing waarin niet zoveel variatie bestaat.
Deze alternatieve standaard is aanbevolen door de National Institute for Juvenile Justice
and Delinquency Prevention. Deze standaard beveelt aan dat een kind niet uit huis moet
worden geplaatst, tenzij de rechtbank vind dat:
a. Het kind is beoordeeld als misbruikt of verwaarloosd, én
