Samenvatting
Samenvatting Nectar VWO5 Hoofdstuk 12
samenvatting Nectar VWO5 Hoofdstuk 12
[Meer zien]Voorbeeld 2 van de 10 pagina's
Voorbeeld 2 van de 10 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Gekoppeld boek
Titel boek:
Auteur(s):
- Uitgave:
- ISBN:
- Druk:
Verkoper
Volgen
Voorbeeld van de inhoud
BIOLOGIEHOOFDSTUK 12.1
Bescherming tegen herbivoren bij planten
● Mechanische afweer
○ Harde stekels en doornen
○ VB: Acacia levert nectar en eiwitten aan mieren die in de holle stekels wonen
en belagers bijten (mutualisme)
● Chemische afweer
○ Bittere, bijtende, brandende of giftige stoffen die planten maken.
○ VB: brandharen van brandnetels
■ mierenzuur bijt en maakt wondjes in de huid;
■ histamine kan het lichaam in en verwijdt bloedvaten.
■ Acetylcholine (prikkelt de zenuwen) kan via de verwijde bloedvaten
zich gemakkelijk rond het wondje verspreiden→ brandende pijn.
○ VB: fototoxische stof, furocoumarine, komt vrij bij contact met haren op de
stengels van de reuzenberenklauw of bij beschadiging→ huid extreem
gevoeligheid voor uv-straling→ brandwonden.
Plantencellen herkennen schadelijke schimmels en bacteriën via receptoren op de
celmembranen: maatregelen
● sluiten van huidmondjes
● maken van H2O2 (verdikt celwand)
● Bij beschadiging komt NO vrij, dodelijk voor ziekteverwekkers èn de plant. De
plantencel maakt meteen een stof die NO binnen de cel onschadelijk maakt.
Experiment met limabonen van Heil:
1. Kevers tasten een deel van een plant aan
2. plant maakt waarschuwingsstoffen
3. dat deel omwikkelen met een zak om verspreiding te verhinderen
4. geen reacties bij de andere (onbeschadigde) bladeren van de aangevreten plant
5. zak verwijderen + luchtstroom
6. bladeren die lucht ontvangen van de aangevreten plant (korte afstand) maken stoffen
die bladetende dieren vies vinden.
Ook kleine carnivoren (wespen, spinnen) nemen de uitgescheiden stoffen waar. Andere
beschadigde planten maken in kliercellen buiten de bloemen speciale nectar om natuurlijke
predatoren van zijn belager te lokken.
HOOFDSTUK 12.2 Eerste verdedigingslinie
Bacteriën
● geen celkern, cirkelvormig DNA ligt los in het grondplasma
● leefomgeving (aeroob of anaeroob)
● voedselherkomst (heterotroof of autotroof)
, ● celvorm (bolletjes of staafjes)
● celwandverschillen
De meeste schadelijke bacteriën leven van organische stoffen die ze uit hun omgeving
opnemen. Producten daarvan leiden soms tot heftige gevolgen. VB: cholerabacterie maakt
het eiwit choleratoxine→ darmcellen gaan water uitscheiden als reactie op de gifstoffen→
diarree. VB: blauwalgen/blauwwieren/cyanobacteriën maken organische stoffen
(fotosynthese) zoals microcystines (tasten lever aan) of anatocine-a (tast zenuwen aan→
ademhaling stopt).
Prik van malariamug→ malariaparasieten komen in het lichaam→ ontwikkelen in lever en
besmetten rode bloedcellen, waar ze ongeslachtelijk vermeerderen→ breken uit rode
bloedcellen, waarbij gifstoffen vrijkomen: koortsaanval.
Eerste verdedigingslinie
Grote moleculen en ziekteverwekkers kunnen niet door nauw aansluitende cellen van
dekweefsels. VB: hoornlaag van het huid (buitenste laag) bestaande uit dode, verdroogde
cellen. Bij aan- en uitkleden, douchen en afdrogen slijten ze samen met bacteriën af.
Huidbacteriën die achterblijven kunnen de huid doordringen en ontstekingen veroorzaken
als er een wond is. De hoornlaag groeit weer aan door delende cellen van de onderste laag
van de opperhuid, de kiemlaag.
Beschermingsreactie tegen uv
● extra productie van pigment door melanocyten. Dat pigment hoopt zich op om de
kern van naburige cellen in de kiemlaag om te voorkomen dat DNA beschadigd
wordt en huidkanker kan ontstaan.
● verdikking van de opperhuid
Slijmvlies (dekweefsel) in ademwegen en verteringsstelsel
● slijmbekercellen scheiden slijm met bacteriedodende stoffen af.
● In de longen werkt het als een kleeflaag, waaraan bacteriën en stof blijven plakken.
Dekweefselcellen van de luchtweefsel hebben trilharen, die met krachtige slagen het
vervuilde slijm richting keelholte brengen. Daar slik je het in.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper manyuiwu. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,99. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 52510 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen