Samenvatting
Samenvatting Nectar VWO5 Hoofdstuk 15
samenvatting Nectar VWO5 Hoofdstuk 15
[Meer zien]Voorbeeld 2 van de 5 pagina's
Voorbeeld 2 van de 5 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Gekoppeld boek
Titel boek:
Auteur(s):
- Uitgave:
- ISBN:
- Druk:
Verkoper
Volgen
Voorbeeld van de inhoud
BIOLOGIEHOOFDSTUK 15.1
Evenwichtsorganen T87D
● registreren stand van hoofd t.o.v. zwaartekrachtrichting en welke bewegingen het
hoofd maakt.
● vestibulum (centraal deel)
○ endolymfe
○ Kalksteentjes op de geleilaag van de maculae drukken op zintuigharen. Ze
buigen in een bepaalde richting—> info over rechtlijnige bewegingen die de
zintuigcellen doorgeven aan de hersenen.
● 3 halfcirkelvormige kanalen
○ endolymfe
○ kanalen vrijwel loodrecht op elkaar
■ Ja-knikken (bovenkanaal)
■ hoofd heen en weer (achterkanaal)
■ nee schudden (zijkanaal)
○ Bij elke draaiing van het hoofd bewegen de wanden van de kanalen met
daarin de zintuigcellen en hun zintuigharen mee. De endolymfe en de cupula
bewegen pas later mee. De zintuigharen buigen en de zintuigcellen sturen
impulsen naar het evenwichtscentrum in de hersenstam. Bij het einde van
een beweging blijft de zintuigharen nog even impulsen sturen.
Het evenwichtscentrum combineert ontvangen info uit de ogen (omgeving), gewrichten,
pezen, spieren (bewegingen), evenwichtsorgaan (stand van het hoofd) en huid.
→ bewegen terwijl je naar een voorwerp kijkt
→ misselijkheid voorkomen
→ evenwicht bewaren
Receptorcellen zijn alleen gevoelig voor adequate prikkels.
● Bij mechanoreceptoren (o.a zintuigcellen in de cupulae en maculae, gevoelig voor
buiging van zintuigharen) en thermoreceptoren openen Na+ poorten direct.
● Bij chemoreceptoren en fotoreceptoren opent een secundaire boodschapperstof de
Na+poorten na een cascade aan reacties. Een adequate prikkel leidt tot een
verandering van de membraanpotentiaal. Prikkeldrempel bereikt→ Ca+ poorten
open→ Ca+ instroom en receptorcellen lozen exciterende neurotransmitter in een
synaps met sensorische neuron. Hoe sterker de prikkel bij de receptorcel, hoe meer
neurotransmitter vrijkomt, hoe hoger de frequentie van impulsen.
Adaptatie: door langdurig prikkelen boven de prikkeldrempel kan de prikkeldrempel omhoog
gaan. De receptorcel reageert dan minder op de adequate prikkel. Pijnzintuigen vertonen
geen gewenning.
, HOOFDSTUK 15.2
De oorschelp vangt geluidstrillingen op en geleidt ze via de gehoorgang het oor in. De buis
van Eustachius loopt van het middenoor naar de keelholte. Door te slikken gaat de over- of
onderdruk in het middenoor weg. Verkoudheid of oorontsteking hebben een nadelig effect
op het luchttransport. Een deel van het geluid verplaatst zich via de beenderen van de
schedel. Dat deel hoor je nog steeds als je verkouden bent. Bij earplugs krijgt dit een groter
aandeel → muziek rijker van klankkleur. De gehoorbeentjes (hamer, aambeeld en
stijgbeugel) versterken trillingen van het trommelvlies.
De trillingen van de stijgbeugel brengen via het ovale venster (membraan in de wand van
het slakkenhuis) de vloeistof in het slakkenhuis in trilling. Een trilling verplaatst zich door de
perilymfe in de richting van het centrum van het slakkenhuis. Afhankelijk van de frequentie
van de trillingen gaat ergens onderweg het membraan in het voorhoftrap meetrillen. Op die
plaats gaat de endolymfe (bevat K+, die zorgt voor depolarisatie) in het slakkenhuisgang
meetrillen, wat de trilling weer doorgeeft naar de perilymfe in het trommelholtetrap, die de
trilling afvoert naar het ronde venster. De membranen aan het begin en einde van het kanaal
werken als drukventielen die het mogelijk maken dat de vloeistof beweegt en trillingen zich
kunnen verplaatsen. In het middelste kanaal laten de trillingen het basilair membraan
bewegen. Over dit membraan loopt het orgaan van Corti, een langgerekte strook
mechanoreceptoren met zintuigharen: de haarcellen. Door trillingen van het basilair
membraan verbuigen de zintuigharen en openen de K+ kanalen van de zintuigcellen. De
instroom van K+ ionen leidt tot depolarisatie en afgifte van neurotransmitter aan sensorische
zenuwcellen. Die versturen hun impulsen via de gehoorzenuw naar het primaire
gehoorcentrum, waar de vertaling naar geluid plaatsvindt.
Elke plaats op het basilair membraan is gevoelig voor een andere trillingsfrequentie (hoge
tonen→ vooral eerste gedeelte, lage tonen→ vooral uiteinde). Het stukje basilair membraan
dat trilt bij een bepaalde toonhoogte, geeft via de mechanoreceptoren impulsen af aan de
hersenen. Die informatie interpreteren de gehoorcentra als een toonhoogte. Hoe hoger de
amplitude van de trilling, hoe groter de beweging van het basilair membraan. De
zintuigharen buigen sterker→ meer impulsen.
Gehoorbeschadiging: zintuighaartjes van mechanoreceptoren beschadigd in het
slakkenhuis. Ze geven ofwel geen info of verkeerde info (oorsuizing) door. Spiertjes aan
gehoorbeentjes trekken samen bij hard geluid ter bescherming van de trommelvlies of ovale
venster.
HOOFDSTUK 15.3
Pupilreflex T87
Donker: straalsgewijs lopende spiertjes in de iris samengetrokken→ grote pupillen
Licht: kringspier in de iris trekt samen→ pupil kleiner (bescherming)
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper manyuiwu. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,99. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 79223 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen