Samenvatting
Samenvatting Nectar VWO5 Hoofdstuk 13
samenvatting Nectar VWO5 Hoofdstuk 13
[Meer zien]Voorbeeld 2 van de 9 pagina's
Voorbeeld 2 van de 9 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Gekoppeld boek
Titel boek:
Auteur(s):
- Uitgave:
- ISBN:
- Druk:
Verkoper
Volgen
Voorbeeld van de inhoud
BIOLOGIEHOOFDSTUK 13.1
Hormoonklieren (hypothalamus, hypofyse, schildklier, bijschildklieren, bijnieren, alvleesklier
en lever) maken hormonen die via het bloed terechtkomen bij doelwitorganen en -weefsels.
Exocriene klieren: producten van zweet- en verteringsklieren komen in uitwendig milieu.
Encrodriene klieren: producten van hormoonklieren komen in bloed en weefselvloeistof.
Hormoonklieren kunnen processen in meerdere weefsels en organen tegelijk aansturen:
● celdeling, groei, vorming geslachtscellen, stofwisseling en melkproductie
● secundaire geslachtskenmerken
● gedrag
● Ca2+ -en glucoseconcentratie in bloed en osmotische waarde
● lichaamstemperatuur
● vertering van voedsel
● slaap waakritme
De hypofyse (centrale hormoonklier) verbindt zenuwstelsel en hormoonstelsel.
● Uitlopers van neuronen uit de hypothalamus produceren (neuro)hormonen die via de
hypofyseachterkwab in de bloedbaan komen. Die activeren gladde spieren en nieren.
De hypofyse is hier een plaats van afgifte.
● Neuronen van de hypothalamus (controleert endocriene stelsel):
○ activeert via releasing-hormonen (RH’s) de h ypofysevoorkwab tot productie
van hormonen, die andere hormoonklieren tot actie aanzetten.
○ geven inhibiting-hormonen (IH’s) af, die de hormoonproductie remt.
FSH-releasing-hormoon (FSH-RH) stimuleert de voorkwab tot afgifte van FSH. FSH
activeert de eierstokken: follikels groeien en primaire oöcyten (voorlopers van de eicellen)
hervatten de meiose. Oestradiol uit de follikels zorgen voor een juiste verdeling van
, chromosomen tijdens de meiose, de ontwikkeling van vrouwelijke secundaire
geslachtskenmerken en botstructuur.
BPA lijkt op oestradiol qua structuur. BPA kan binden aan oestradiolreceptoren→
concentratie oestradiol in bloed verstoord in menstruatiecyclus. De cel reageert niet meer op
oestradiol: BPA werkt als hormoonremmer.
HOOFDSTUK 13.2
De hypothalamus groeihormoon geeft releasing hormoon (GRH of GHRH) af→ afgifte van
groeihormoon (GH) in de hypofyse. GH werkt via de lever, die maakt de stof IGF. In de
kindertijd werkt IGF in op de groeischijven van de pijpbeenderen. De kraakbeencellen van
de groeischijven delen en differentiëren tot botcellen: de pijpbeenderen groeien. Na de
puberteit verdwijnen de groeischijven: einde van de groei.
Reactie op stress: uit de hypothalamus komt het CRH (corticotropine releasing-hormoon)
vrij→ productie ACTH in de hypofyse. ACTH stimuleert cellen van de bijnierschors tot
productie van o.a cortisol. Cortisol verhoogt de glucosespiegel van het bloed.
Hydrofobe steroïdhormonen, gemaakt uit cholesterol, bewegen gemakkelijk door het
celmembraan (oestradiol, testosteron, cortisonen, vitamine D)
1. In het grondplasma van de doelwitcel bindt een receptoreiwit het hormoon en brengt
het naar de kern
2. Het hormoon-receptorcomplex activeert een gen in de DNA, RNA ontstaat
3. Ribosomen maken een eiwit die bv werkt als enzym
Tyrosinehormonen (schildklierhormoon en adrenaline) en hydrofiele eiwithormonen (insuline
en groeihormoon) passeren celmembraan niet
1. binden aan een receptormolecuul op het celmembraan
2. de receptoren veranderen na de binding
3. reactie aan de binnenkant van het celmembraan: G-eiwit koppelt GTP aan de
receptor→ cascade aan reacties geeft een secundaire boodschapper
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper manyuiwu. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,99. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 52510 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen