Jeugdrecht begrepen
Hoofdstuk 1 Inleiding recht
1.2 Omschrijving en doel
Het doel van het recht: het gaat om wat men inhoudelijk wil bereiken met het recht, namelijk:
rechtvaardigheid, gelijkheid, beschermen van de zwaksten en conflictbeheersing.
Bij het vaststellen van rechtsregels wordt de inhoud van het recht vastgesteld, de inhoud wordt door
de politiek bepaald en verschilt (gedeeltelijk) van land tot land. Ook heeft het recht een ‘technisch
doel’ namelijk: het ordenen van de samenleving en het geven van regels om conflicten te
voorkomen.
Begrip technisch doel: het recht is het geheel van overheidsregels dat de samenleving ordent.
1.3 Rechtsgebieden
Het recht houdt zich met alle aspecten van de samenleving bezig: koop en verkoop,
studiefinanciering, gezag van ouders over hun kinderen, uitkeringen, bouwvergunningen etc. Om
ordening aan te brengen in de verschillende aspecten wordt het recht ingedeeld in verschillende
onderdelen (rechtsgebieden), namelijk: staatsrecht, bestuursrecht, strafrecht en burgelijkrecht.
Staatsrecht
Het staatsrecht geeft de basisregels voor de organisatie van de overheid. Het geeft regels voor de
relatie tussen burger en overheid.
Belangrijkste wet: grondwet.
Bestuursrecht
Het bestuursrecht houdt zich met de overheid ‘in actie’ bezig. Het bestuursrecht geeft regels over de
bestuurstaak van de overheid. Bij het uitoefenen van de bestuurstaak komt de overheid vaak met de
burgers in aanraking bijvoorbeeld: burgers die een vergunning willen voor een dakkapel of een
uitkering aanvragen etc.
Belangrijkste wet: Algemene wet bestuursrecht (Awb)
Strafrecht
Typerend voor het strafrecht is dat het verboden gedragingen beschrijft, zoals: moord of diefstal.
Belangrijke wetten: Wetboek van strafrecht (Sr) & wetboek van strafvordering (Sv)
Burgerlijk recht
Het burgerlijk recht regelt de rechtsverhoudingen tussen burgers onderling en bestaat uit drie
onderdelen:
1. Personen- en familierecht: ouderschap, gezag, omgang en (echt)scheidingen;
2. Vermogensrecht: koop, huur en hypotheek
3. Rechtspersonenrecht: naamloze vennootschap (nv), besloten vennootschap (bv), stichting of
vereniging.
Belangrijke wetten: Burgerlijk Wetboek (BW) & Wetboek van Burgerlijke Rechtsvordering
(Rv)
, Omschrijving en plaats van het jeugdrecht
Het jeugdrecht is het geheel van rechtsregels dat de positie van jeugdigen regelt. Dit jeugdrecht is
geen eigen rechtsgebied en het valt ook niet onder één rechtsgebied, maar onder allemaal.
1.4 Materieel recht en formeel recht
Materieel recht
Het materieel recht bevat de rechten en plichten van burgers. Het materieel strafrecht beschrijft de
strafbepaling, zoals diefstal, doodslag etc.
Wetboek: wetboek van Strafrecht (Sr).
Formeel recht
Het formeel recht geeft het procesrecht. Het formeel strafrecht geeft aan wat er gebeurt als er een
strafbaar feit is gepleegd: de rechten van de verdachte, de positie van de raadsman, de
bevoegdheden van politie en justitie om de waarheid te achterhalen, de gang van zaken tijdens de
rechtszaak etc.
Formeelrecht wordt ook wel procesrecht genoemd.
Wetboek: wetboek van strafvordering (Sv).
Samengevat: het formeel recht regelt de wijze waarop het materieel recht gehandhaafd wordt.
1.5 Nationaal en internationaal recht
Ieder land is vrij om zijn eigen rechtsregels te maken. Deze regels gelden op het grondgebied van dat
land. Dit wordt nationaal recht genoemd. Daarnaast is er internationaal recht, dat de rechtsrelatie
tussen verschillende staten regelt. Dit wordt vastgelegd in internationale verdragen.
Het Europees Verdrag tot bescherming van de rechten van de mens en de fundamele vrijheden
(EVRM) heeft veel invloed op bijvoorbeeld ons personen- en familierecht en ons strafrecht.
Voor het jeugdrecht wijzen we op het Internationaal Verdrag inzake de Rechten van het Kind (IVRK),
waarin de overheden van de lidstaten zich verplichten om de rechten van het kind te respecteren en
te bevorderen.
