Consciousness
College 1: het probleem van bewustzijn
Zelf-experiment:
- Waanneer was je bewust?
- Wanneer was je niet bewust?
- Hoe wist je dat je bewust was?
- Hoe voelde het om bewust te zijn?
- Konden andere mensen zien dat je bewust was?
- Kon je de oorsprong lokaliseren van bewustzijn?
- Zorgde het denken aan bewustzijn voor stress?
- Hoe zou je bewustzijn definiëren?
Bewustzijn:
- Er is geen geaccepteerde definitie
- Voorbeelden van definities zijn:
o Het ervaren van qualia
o Zelf
o Mind vs. body
o Echt vs. illusie
o Fysiek vs. mentaal
- Je kan het ook bekijken vanuit verschillende perspectieven:
o Conceptuele fysiologie
o Hersenen, neurowetenschap
o Kunstmatige intelligentie
o Evolutie
Conceptuele fysiologie:
- Vaak wordt het als een ijsberg gezien. Wat boven water zit is bewust maar het grootste
gedeelte wat onder water zit is onbewust
- Een ander idee is het idee van duale proces theorie van gedachten
o Systeem 1:
▪ Snel en automatisch, emotioneel
• Impulsen / drijfveren
• Gewoontes
• Overtuigingen
o Systeem 2:
▪ Langzaam, kost moeite, logisch
• Reflectie
• Plannen
, • Probleem oplossen
Maar kunnen we stellen dat bewustzijn gelijk is aan systeem 2. Dan moeten we terug gaan naar de
werk definitie van bewustzijn. Wat is de natuur van menselijke subjectieve ervaring?
We gaan dus dan niet terug op de definities van Sigmund Freud of van de duale proces theorie.
Hoewel die wel een rol spelen in theorieën over bewustzijn.
Maar het beginpunt van bewustzijn is je eigen subjectieve ervaring nemen. Om te analyseren hoe je
kunt verklaren hoe de ervaring tot stand komt. Als je buiten bent je naar de sterren kijkt. Je kijkt naar
de nacht. Wat is de aard van deze ervaring en hoe kun je verklaren dat deze subjectieve ervaring
ontstaat door onze hersenen door ons lichaam, door onze interactie met de omgeving?
Discussie vraag:
- Wat is jouw kijk op de human mind?
o Denk je dat de mind kan bestaan onafhankelijk van jouw lichaam?
o Geloof je in het staan van een immateriële ziel of essentie?
o Geloof je in een leven na de dood of een andere vorm?
1. Filosofie van bewustzijn
- Monisme vs. dualisme
o Monisme: mind en body zijn hetzelfde
o Dualisme: mind en body zijn verschillend
- Ontstaan van dualisme: filosofie
o Descartes
o Maar ook Plato vs. Aristotelis
▪ Plato: die zegt dat de hemel is de bron van de ideeënbronnen. Zijn idee is dat
de realiteit die wij observeren slechts een schaduw van de echte
werkelijkheid is die uit abstracte ideeën bestaat. En pas als we sterven
krijgen we toegang tot deze wereld van ideeën dan reist onze geest naar
deze wereld en zal volledige kennis hebben van de wereld van ideeën.
• We gebruiken hiervoor een grot als metafoor. Er zitten een aantal
mensen vastgebonden in een grot met hun rug naar de echte wereld
en buiten is een kampvuur waardoor er schaduwen van de wereld
op de wand van de grot schijnen en ze weten nooit zeker wat ze zien,
ze gokken. Pas als ze dood gaan weten ze zeker wat ze hebben
gezien.
▪ Aristoteles zegt dat als je kennis wil vergaren dan moet je kijken naar
zintuigelijke ervaringen. Hij is meer empirist. Hij zegt als je meer ervaringen
hebt kan je dingen in categorieën doen en dit levert kennis op over de
wereld om je heen.
Descartes dualisme:
- Scepticisme: hoe kunnen we zeker weten dat we iets überhaupt weten?
o Hoe weet je dat de wereld buiten je wel bestaat en niet gewoon een illusie is.
, - Hij kwam tot de constatering dat hij aan het denken was en hij kon niet ontkennen dat hij
twijfelde en dit leiden tot het idee dat het lichaam los staat van de hersenen.
- Ik denk dus ik ben
- Substantie dualisme: body (uitgebreid) vs. mind (niet verlengd)
o Ze zijn verbonden in de pijnappelklier
Filosofie van bewustzijn
- Verschillende vormen van dualisme
o Substantie dualisme (Descartes): geest en lichaam zijn los van elkaar.
o Eigendom dualisme / duale aspecten theorie (Davidson)
▪ Substanties zijn hetzelfde maar de eigenschappen van lichaam en geest
verschillen. De wereld bestaat uit 1 substantie maar het kan worden
beschreven aan de hand van verschillende eigenschappen. Je hebt mentale
eigenschappen en fysieke eigenschappen maar ze kunnen niet gereduceerd
worden tot elkaar.
• Bijvoorbeeld het ervaren van pijn op fysieke en mentale manier
beschrijven.
o Reductionisme: mentale staten kunnen uiteindelijk worden gereduceerd naar fysieke
eigenschappen. Het enige wat er is materie.
➢ Toezicht: mentale staten komen tussen op fysieke eigenschappen (supervene).
o Dus fysieke toestanden en mentale toestanden treden samen op en gaan meestal
hand in hand en bewustzijn hangt af van fysieke eigenschappen.
o Er kan geen mentaal verschil bestaan in onze ervaring zonder dat er een fysiek
verschil bij betrokken is. Elk verschil in bewustzijn moet gepaard gaan met een
verschil in de hersenen. Maar het omgekeerde is niet waar. Dezelfde bewuste
ervaring kan worden veroorzaakt door twee verschillende hersentoestanden.
➢ Andere filosofische posities:
o Gilbert Ryle: mentale staten zijn neigingen tot gedragen
▪ Het probleem van bewustzijn wordt sterk gedreven door het verkeerd
gebruik van onze taal. Hij werd beïnvloed door een man die zei als je een
zorgvuldige analyse maakt van de taal die we gebruiken je in feite zult
ontdekken wat het probleem is en of er überhaupt een probleem is.
o Alva Noë: bewustzijn is iets wat we doen.
▪ Je moet het niet zoeken in de subjectieve ervaringen maar in de acties die
we uitvoeren in de wereld om ons heen.
o Internationalisme (Popper & Eccles)
▪ Fysieke en mentale substanties interacteren met elkaar en hoe deze
interactie verklaard kan worden tussen mentale en fysieke toestanden. Deze
interactie is een van de grote raadsels in de filosofie en psychologie. Hoe kun
je verklaren dat biologie alleen bestaat uit het vuren van neuronen en de
overdracht van zenuwprikkels de oorzaak is van de subjectieve ervaring.
o Naturalistisch dualisme (David Chalmers)
▪ Hij zegt dat dualisme is waar maar we moeten met psychofysische wetten
komen om ons te helpen om uit te leggen hoe mentale toestanden worden
verklaard door fysieke toestanden.
, ▪ Een centraal concept van zijn idee is informatie dat zowel mentale als fysieke
vormen kan aannemen. Informatie kan ons helpen om bewustzijn te
verklaren en hoe subjectieve ervaringen tot stand komen
o Dennett: Cartesiaans Theater
▪ Hij zegt het is heel erg verleidelijk om met het idee van het theater te komen
waarin we getuigen zijn van bewustzijn. Alsof er iemand in ons hoofd zit die
alles waarneemt op ons interne scherm en dat iemand dit alleen observeert.
▪ Het is erg moeilijk om dit metafoor te ontsnappen dat we in een cartesiaans
theater bevinden maar het is slechts een metafoor. Volgens Dennett moeten
we ons ervan bewust zijn dat er geen waarnemer is in onze hersenen. Hij wil
zeggen dat het alleen hersentoestanden zijn die deze ervaringen
veroorzaken. Dennett is erg kritisch over dualistische opvattingen
o Materialisme (e.g. Patricia Churchland)
▪ Om bewustzijn te begrijpen moeten we grondig en analytisch
neurowetenschappelijk onderzoek doen en uiteindelijk komen we te weten
hoe bewuste ervaringen ontstaan. Volgens haar is het niet nodig om mentale
substanties of interacties of iets aan te nemen om bewustzijn te begrijpen.
▪ Mentale toestanden zijn vaag en we moeten gewoon grondig
neurowetenschappelijk onderzoek doen en dit zal uiteindelijk antwoord
geven op de vraag van bewustzijn.
o Epifenomenalisme (Frank Jacskon)
▪ Mentale toestanden zijn veroorzaakt door fysieke toestanden maar ze spelen
geen oorzakelijke rol. Fysieke gebeurtenissen veroorzaken mentale
gebeurtenissen terwijl mentale gebeurtenissen geen fysieke gebeurtenissen
veroorzaken.
▪ Het roept wel een aantal vragen op. Hoe kunnen we bijvoorbeeld causaliteit
verklaren? Want als het slechts één hersentoestand is die andere
hersentoestanden veroorzaakt, hoe kunnen we dan verklaren dat we op een
causaliteit ervaren? We ervaren nog steeds subjectieve relatie tussen iets
willen doen en dat we dan ook vervolgens iets doen wat ons voldoening
geeft of opluchting. Hoe kun je dit verklaren in termen van causaliteit als dit
alleen op fysiek niveau plaatsvindt?
o Pan-psychisme (Chalmers, Strawson, Tononi)
▪ In plaats van alles terug te brengen tot materiële substantie. Kan je materiële
dingen ook bewustzijn of mentale eigenschappen hebben, hoe primitief dit
ook mag zijn. Er bestaan verschillende versies van het pan-psychisme. Je kan
bijvoorbeeld zeggen dat fysieke objecten een bepaalde ervaring hebben of je
kunt ervaring toevoegen als een fundamentele categorie van de
werkelijkheid, naast materie en energie. Dus in plaats van dat we zeggen we
hebben materie en geest, zeggen we alles wat we materie noemen ook een
geest kan hebben. Alles heeft op de een of andere manier een eigen geest.
Maar een gevolg van deze zienswijze is ook enigszins bizar. Als je
bijvoorbeeld denkt aan stenen of deze een geest hebben? En hoe zit het met
bomen en andere biologische wezens? En hoe kun je eigenlijk afleiden dat er
bewustzijn is? Welk bewijs hebben we hiervoor?
o Functionalisme (e.g. Putnam): meerdere realiseerbaarheid
▪ Dezelfde mentale ervaring kan worden geïnstantieerd door verschillende
fysieke toestanden. Verschillende hersentoestanden kunnen dezelfde
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper AMV1998. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,49. Je zit daarna nergens aan vast.